หลอดเลือดแดงท้อง
หลอดเลือดแดงท้อง หรือ หลอดเลือดแดงซีลิแอก (อังกฤษ: celiac artery) เป็นแขนงใหญ่แขนงแรกของเอออร์ตาส่วนท้อง (abdominal aorta) มีความยาว 1.25 เซนติเมตร แตกแขนงมาจากเอออร์ตาตรงกับตำแหน่งกระดูกสันหลังส่วนอกชิ้นที่ 12 (T12) ในมนุษย์ และเป็นหนึ่งในสามแขนงของเอออร์ตาส่วนท้องที่ออกมาทางด้านหน้าในแนวกลางลำตัว ซึ่งอีก 2 แขนง ได้แก่ หลอดเลือดแดงเยื่อแขวนลำไส้ด้านบน และด้านล่าง (superior and inferior mesenteric arteries)
| หลอดเลือดแดงท้อง หลอดเลือดแดงซีลิแอก | |
|---|---|
 หลอดเลือดแดงซีลิแอกและแขนงของมัน (หลอดเลือดแดงซิลิแอกอยู่ตรงกลางภาพ) | |
 หลอดเลือดแดงซีลิแอกและแขนงของมัน เมื่อยกกระเพาะอาหารขึ้น มองเทียบกับภาพด้านบน | |
| รายละเอียด | |
| คัพภกรรม | หลอดเลือดแดงวิเทลลีน |
| จาก | หลอดเลือดแดงเอออร์ตาส่วนท้อง |
| แขนง | หลอดเลือดแดงกระเพาะอาหารซ้าย หลอดเลือดแดงตับร่วม หลอดเลือดแดงม้าม |
| ตัวระบุ | |
| ภาษาละติน | Truncus coeliacus, arteria coeliaca |
| MeSH | D002445 |
| TA98 | A12.2.12.012 |
| TA2 | 4211 |
| FMA | 50737 |
| อภิธานศัพท์กายวิภาคศาสตร์ | |
แขนง แก้
หลอดเลือดแดงซีลิแอกแตกออกเป็น 3 แขนงใหญ่
| หลอดเลือดแดง | แขนง |
|---|---|
| หลอดเลือดแดงกระเพาะอาหารซ้าย (left gastric artery) | แขนงหลอดอาหาร (esophageal branch), แขนงตับ (hepatic branch) |
| หลอดเลือดแดงตับร่วม (common hepatic artery) | หลอดเลือดแดงตับ (proper hepatic artery), หลอดเลือดแดงกระเพาะอาหารขวา (right gastric artery), หลอดเลือดแดงแกสโตรดูโอดีนัล (gastroduodenal artery) |
| หลอดเลือดแดงม้าม (splenic artery) | หลอดเลือดแดงดอร์ซัลแพนครีเอติก (dorsal pancreatic artery), หลอดเลือดแดงกระเพาะอาหารสั้น (short gastric arteries), หลอดเลือดแดงแกสโตรโอเมนทัลซ้าย (left gastro-omental artery), หลอดเลือดแดงตับอ่อนใหญ่ (greater pancreatic artery) |
หลอดเลือดแดงซีลิแอกอาจให้แขนงหลอดเลือดแดงกะบังลมล่าง (inferior phrenic arteries)
บริเวณที่เลี้ยง แก้
หลอดเลือดแดงซีลิแอกให้เลือดที่มีออกซิเจนสูงไปเลี้ยงตับ, กระเพาะอาหาร, หลอดอาหารส่วนท้อง, ม้าม และครึ่งบนของลำไส้เล็กส่วนต้นและตับอ่อน โครงสร้างทั้งหมดดังกล่าวในระยะเอ็มบริโอคือ foregut (เช่นเดียวกัน หลอดเลือดแดงซุพีเรียร์มีเซนเทอริคและหลอดเลือดแดงอินฟีเรียมีเซนเทอริคให้เลือดไปเลี้ยงโครงสร้างที่เจริญมาจาก midgut และ hindgut ในระยะเอ็มบริโอตามลำดับ สังเกตว่าทั้งสามแขนงที่แตกออกทางด้านหน้าจากหลอดเลือดแดงเอออร์ตาส่วนท้องนี้แตกต่างกันและทดแทนกันไม่ได้ แม้ว่าจะมีแขนงปลายเชื่อมต่อกันก็ตาม)
