อำเภอโนนศิลา

โนนศิลา เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดขอนแก่น ตั้งอยู่ริมถนนมิตรภาพ โดยอยู่ระหว่างอำเภอพลกับอำเภอบ้านไผ่ โนนศิลาเป็นอำเภอขนาดเล็ก แต่มีความสำคัญทางด้านเศรษฐกิจและการคมนาคม

อำเภอโนนศิลา
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Non Sila
คำขวัญ:  โนนศิลาถิ่นน่าอยู่ แก้วกู่ชัยมงคลคู่เมือง ลือเลื่องเสมาหินยุคทวารวดี มากมีผักปลอดสาร นมัสการหลวงปู่ชม แหล่งอุดมป่าโคกห้วยทราย
แผนที่จังหวัดขอนแก่น เน้นอำเภอโนนศิลา
พิกัด: 15°58′26″N 102°40′9″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ขอนแก่น
พื้นที่
• ทั้งหมด	182.0 ตร.กม. (70.3 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2565)
• ทั้งหมด	26,567 คน
• ความหนาแน่น	145.97 คน/ตร.กม. (378.1 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	40110
รหัสภูมิศาสตร์	4025
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอโนนศิลา หมู่ที่ 2 ตำบลโนนศิลา อำเภอโนนศิลา จังหวัดขอนแก่น 40110
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

ตามคำบอกเล่าสืบต่อกันมา แต่ก่อนนั้นมีเขาศิลาทรายเกิดขึ้นกลางลำห้วยแคน ซึ่งอยู่ในเขตพื้นที่บ้านโนนศิลาในปัจจุบัน เมื่อมองดูตอนพระอาทิตย์กำลังขึ้นหรือลับขอบฟ้า จะมองเห็นเป็นสีเหลืองทองอร่าม ต่อมาเขาศิลาทรายนั้นถูกน้ำในลำห้วยแคนพัดหายไป คนเฒ่าคนแก่จึงได้ตั้งชื่อหมู่บ้าน ณ บริเวณดังกล่าวว่าบ้านโนนศิลา โดยตั้งเป็นหมู่บ้านริมถนนมิตรภาพเมื่อราว พ.ศ. 2440 อยู่ในเขตการปกครองของพื้นที่ตำบลเปือยใหญ่ อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น ในขณะนั้น

ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2532 ประชากรบ้านโนนศิลาอยู่อาศัยกันอย่างหนาแน่นเป็นชุมชนใหญ่ขึ้น จึงได้มีการยกฐานะเป็นตำบลโนนศิลา แยกการปกครองออกจากตำบลเปือยใหญ่ ขึ้นตรงต่ออำเภอบ้านไผ่ โดยตำบลโนนศิลามีทั้งหมด 14 หมู่บ้าน ต่อมาไม่นาน เขตตำบลโนนศิลาด้านทิศเหนือประชากรเริ่มหนาแน่นขึ้นป็นชุมชนใหญ่ขึ้น จึงแยกตำบลโนนศิลา 7 หมู่บ้านออกไปเพื่อจัดตั้งเป็นตำบลขึ้นเพิ่มใหม่ชื่อตำบลโนนแดง ทำให้ตำบลโนนศิลาเหลือเพียง 7 หมู่บ้านในเขตการปกครอง

จนกระทั่งใน พ.ศ. 2538 อำเภอบ้านไผ่ในขณะนั้นมีตำบลในการปกครองจำนวนรวม 20 ตำบล และยังมีจำนวนประชากรมาก การอำนวยความสะดวกทางราชการเป็นไปอย่างยากลำบาก ประชาชนติดต่อราชการใช้เวลารอนาน ทางกระทรวงมหาดไทยจึงได้แยกพื้นที่บางส่วนของอำเภอบ้านไผ่จัดตั้งเป็น 2 กิ่งอำเภอ ได้แก่ กิ่งอำเภอบ้านแฮด เมื่อวันที่ 7 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2538 และกิ่งอำเภอโนนศิลา ลงในประกาศกระทรวงมหาดไทยเมื่อวันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2539 เรื่อง แบ่งเขตพื้นที่อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น ตั้งเป็นกิ่งอำเภอโนนศิลา โดยมีผลตั้งแต่วันที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2539 เขตปกครองประกอบด้วยตำบล 5 ตำบล คือ ตำบลโนนศิลา ตำบลหนองปลาหมอ ตำบลบ้านหัน ตำบลเปือยใหญ่ ตำบลโนนแดง

