ศิษยาภิบาล

ศิษยาภิบาล (อังกฤษ: Pastor) เป็นคำจากภาษาสันสกฤตแปลว่า ผู้ดูแลศิษย์ (ศิษฺย शिष्य +อภิปาล अभिपाल) ส่วนคำว่า pastor นั้นมาจากภาษาละติน pascere ซึ่งแปลว่าคนเลี้ยงแกะ (shepherd) ชาวโรมันคาทอลิกแปลคำนี้ว่า "ผู้อภิบาล"

ศิษยาภิบาลเป็นตำแหน่งในการปกครองคริสตจักร ในปัจจุบันใช้ในคริสตจักรฝ่ายโปรเตสแตนต์ นอกจากนี้ยังพบการใช้คำว่าผู้อภิบาล (pastor) เพื่อหมายถึงมุขนายกและอธิการโบสถ์ในคริสตจักรอื่น ๆ ด้วย ได้แก่ คริสตจักรโรมันคาทอลิก อีสเทิร์นออร์ทอดอกซ์ และออเรียนทัลออร์ทอดอกซ์

คัมภีร์ไบเบิล

ตำแหน่งศิษยาภิบาลนั้นปรากฏอยู่แค่ครั้งเดียวในคัมภีร์ไบเบิล โดยถือเป็นหนึ่งในพันธกรทั้งห้าของพระเจ้า เช่น จดหมายของนักบุญเปาโลถึงชาวเอเฟซัส บทที่ 4 ข้อที่ 11 ระบุว่า

พระองค์เองประทานให้บางคนเป็นอัครทูต บางคนเป็นผู้เผยพระวจนะ บางคนเป็นผู้ประกาศข่าวประเสริฐ บางคนเป็นศิษยาภิบาลและอาจารย์ เพื่อเตรียมธรรมิกชนสำหรับการปรนนิบัติและการเสริมสร้างพระกายของพระคริสต์ จนกว่าเราทุกคนจะบรรลุถึงความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันในความเชื่อและในความรู้ถึงพระบุตรของพระเจ้า บรรลุถึงความเป็นผู้ใหญ่ คือโตเต็มถึงขนาดความบริบูรณ์ของพระคริสต์

— เอเฟซัส 4:11-13

นิกายโปรเตสแตนต์

ชาวโปรเตสแตนต์ใช้คำนี้เรียกผู้ดูแลคริสตจักรประจำเขตแพริช ซึ่งไม่ใช่นักบวช แต่เป็นฆราวาสที่ได้รับการสถาปนาจากคริสตจักรให้เป็นผู้ดูแลรับใช้พระเจ้า ถือว่าเป็นผู้ที่ได้รับการทรงเรียกจากพระเจ้าเพื่ออุทิศตนรับใช้พระองค์ในคริสตจักรและชุมชน

ศิษยาภิบาลมีหน้าที่ดังนี้

1. ปฏิบัติหน้าที่ต่าง ๆ ของศาสนาจารย์หรือครูศาสนา
2. ให้คำปรึกษาแก่สมาชิกของคริสตจักรในการดำเนินชีวิต
3. เยี่ยมเยียนสมาชิกคริสตจักร และติดตามสมาชิกของคริสตจักรที่ขาดการติดต่อ
4. เป็นสมาชิกคนหนึ่งในคณะธรรมกิจของคริสตจักร
5. นำและส่งเสริมให้สมาชิกสามารถทำพันธกิจของคริสตจักรในสังคม
6. อบรมผู้ปกครอง มัคนายกและสมาชิกคริสตจักร

นิกายโรมันคาทอลิก

ในคริสตจักรโรมันคาทอลิกเรียก pastor ว่าผู้อภิบาลหรือนายชุมพาบาล ตามประมวลกฎหมายพระศาสนจักร ค.ศ. 1983 ใช้คำนี้หมายถึงอธิการโบสถ์ (parish priest) ซึ่งเป็นบาทหลวงองค์หนึ่งที่ได้รับแต่งตั้งและมอบหมายงานจากมุขนายกประจำมุขมณฑลให้ทำหน้าที่ปกครองเขตแพริช