P53

ชื่อเรื่องที่ถูกต้องของบทความนี้คือ p53 แต่ ณ ที่นี้ดูไม่ถูกต้อง เนื่องจากข้อจำกัดทางเทคนิค

P53 : tumor protein 53 หรือชื่อทางการคือ Cellular tumor antigen p53 เป็น transcription factor ที่ควบคุม cell cycle และยังมีหน้าที่เป็น tumor suppressor ด้วย ทำให้ p53 มีความสำคัญในการยับยั้งมะเร็งของสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ จึงมีการกล่าวถึง p53 ว่าเป็น "the guardian of the genome", "the guardian angel gene", หรือ "master watchman" เนื่องด้วยบทบาทในการป้องกันการผ่าเหล่าของสารพันธุกรรม

P53 มีมวลโมเลกุล 53 kilodalton (kDa) เมื่อวิเคราะห์ด้วยวิธี SDS-PAGE แต่ในทางมวลโมเลกุลทฤษฏีนั้นจะเป็น 43.7 kilodalton ความแตกต่างที่เกิดขึ้นในทางทฤษฏี กับการวิเคราะห์ด้วย SDS-PAGE เกิดจาก p53 มี กรดอะมิโน Proline ในบริมาณสูงทำให้การ migration บน SDS-PAGE เปลี่ยนไป

ยีนส์

ยีนของมนุษย์ที่เป็นรหัสของโปรตีน p53 คือ TP53 โดยยีนนี้อยู่บนโครโมโซมที่ 17 (17p13.1)

p53 Pathway

p53 อยู่ในระห่างเส้นทางการส่งสัญญาณที่จำเป็นต่อการควบคุมการเจริญเติบโตของเซลล์และ เกิดการเสื่อมสลายของเซลล์ ซึ่งถูกเหนี่ยวนำโดย genotoxic และ non-genotoxic stress (Melino et al., 2002; Vogelstein et al., 2000; Vousden & Lu, 2002)

ในภาวะปกติ ระดับของโปรตีน p53 อยู่ในระดับต่ำ โดยจะจับอยู่กับ binding protein เช่น MDM2, COP1, PIRH2 หรือ JNK ซึ่งจะส่งเสริมการทำลาย p53 ผ่านกระบานการ ubiquitin/proteasome และ p53 จะเพิ่มระดับยีนที่ควบคุมกระบวนนี้ ทำให้ระดับของ p53 ในเซลล์ปกติอยู่ในระดับต่ำ หลังจากเซลล์ได้รับ genotoxic และ non-genotoxic stress โปรตีน p53 จะถูกกระตุ้น กระบวนการนี้มี 2 ขั้นตอน ขั้นแรกเกิดการยับยั้งการจับกันของ p53 กับ mdm2 ทำให้ระดับของ p53 เพิ่มขึ้น และจะเกิดการ overtranslation ของ p53 RNA ด้วย ขั้นที่สอง อนุกรมของตัวควบคุม (kinase, acetylase) จะเพิ่มระดับการ transcription ของ p53

ไม่ว่า cell จะได้รับ stress แบบใด p53 ก็จะถูกกระตุ้น ส่งผลให้เกิดการยับยั้ง cell cycle และการซ่อมแซม DNA หรือ เกิดการเสื่อมสลายของเซลล์ แต่การบวนการเลือกว่าจะเกิดผลอะไรนั้นยังไม่ทราบแน่ชัด

กระบวนการทำงานของ p53 แบ่งเป็น 5 ขั้นตอน (Levine et al., Cell Death and Diffrentiation (2006) , 1-10).

1. stress signals จะกระตุ้นการทำงานของกระบวนการ
2. ตัวกลางกระตุ้น ตรวจจับและแปลผล upstream signals
3. การควบคุมส่วนกลางของ p53 จะปฏิกิริยาต่อโปรตีนหลายชนิดเพื่อเพิ่มความเสรียรภาพ
4. การเกิด downstream หลักๆ แล้วเป็นการกระตุ้น transcription และการปฏิกิริยาระหว่างโปรตีนกับโปรตีน
5. ผลลัพธ์คือการหยุดการเจริญเติบโตของเซลล์ การเสื่อมสลายของเซลล์ หรือการซ่อมแซม DNA

• p53 pathway: Upstream pathway (step 1-3)
• p53 pathways: downstream pathway (step 4-5)
• p53 pathways: The core control of p53