ต่อมาวันที่ 8 กันยายน พ.ศ. 2550 มีพระราชกฤษฎีกายกฐานะกิ่งอำเภอเป็นอำเภอ (ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 124 ตอนที่ 46ก ลงวันที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2550)  ทำให้กิ่งอำเภอโนนศิลาได้การยกฐานะเป็นอำเภอโนนศิลาจนถึงปัจจุบัน  

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอโนนศิลาตั้งอยู่ทางทิศใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอบ้านไผ่
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบ้านไผ่
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอหนองสองห้องและอำเภอพล
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอชนบท

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอโนนศิลาแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 5 ตำบล 46 หมู่บ้าน ได้แก่

1.	โนนศิลา		(Non Sila)		7 หมู่บ้าน
2.	หนองปลาหมอ		(Nong Pla Mo)		8 หมู่บ้าน
3.	บ้านหัน		(Ban Han)		16 หมู่บ้าน
4.	เปือยใหญ่		(Pueai Yai)		8 หมู่บ้าน
5.	โนนแดง		(Non Daeng)		7 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอโนนศิลาประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 5 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลโนนศิลา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโนนศิลา เฉพาะหมู่ที่ 1, 3 และบางส่วนของหมู่ที่ 2, 4–5; และตำบลบ้านหัน เฉพาะหมู่ที่ 1–2
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลาหมอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองปลาหมอทั้งตำบลและตำบลโนนศิลา เฉพาะหมู่ที่ 6–7 และบางส่วนของหมู่ที่ 2, 4–5
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหัน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านหัน เฉพาะหมู่ที่ 3–16
• องค์การบริหารส่วนตำบลเปือยใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเปือยใหญ่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโนนแดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโนนแดงทั้งตำบล

ประชากร

ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม นอกจากนี้ยังประกอบอาชีพเสริม คือ การปศุสัตว์ สินค้าที่สำคัญคือ ข้าวเหนียว, มันสำปะหลัง, อ้อย, ว่าว, น้ำผึ้ง และผ้าไหม

การศึกษา

โรงเรียนประถมศึกษา

• สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 3
  • โรงเรียนขอนสักตอประดู่ระหอกโพธิ์
  • โรงเรียนบ้านเหล่าโนนคูณ
  • โรงเรียนบ้านหลุบคา
  • โรงเรียนบ้านหันศิลางาม
  • โรงเรียนบ้านห้วยแคน
  • โรงเรียนโพธิ์ทองหนองน้ำขุ่นเหนือ
  • โรงเรียนบ้านหนงขี้เห็น
  • โรงเรียนบ้านหนองทุ่มหนองหว้า
  • โรงเรียนบ้านโนนแดง
  • โรงเรียนบ้านหนองปลาหมอศรีสง่า
  • โรงเรียนบ้านผักหวาน
  • โรงเรียนไตรราษฎร์สามัคคี

• โรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา
  • โรงเรียนบ้านเปือยใหญ่ชาติหนองบ่อ
  • โรงเรียนหนองกุงห้วยเสียววิทยา
  • โรงเรียนบ้านหนองไฮประชาสรรค์
  • โรงเรียนบ้านวังยาวสามัคคี
  • โรงเรียนเบญจคามสามัคคี
  • โรงเรียนไตรมิตรพัฒนศึกษา
• สังกัดเอกชน
  • โรงเรียนอนุบาลสุรีพร

โรงเรียนมัธยมศึกษา

• สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 25
  • โรงเรียนโนนศิลาวิทยาคม โรงเรียนมัธยมศึกษาขนาดกลาง (โรงเรียนประจำอำเภอ)
  • โรงเรียนสันติพัฒนกิจวิทยา โรงเรียนมัธยมศึกษาขนาดเล็ก

สาธารณสุข

อำเภอโนนศิลา มีโรงพยาบาลรัฐ 1 แห่ง ได้แก่ โรงพยาบาลโนนศิลา และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลอีก 6 แห่ง ซึ่งกระจายตามตำบลต่าง ๆ

การขนส่ง

อำเภอโนนศิลามีจุดจอดรถประจำทางบริเวณใต้สะพานสี่แยกไฟแดงถนนมิตรภาพ นอกจากนี้ยังมีสถานีรถไฟบ้านหันเป็นสถานีประจำอำเภอ

วัฒนธรรม

1. เทศกาลงานงิ้วโนนศิลา จัดขึ้นทุกปี ระหว่าง เดือนพฤศจิกายน-ธันวาคม 2 วัน
2. เทศกาลว่าวและบุญกุ้มข้าวใหญ่โนนศิลา จัดขึ้นทุกปี ระหว่าง เดือนธันวาคม-มกราคม 3 วัน

แหล่งข้อมูลอื่น

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ อำเภอโนนศิลา
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์