หมู่บ้านญี่ปุ่น

หมู่บ้านญี่ปุ่น
	アユタヤ日本人町
	ทางเข้าหมู่บ้านญี่ปุ่น (ปัจจุบัน)
ก่อตั้ง	พ.ศ. 2529
ที่ตั้ง	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3477 ตำบลเกาะเรียน อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
ประเภท	ประวัติศาสตร์
เจ้าของ	สมาคมไทย-ญี่ปุ่น
เว็บไซต์	japanesevillage.org
เปิดให้เข้าชมทุกวัน จันทร์–ศุกร์ เวลา 09:30–18:00 น. เสาร์–อาทิตย์ 08:30–18:00 น. ค่าเข้าชม ผู้ใหญ่ 50 บาท เด็ก 20 บาท ชาวต่างชาติ 50 บาท สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม โทร. 0 3525 9867

หมู่บ้านญี่ปุ่น (ญี่ปุ่น: アユタヤ日本人町, อักษรโรมัน: Ayutaya Nihonjin-machi) เป็นชุมชนทางชาติพันธุ์ญี่ปุ่นในอดีต (นิฮมมาจิ) นอกเมืองหลวงของอาณาจักรอยุธยาที่เจริญรุ่งเรืองในคริสต์ศตวรรษที่ 14 ถึงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 18 ปัจจุบันอยู่ในอำเภอพระนครศรีอยุธยา ตั้งอยู่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา หันหน้าเข้าหาหมู่บ้านโปรตุเกสที่อยู่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำ และอยู่ติดกับหมู่บ้านอังกฤษและหมู่บ้านดัตช์^[1] เชื่อกันว่ามีชาวญี่ปุ่นอาศัยอยู่ในบริเวณนี้ประมาณ 1,000 ถึง 1,500 คน (ไม่รวมทาสและแรงงานผูกมัดที่เป็นชาวพื้นเมือง เช่น ชาวไท) ในหนังสือญี่ปุ่น ชามุ-โคกุฟูโดกุงกิ (暹羅国風土軍記) ประมาณการว่ามีผู้มีเชื้อชาติญี่ปุ่นถึง 8,000 คนในศักราชคังเอ (ค.ศ. 1624–1644) ผู้อยู่อาศัยในบริเวณนี้เป็นทหารรับจ้าง, พ่อค้า, ชาวญี่ปุ่นที่นับถือศาสนาคริสต์ และทาสชาวไทย

ประวัติ แก้

ภาพยามาดะ นางามาซะ

แม้ว่าชุมชนนี้อาจก่อตั้งขึ้นประมาณคริสต์ทศวรรษ 1300 ในช่วงความปั่นป่วนทางการเมืองยุคเซ็งโงกุ โรนิง (ซามูไรที่ไม่มีเจ้า) เริ่มอพยพ หมู่ ออกจากญี่ปุ่นไปเอเชียตะวันออกเฉียงใต้หลังจีนสมัยราชวงศ์หมิงห้ามการค้าและเดินทางระหว่างจีนกับญี่ปุ่น โดยอยู่ในช่วงสูงสุดหลังยุทธการที่เซกิงาฮาระ อาณาจักรอยุธยาหลังประสบความพ่ายแพ้ทางทหารกับจักรวรรดิตองอู หวังที่จะจ้างซามูไรที่มีประสบการณ์ทางทหารเป็นทหารรับจ้าง ซึ่งนำไปสู่การอพยพเข้าของชาวญี่ปุ่น พร้อมกับการจ้างกองกำลังทหารปืนชาวโปรตุเกส แต่ทหารรับจ้างชาวโปรตุเกสมักถูกคัดค้านเพราะฝ่ายตองอูก็จ้างกองกำลังทหารโปรตุเกสด้วย^[2] เพื่อแก้ปัญหานี้ พวกเขาจึงต้องจ้างชาวญี่ปุ่นมาแทน

ทหารรับจ้างญี่ปุ่นเริ่มเพิ่มขึ้นถึงประมาณ 200–800 คน และเริ่มมีอิทธิพลทางการเมืองด้วย อำนาจของชาวญี่ปุ่นเหล่านี้สามารถพบได้ในกฎหมายตราสามดวง ทหารรับจ้างชาวญี่ปุ่นมักอยูในระดับพระยา^[2] โดยยามาดะ นางามาซะเป็นหนึ่งในพระยาที่ได้ตำแหน่งนี้จากทักษะศิลปะการต่อสู้และได้รับความชื่นชมจากสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม

ชาวคริสต์ในชุมชน แก้

มีชาวญี่ปุ่นที่นับถือศาสนาคริสต์จำนวนมากหลังการกดขี่ชาวคริสต์ของรัฐบาลโชกุน เพราะอยุธยาแทบไม่มีการกดขี่ทางศาสนา อังตอนียู ฟรังซิชกู การ์ดิง มิชชันนารีชาวโปรตุเกสที่มาเยี่ยมชมบริเวณนี้กล่าวว่าตนได้ทำพิธีศักดิ์สิทธิ์แก่ชาวญี่ปุ่นที่นับถือศาสนาคริสต์ประมาณ 400 คนใน ค.ศ. 1627^[3]

ยุบเลิก แก้

อนุสาวรีย์ไทยในอดีตที่อยู่อาศัยชาวญี่ปุ่น

ใน ค.ศ. 1629 สมเด็จพระเจ้าปราสาททองพยายามตัดอิทธิพลญี่ปุ่นด้วยการเปลี่ยนเส้นทางการค้า ยามาดะ นางามาซะ ผู้นำหมู่บ้านญี่ปุ่นในขณะนั้นและผู้ต่อต้านการครองราชย์ของปราสาททอง ถูกส่งไปเป็นผู้ว่าการนครศรีธรรมราชหลังเจ้าหน้าที่สยามคนอื่น ๆ ต่อต้านเขา^[4] ที่อยู่อาศัยนี้พบกับจุดจบใน ค.ศ. 1630 เมื่อนางามาซะถูกลอบสังหาร ที่อยู่อาศัยถูกเผาทิ้ง และผู้อยู่อาศัยถูกฆ่าโดยเฉกอะหมัด ภายใต้ข้ออ้าง "ทำกิจกรรมที่เป็นกบฏ" ชาวญี่ปุ่นหลายคนจึงหลบหนีไปที่จักรวรรดิเขมร^[5]

ใน ค.ศ. 1633 ชาวญี่ปุ่นประมาณ 400 สามารถก่อตั้งที่อยู่อาศัยใหม่ในอยุธยา โชกุนได้ตีพิมพ์พระราชกฤษฎีกาซาโกกุหัวข้อนางาซากิบูเกียวที่ห้ามผู้คนอพยพไปเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และสั่งให้ผู้ที่ย้ายไปแล้วให้กลับมาที่ญี่ปุ่น เมื่อเส้นทางการค้าถูกตัด อิทธิพลและจำนวนชาวญี่ปุ่นจึงลดลงด้วย และเมื่อสูญเสียสถานะทางทหารและอำนาจ ชาวญี่ปุ่นจึงเริ่มทำงานเป็นนายหน้าหรือพ่อค้าดีบุก (ซึ่งพบมากในภาคใต้ของไทย) ชุมชนญี่ปุ่นที่ฟื้นฟูขึ้นมาใหม่น่าจะอยู่ถึงคริสต์ศตวรรษที่ 18^[6] และผู้อยู่อาศัยถูกดูดกลืนไปเป็นส่วนหนึ่งกับชาวไทย^[7]