ไฮยีนาลายจุด
| ไฮยีนาลายจุด ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: สมัยไพลโอซีนตอนปลาย – ปัจจุบัน 2.588–0Ma [1] | |
|---|---|
| |
| ⓘ | |
| สถานะการอนุรักษ์ | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Animalia |
| ไฟลัม: | Chordata |
| ชั้น: | Mammalia |
| อันดับ: | Carnivora |
| วงศ์: | Hyaenidae |
| สกุล: | Crocuta Kaup, 1828 |
| สปีชีส์: | C. crocuta |
| ชื่อทวินาม | |
| Crocuta crocuta (Erxleben, 1777) | |
| |
| แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์ | |
| ชื่อพ้อง | |
|
ชื่อพ้องสายพันธุ์[3]
| |
ไฮยีนาลายจุด (อังกฤษ: spotted hyena; ชื่อวิทยาศาสตร์: Crocuta crocuta) เป็นไฮยีนาชนิดหนึ่ง จัดเป็นไฮยีนาในสกุล Crocuta เพียงชนิดเดียวเท่านั้น เป็นไฮยีนาชนิดที่ใหญ่ที่สุดและเป็นที่รู้จักกันดีที่สุด เป็นหนึ่งในไฮยีนาสี่ชนิดที่ยังดำรงเผ่าพันธุ์มาจนถึงปัจจุบันในขณะที่ชนิดอื่น ๆ สูญพันธุ์ไปหมดแล้ว
ไฮยีนาลายจุดมีลักษณะคล้ายกับไฮยีนาทั่วไป แต่มีขนาดใหญ่กว่า มีน้ำหนักตัวได้มากถึง 60–70 กิโลกรัม เกือบเท่าสิงโตตัวเมีย มีขาคู่หน้ายาวกว่าขาคู่หลัง ดังนั้นเมื่อเวลาวิ่งจะวิ่งแบบหย่ง ๆ แต่ก็วิ่งได้เร็วถึง 60 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ตัวเมียมีขนาดใหญ่กว่าตัวผู้ มีความดุร้ายกว่า และเป็นผู้ปกครองฝูง ตัวเมียจะปกป้องลูกจากตัวผู้ที่จะเป็นฝ่ายกินลูกอ่อนจนหมดสิ้น อวัยวะสืบพันธุ์ของตัวเมียนั้นมีลักษณะคล้ายกับองคชาตของตัวผู้ สามารถที่จะแข็งตัวได้ รวมทั้งเป็นที่ใช้ปัสสาวะด้วย โดยที่ช่องคลอดจะถูกเก็บไว้ในอวัยวะส่วนนี้ ซึ่งปัจจุบันยังไม่อาจหาคำอธิบายใด ๆ ในทางวิทยาศาสตร์ได้ว่าเหตุใดจึงเป็นเช่นนั้น แต่การที่ไฮยีนาลายจุดมีอวัยวะสืบพันธุ์เช่นนี้ ทำให้การให้กำเนิดลูกไฮยีนาทำได้ยากด้วยเช่นกัน เพราะสายรกนั้นสั้นเกินกว่าที่จะลอดช่องคลอดออกมาได้ และสร้างความเจ็บปวดให้แก่แม่ไฮยีนา[4] และแม่ไฮยีนาท้องแรกมักตายตอนคลอดลูก
ไฮยีนาลายจุด มีระยะเวลาตั้งท้องเพียง 4 เดือนเท่านั้น และเมื่อตั้งท้องจะมีความดุร้ายมากเป็นพิเศษ เนื่องจากสัญชาตญาณป้องกันตัว[5]
