วาฬหลังค่อม
เกี่ยวกับเสียงนี้ เสียงร้องของวาฬหลังค่อม
ขนาดเมื่อเทียบกับมนุษย์
สถานะการอนุรักษ์
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร: Animalia
ไฟลัม: Chordata
ชั้น: Mammalia
ชั้นย่อย: Eutheria
อันดับ: Artiodactyla
อันดับฐาน: Cetacea
อนุอันดับ: Mysticeti
วงศ์: Balaenopteridae
สกุล: Megaptera
Gray, 1846[2]
สปีชีส์: M.  novaeangliae
ชื่อทวินาม
Megaptera novaeangliae
Borowski, 1781
แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์
ชื่อพ้อง[2]
  • Megaptera nodosa (Bonnaterre, 1789)
  • Megaptera braziliensis Cope, 1867
  • Megaptera indica Gervais, 1883
  • Megaptera lalandii (Fischer, 1829)
  • Megaptera longimana (Rudolphi, 1832)
  • Megaptera longipinna Gray, 1846
  • Megaptera osphya Cope, 1865
  • Megaptera versabilis Cope, 1869
  • Balaena nodosa Bonnaterre, 1789
  • Balaena lalandii Fischer, 1829
  • Balaena longimana Rudolphi, 1832
  • Balaena novaeangliae Borowski, 1781

วาฬหลังค่อม หรือ วาฬฮัมแบ็ก (อังกฤษ: Humpback whale; ชื่อวิทยาศาสตร์: Megaptera novaeangliae) เป็นวาฬขนาดใหญ่ชนิดหนึ่ง จัดอยู่ในประเภทวาฬบาลีน ในวงศ์วาฬอกร่อง (Balaenopteridae) และจัดเป็นวาฬเพียงชนิดเดียวเท่านั้นที่อยู่ในสกุล Megaptera (มีที่มาจากภาษากรีกคำว่า μεγα-"mega" หมายถึง "ใหญ่" และ πτερα-"ptera" หมายถึง "ปีก")[3]

ลักษณะ แก้

วาฬหลังค่อม จัดเป็นวาฬขนาดใหญ่เป็นอันดับ 8 ของวาฬทั้งหมด น้ำหนักตัวอาจถึง 45 ตัน มีความยาว 25 เมตร พบกระจายพันธุ์ในมหาสมุทรแปซิฟิกตอนเหนือราว 10,000 - 25,000 ตัว ในปี 2008[4] มีความโดดเด่นที่ครีบอกและหางที่ยาว โดยเฉพาะครีบอก อันเป็นที่มาของชื่อสกุล

อาหารและการกิน แก้

วาฬหลังค่อมเป็นวาฬที่หากินด้วยการกรองกินด้วยบาลีน ซึ่งมีแผ่นกรองกว่า 800 แผ่นที่ขากรรไกรด้านบน เพื่อกรองอาหารประเภทปลาและสิ่งมีชีวิตเล็ก ๆ เช่น เคย, แพลงก์ตอน และเป็นวาฬที่รู้จักการหาอาหารร่วมกัน เช่น การไล่ต้อนฝูงปลา เป็นต้น โดยจะกินอาหารมากถึงวันละ 1 ตัน วาฬหลังค่อมเพศเมียตกลูกทุก 2-3 ปี มีระยะเวลาตั้งท้องนาน 11 เดือน ตกลูกครั้งละ 1 ตัว ลูกวาฬจะกินนมจากแม่เป็นปริมาณ 100 แกลลอนทุก ๆ วัน

เสียงของวาฬ แก้

รีเบคคา ดันลอป นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยควีนส์แลนด์ ได้ศึกษาเรื่องรหัสเสียงวาฬหลังค่อม พบว่ามีความแตกต่างกันอย่างน้อย 34 เสียง ซึ่งเป็นระบบการสื่อสารเฉพาะของวาฬหลังค่อมเอง [5] ซึ่งใช้เสียงในการติดต่อสื่อสารและหาคู่ ซึ่งได้ยินไปไกลได้ถึง 161 กิโลเมตร และอยู่ได้นานถึง 1 ชั่วโมง นอกจากนี้แล้วจากการศึกษาของนักวิทยาศาสตร์ที่อ่าวเอกซ์เมาท์ รัฐเวสเทิร์นออสเตรเลีย ประเทศออสเตรเลีย เป็นเวลา 24 ชั่วโมง พบว่า ลูกวาฬสามารถสื่อสารกับแม่ด้วยคลื่นเสียงที่ต่ำกว่า 40 เดซิเบล เพื่อหลีกเลี่ยงการได้ยินของสัตว์นักล่าในทะเล เช่น ฉลามขาว หรือวาฬเพชฌฆาต ได้ด้วย[6]