หลอดเลือดแดงซีลิแอกเป็นแหล่งให้เลือดที่สำคัญ เพราะว่าแขนงที่เชื่อมต่อกันระหว่างหลอดเลือดใหญ่ที่เลี้ยงทางเดินอาหารทั้งสามนั้นไม่เพียงพอที่จะให้เลือดมาทดแทนกันได้ ดังนั้นหลอดเลือดนี้ไม่สามารถถูกอุดกั้นได้ การอุดตันของหลอดเลือดแดงซีลิแอกจะทำให้โครงสร้างที่เลือดเลี้ยงไม่พอตายได้
การระบาย แก้
หลอดเลือดแดงซีลิแอกเป็นหลอดเลือดแดงหลักเดียวที่เลี้ยงอวัยวะในระบบทางเดินอาหารส่วนท้องและไม่มีหลอดเลือดดำชื่อเดียวกัน
เลือดส่วนใหญ่ที่กลับออกมาจากอวัยวะในระบบทางเดินอาหาร (รวมทั้งจากบริเวณที่หลอดเลือดแดงซีลิแอกให้แขนง) จะกลับออกไปที่ตับโดยผ่านระบบหลอดเลือดดำพอร์ทัล (portal venous system) เพื่อกระบวนการขจัดพิษ (detoxification) และกระบวนการอื่น ๆ ภายในตับ ก่อนที่จะส่งเลือดไปยังการไหลเวียนเลี้ยงกาย (systemic circulation) โดยผ่านหลอดเลือดดำตับ (hepatic vein)
ในทางตรงข้ามการลำเลียงเลือดจาก midgut และ hindgut จะผ่านมาทางหลอดเลือดดำซุพีเรียร์มีเซนเทอริค (superior mesenteric vein) และหลอดเลือดดำอินฟีเรียมีเซนเทอริค (inferior mesenteric vein) ตามลำดับ เลือดดำไหลกลับจากหลอดเลือดแดงซีลิแอกอาจผ่านมาทางหลอดเลือดดำม้าม (splenic vein) ไปยังหลอดเลือดดำพอร์ทัล (hepatic portal vein) หรือผ่านทางสาขาเล็ก ๆ ของระบบหลอดเลือดดำพอร์ทัล
หลอดเลือดดำม้าม (splenic vein) ขนส่งบิลิรูบิน (bilirubin) ซึ่งเป็นของเสียจากกระบวนการเมตาบอลิซึมของฮีโมโกลบิน ไปยังตับเพื่อขับถ่ายออกทางท่อน้ำดี
ภาพอื่น ๆ แก้
-
ท่อทางเดินอาหารส่วนท้องและการยึดเกาะกับเยื่อแขวนลำไส้ (mesentery) ในเอ็มบริโอมนุษย์อายุ 6 สัปดาห์ -
ตับอ่อนและลำไส้เล็กส่วนต้น มองจากด้านหลัง -
ผนังช่องท้องด้านหลังหลังจากนำเยื่อบุช่องท้องออก แสดงให้เห็นไต เยื่อหุ้มเหนือไต (suprarenal capsules) และหลอดเลือดขนาดใหญ่ -
พื้นผิวด้านหน้าของไต แสดงบริเวณที่ติดต่อกับอวัยวะภายในใกล้เคียง -
ด้านหน้าของช่องท้อง แสดงตำแหน่งของหลอดเลือดแดงและช่องขาหนีบ (inguinal canal)
แหล่งข้อมูลอื่น แก้
- SUNY Figs 38:01-09 - "Branches of the celiac trunk."
- SUNY Figs 40:05-01 - "Parietal and visceral branches of the abdominal aorta."
- Norman/Georgetown celiactrunk
- celiac+%28arterial%29+trunk จากเว็บไซต์ eMedicine Dictionary
- http://ect.downstate.edu/courseware/haonline/figs/l38/380109.htm เก็บถาวร 2008-01-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- http://ect.downstate.edu/courseware/haonline/figs/l40/400501.htm เก็บถาวร 2007-09-30 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- http://mywebpages.comcast.net/wnor/celiactrunk.htm เก็บถาวร 2008-01-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- http://www.meddean.luc.edu/Lumen/MedEd/Radio/curriculum/Vascular/hema144A.jpg