ไฮยีนาลายจุดมักออกลูกครั้งละ 2 ตัว นักวิจัยพบว่า ลูกไฮยีนามีความก้าวร้าวตั้งแต่แรกเกิด มันมักจะฆ่าพี่น้องของมันหากเป็นเพศเดียวกัน โดยการกัดซ้ำๆ ให้บาดเจ็บ และกีดกันไม่ให้อีกตัวได้รับอาหาร และการดูแล จนต้องตายไป เพื่อตัวมันเองจะได้รับการดูแลจากแม่อย่างเต็มที่ นอกจากนั้นลำดับชั้นในฝูงไฮยีนาเป็นเรื่องสำคัญมาก ที่จะเป็นตัวบอกลำดับในการกินอาหารหลังจากการล่า ซึ่งลำดับชั้นของลูกไฮยีนานั้นจะสืบทอดจากแม่ หากพี่น้องเป็นเพศเดียวกัน อาจทำให้เกิดความสับสน และความไม่มั่นคงของลำดับชั้นของมันเองได้
ไฮยีนาตัวผู้จะมีลำดับที่ต่ำกว่าตัวเมียที่ลำดับต่ำที่สุด โดยจะเรียงลำดับจากตัวเมียจ่าฝูง และลูกของมัน จากนั้นเป็นพี่น้องเพศเมียของจ่าฝูง และลูกของมัน ไล่ไปเรื่อยๆจนถึงตัวเมียที่ลำดับต่ำที่สุด แล้วค่อยเป็นตัวผู้ลำดับสูงที่สุด
ลำดับต่ำสุดในฝูงจะเป็นของตัวผู้มาใหม่ที่ย้ายมาจากฝูงอื่น
แม่ไฮยีนาจะเลี้ยงดูลูกของมันเป็นเวลา 2 ปี เมื่ออายุครบ 2 ปี ไฮยีนาตัวเมียจะอยู่กับฝูงเดิม และสืบทอดลำดับชั้นจากแม่ของมัน ส่วนไฮยีนาตัวผู้จะสามารถเลือกว่าจะอยู่กับฝูงเดิม หรือจะออกไปอยู่ฝูงใหม่ ซึ่งการไปอยู่ฝูงใหม่มันจะต้องเป็นลำดับที่ต่ำที่สุดในฝูงนั้น
อายุเฉลี่ยของไฮยีนาตัวเมียประมาณ 8 ปี ในขณะที่ตัวผู้อายุเฉลี่ยอยู่ที่ 4 ปี เนื่องจากตัวผู้มักได้กินแต่เศษอาหารเหลือๆ และเศษกระดูก ที่ไม่ค่อยมีประโยชน์ต่อร่างกาย ต่อจากตัวเมียนั่นเอง
ไฮยีนาลายจุดมีฟันและกรามที่แข็งแรงมาก จัดเป็นสัตว์กินเนื้อบนบกที่มีแรงกัดมากที่สุดในโลก โดยมากได้ถึง 1,000 ปอนด์ต่อตารางนิ้ว ซึ่งสามารถที่จะบดและเคี้ยวกระดูกได้อย่างง่ายดาย เป็นสัตว์ที่กินไม่เลือก โดยสามารถที่จะล่าและล้มสัตว์ชนิดอื่นที่มีขนาดใหญ่กว่ามากได้ รวมทั้งแย่งอาหารจากสัตว์อื่น เช่น สิงโต จนเสมือนเป็นคู่ปรับกัน รวมถึงกินซากสัตว์หรือมนุษย์ได้ด้วย ดังนั้น ในบางพื้นที่ที่ใกล้กับหมู่บ้านหรือชุมชนของมนุษย์ จะมีไฮยีนาลายจุดเข้ามาป้วนเปี้ยนอยู่เสมอ ๆ ซึ่งจะขโมยข้าวของของมนุษย์ รวมถึงขุดศพในสุสานมากินได้ด้วย ในพื้นที่ทางตอนเหนือของเอธิโอเปีย มีหมู่บ้านแห่งหนึ่งที่ผู้คนในนั้นเลี้ยงไฮยีนาลายจุดด้วยอาหาร ซึ่งทำให้มีพฤติกรรมการหากินเปลี่ยนไปจากไฮยีนาที่อยู่ในป่าจริง ๆ และมีอุปนิสัยไม่ดุร้ายเท่า[6]
ไฮยีนาลายจุดแพร่กระจายพันธุ์ทั่วไปในทวีปแอฟริกา มีรอยเท้าคล้ายรอยเท้าสุนัข โดยปกติจะออกหากินในเวลากลางคืน และนอนหลับพักผ่อนตามโพรงหรือถ้ำในเวลากลางวัน รวมถึงรอยแยกตามหุบเขาด้วย เพื่อหลบความร้อนและแสงแดด เมื่อถึงโพล้เพล้จะเริ่มตื่นตัว ปกติจะอาศัยอยู่รวมเป็นฝูง มากสุดอาจถึงหลักร้อย ตัวผู้บางตัวอาจจะแยกออกไปหากินและอาศัยตามลำพัง แต่ก็พร้อมที่จะกลับเข้ารวมฝูงได้ทุกเมื่อ[7] พฤติกรรมของไฮยีนาลายจุดเมื่อได้ยินเสียงสิงโตล่าเหยื่อ จะตื่นตัวและวิ่งหาต้นเสียง เพราะเรียนรู้ว่าจะได้กินอาหารต่อจากสิงโต หรือแย่งมากินเองได้[6]
