รุ่งอรุณ

รุ่งอรุณ
	ดอกของรุ่งอรุณ
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
ไม่ได้จัดลำดับ:	Angiosperms
ไม่ได้จัดลำดับ:	Eudicots
ไม่ได้จัดลำดับ:	Asterids
อันดับ:	Lamiales
วงศ์:	Bignoniaceae
สกุล:	Campsis
สปีชีส์:	C. grandiflora
ชื่อทวินาม
	Campsis grandiflora; (Thunb.) K.Schum.

รุ่งอรุณ (อังกฤษ: Chinese trumpet vine) เป็นพันธุ์ไม้พื้นเมืองของประเทศจีนตอนใต้ อยู่ในวงศ์แคหางค่าง และอยู่ในสกุล Campsis

เดิมรุ่งอรุณมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bignonia grandiflora Thunb. ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2327 โดย คาร์ล ปีเตอร์ ธุนแบร์ก นักธรรมชาติวิทยาชาวสวีเดน ตีพิมพ์ผลงานในหนังสือ "Flora Japonica" แต่ในปี พ.ศ. 2437 คาร์ล โมริซ ชูมันน์ พบว่ารุ่งอรุณน่าจะถูกจัดในสกุล Campsis มากกว่า จึงได้ตีพิมพ์ย้ายรุ่มอรุณมาอยู่ในสกุล Campsis

รุ่งอรุณนั้นจากการศึกษาทางสัณฐานวิทยาและชีวโมเลกุลพบว่ารุ่งอรุณและมธุลดาเคยเป็นพืชชนิดเดียวกันและขึ้นอยู่ในบริเวณเดียวกันมาก่อน โดยอ้างอิงทฤษฎีที่ว่าพื้นที่ทางเอเชียตะวันออกเคยเชื่อมติดกับทวีปอเมริกาเหนือโดยเรียกส่วนนี้ว่า "Bering land bridge" และต่อมาเมื่อมีช่องแคบเบริ่งเกิดขึ้นทำให้มีวิวัฒนาการแยกเป็นต่างชนิดกันเมื่อประมาณ 24.4 ล้านปีก่อน

ความหมายของชื่อ แก้

ชื่อวิทยาศาสตร์ของรุ่งอรุณที่ว่า Campsis grandiflora โดยชื่อสกุลที่ว่า "Campsis" มาจากภาษากรีกว่า "kampe" ที่แปลว่า โค้งงอ (something bent) สื่อถึงพืชที่มีหลอดดอกยาวและโค้ง ส่วนชื่อชนิดว่า "grandiflora" มาจากภาษาละติน แปลว่า ดอกขนาดใหญ่

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ แก้

รุ่งอรุณเป็นไม้พุ่มกึ่งเลื้อย ผลัดใบ ขนาดกลาง อายุหลายปี เลื้อยไปได้ไกลถึง 6 เมตร บางครั้งพบมีรากพิเศษขึ้นเป็นกระจุกรอบข้อ ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ ออกตรงข้ามสลับตั้งฉาก ใบย่อย 4-5 คู่ ปลายใบแหลม ขอบใบ หยักฟันเลื่อย ดอกออกเป็นช่อกระจุกตามซอกใบและปลายยอด ดอกรูปกรวยมี 4-10 ดอกย่อย กลีบดอกสีส้มอมแดง โคนกลีบเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายกลีบแผ่ออกเป็น 5 กลีบ กลีบมีสีส้มเข้มเป็นแนวยาว เส้นผ่าศูนย์กลางดอกบาน 4-5 เซนติเมตร

การขยายพันธุ์ แก้

รุ่งอรุณขยายพันธุ์ได้ง่ายโดยการปักชำกิ่ง ชอบแสงแดดจัด ดินร่วนระบายน้ำได้ดี สามารถให้ร่มเงาได้ดี ควรปลูกในที่แสงแดดจัดจะทำให้ดอกดกและออกดอกตลอดปี

ประโยชน์ แก้

รุ่งอรุณมีประโยชน์ด้านสมุนไพร โดยพบว่าในประเทศจีนใช้เป็นสมุนไพรสำหรับขับปัสสาวะ

อ้างอิง แก้

สราวุธ สังข์แก้ว, อัจฉรา ตีระวัฒนานนท์ (2012). งามพรรณพฤกษา ชุดวัลยชาติ ตอน รุ่งอรุณ วารสาร อพวช., พ.ศ. 2556, 126, หน้าที่ 48-49.

แหล่งข้อมูลอื่น แก้

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Campsis grandiflora