พฤติกรรม แก้

วาฬหลังค่อม เป็นวาฬที่เป็นรู้จักกันเป็นอย่างดีจากพฤติกรรมชอบกระโดดตัวขึ้นเหนือน้ำ ซึ่งเป็นภาพที่น่าประทับใจสำหรับผู้พบเห็น เหตุที่กระโดดนั้นมีหลายประการ ทั้ง กระโดดเพื่อสลัดเพรียงที่เกาะอยู่ตามตัวให้หลุดออก หรือ กระโดดเพื่ออวดตัวเมีย เมื่อมีตัวผู้ตัวหนึ่งกระโดดก่อน ตัวอื่น ๆ ก็จะกระโดดตามเหมือนแข่งขันกัน[7]

ถิ่นที่อยู่ แก้

พบกระจายพันธุ์ในทะเลเปิดและมหาสมุทรทั่วโลก จะมีการอพยพย้ายถิ่นในช่วงฤดูหนาวของทุกปี จะอพยพจากแหล่งอาหารใกล้ขั้วโลกมาสู่ทะเลเปิดในแถบใกล้เส้นศูนย์สูตรที่อุณหภูมิอบอุ่นกว่า เพื่อผสมพันธุ์และขยายพันธุ์ ลูกวาฬจะกำเนิดมาในช่วงนี้ รอจนกระทั่งอายุได้ 5 เดือนที่ลูกวาฬแข็งแรงพอแล้ว แม่วาฬจะพาลูกเดินทางกลับไปสู่ขั้วโลกที่ ๆ ซึ่งมีแพลงก์ตอนซึ่งเป็นอาหารอุดมกว่า โดยในระยะนี้แม่วาฬจะไม่กินอะไรเลยเป็นระยะเวลานานหลาย ๆ เดือน ซึ่งจะใช้พลังงานจากไขมันที่เก็บสะสมไว้ก่อนหน้านั้น[8] วาฬหลังค่อมเป็นวาฬชนิดที่ว่ายน้ำได้ช้า และไม่สามารถกลั้นหายใจได้นานเหมือนวาฬชนิดอื่น โดยกลั้นหายใจได้เพียง 4-7 นาที และว่ายน้ำได้เร็วเพียง 14.5 กิโลเมตร/ชั่วโมง ในประเทศไทยไม่จัดเป็นสัตว์ป่าคุ้มครองหรือสัตว์ป่าสงวนแต่อย่างใด[9] และจัดเป็นวาฬอีกชนิดหนึ่งที่ถูกล่าเพื่อใช้เนื้อและไขมันรวมทั้งบาลีนในเชิงอุตสาหกรรมมาตั้งแต่อดีต[10]

วาฬหลังค่อม ที่อาศัยในมหาสมุทรอินเดียแถบคาบสมุทรอาระเบีย เป็นประชากรวาฬหลังค่อมที่ไม่มีการอพยพย้ายถิ่นฐาน โดยจะอาศัยหากินอยู่ในแถบนี้ตลอดทั้งปีจากกระแสน้ำเย็นที่พัดเข้ามาในบางช่วงของปี จากการศึกษาทางดีเอ็นเอพบว่า วาฬหลังค่อมกลุ่มนี้ไม่ได้มีการผสมพันธุ์กับวาฬหลังค่อมในส่วนภูมิภาคอื่นนานกว่า 60,000 ปีแล้ว และอาจเป็นไปได้ว่าเป็นชนิดใหม่[11]

รูปภาพ แก้

อ้างอิง แก้

  1. Cetacean Specialist Group (1996). Megaptera novaeangliae. 2006 IUCN Red List of Threatened Species. IUCN 2006. Retrieved on 11 May 2006. Database entry includes a lengthy justification of why this species is Least Concern
  2. 2.0 2.1 อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ itis
  3. Liddell & Scott (2011). Greek-English Lexicon, Abridged Edition. Oxford University Press, Oxford, UK. ISBN 0-19-910207-4.
  4. ดักลาส เอช. แชดวิก,National Geographic ฉบับภาษาไทย ตุลาคม 2551 หน้า 128,130
  5. http://www.thairath.co.th/news.php?section=technology&content=67984
  6. หน้า 7 โลกโศภิณ, ลูกวาฬหลังค่อมมีสัญชาตญาณหลีกเลี่ยงนักล่า. ไทยรัฐปีที่ 68 ฉบับที่ 21654: วันศุกร์ที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2560 ขึ้น 10 ค่ำ เดือน 6 ปีระกา
  7. เรื่องเล่าข้ามโลก, สารคดีโดย ปองพล อดิเรกสาร. ช่อง NOW26: เสาร์ที่ 27 ธันวาคม 2557
  8. Shallow Seas, "Planet Earth" . สารคดีทางบีบีซี: 2006
  9. "บัญชีรายชื่อสัตว์ป่าคุ้มครอง 2546". มูลนิธิสืบ นาคะเสถียร.
  10. "10 วาฬที่ใหญ่ที่สุดในโลก". เด็กดีดอตคอม.
  11. "สุดยอดสารคดีโลก : อัญมณีแห่งอาระเบีย". ไทยพีบีเอส. 9 June 2014. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-07-08. สืบค้นเมื่อ 10 June 2014.

แหล่งข้อมูลอื่น แก้

  ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ Megaptera novaeangliae ที่วิกิสปีชีส์