เป็นที่รับรู้กันดีว่าไฮยีนาลายจุดมีเสียงร้องคล้ายกับเสียงหัวเราะ กอปรกับพฤติกรรมที่ชอบขโมยเหยื่อ จึงทำให้เป็นสัตว์ที่เป็นเสมือนสัญลักษณ์ของความเจ้าเล่ห์ หรือไม่ซื่อตรง[8]
รูปภาพ แก้
-
ไฮยีนาลายจุดกินอาหารจากมนุษย์ -
ขณะวิ่งหย่ง ๆ -
ลูกไฮยีนาลายจุด -
หัวกะโหลกและกราม -
เสียงร้องที่เหมือนกับเสียงหัวเราะ
-
ลำตัวด้านข้างที่อุทยานแห่งชาติเซเรนเกตีที่แทนซาเนีย -
ไฮยีนาลายจุดในสวนสัตว์ไทย
.jpg)
.jpg)
อ้างอิง แก้
- ↑ Varela, S., Lobo, J., Rodríguez, J., & Batra, P. (2010). Were the Late Pleistocene climatic changes responsible for the disappearance of the European spotted hyena populations? Hindcasting a species geographic distribution across time Quaternary Science Reviews เก็บถาวร 2012-04-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, 29 (17–18), 2027–2035
- ↑ Honer, O., Holekamp, K.E. & Mills, G. (2008). Crocuta crocuta. In: IUCN 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 22 March 2009. Database entry includes a brief justification of why this species is of least concern.
- ↑ Wozencraft, W. C. (2005). "Order Carnivora". ใน Wilson, D. E.; Reeder, D. M. (บ.ก.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed.). Johns Hopkins University Press. p. 572. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.
- ↑ ไฮยีนา (Hyena) ตัวเมียเป็นใหญ่[ลิงก์เสีย]
- ↑ Botswana ตอนที่ 3, "สุดหล้าฟ้าเขียว". สารคดีทางช่อง 3 โดย ปองพล อดิเรกสาร: เสาร์ที่ 7 กันยายน 2556
- ↑ 6.0 6.1 Night of the Hyena, "Austin Stevens Adventures". สารคดีทางแอนิมอลพลาเน็ต ทางทรูวิชั่นส์: อังคารที่ 16 เมษายน 2556
- ↑ ยูกานดา ตอนที่ 1, "สุดหล้าฟ้าเขียว". สารคดีทางช่อง 3 โดย ปองพล อดิเรกสาร: เสาร์ที่ 6 ธันวาคม 2557
- ↑ หน้า 108-110, สัตว์สวยป่างาม โดย ชมรมนิเวศวิทยา มหาวิทยาลัยมหิดล (สิงหาคม 2518)
แหล่งข้อมูลอื่น แก้
ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ Crocuta crocuta ที่วิกิสปีชีส์