ภาษาบูกิซ
ภาษาบูกิซ (อังกฤษ: Buginese language, Bugis; บูกิซ: ᨅᨔ ᨕᨘᨁᨗ /basa.uɡi/) เป็นภาษาที่พูดโดยประชากรราว 5 ล้านคน ในภาคใต้ของเกาะซูลาเวซี ประเทศอินโดนีเซีย คำว่า บูกิซ มาจากภาษามลายู ส่วนชาวบูกิซเรียกภาษาของตนว่า บาซา อูกิ แปลว่ากษัตริย์องค์แรก ซึ่งหมายถึง กษัตริย์ในอาณาจักรบุกิสโบราณ แต่เรื่องราวไม่ชัดเจนเพราะไม่มีหลักฐานเป็นลายลักษณ์อักษร หลักฐานลายลักษณ์อักษรครั้งแรกที่พบคือ อี ลา กาลิโก ซึ่งเป็นภาพวงกลม เล่าถึงกำเนิดชีวิต พบในซูลาเวซีใต้
| ภาษาบูกิซ | |
|---|---|
| Basa Ugi ᨅᨔ ᨕᨘᨁᨗ | |
| ประเทศที่มีการพูด | ประเทศอินโดนีเซีย |
| ภูมิภาค | จังหวัดซูลาเวซีใต้; และบางบริเวณในซูลาเวซี, บอร์เนียว, สุมาตรา, จังหวัดมาลูกู, ปาปัว |
| ชาติพันธุ์ | ชาวบูกิซ |
| จำนวนผู้พูด | 4 ล้านคน (รวมผู้พูดภาษาที่สอง 500,000 คน) (2015 UNSD)[1] |
| ตระกูลภาษา | ออสโตรนีเซียน
|
| ระบบการเขียน | อักษรละติน อักษรลนตารา |
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-2 | bug |
| ISO 639-3 | bug |
 บริเวณที่มีผู้พูดภาษาบูกิซและ Campalagian ทั่วซูลาเวซี | |
ระบบการเขียน แก้
อักษรที่ใช้เขียนภาษาบูกิซคืออักษรลนตารา เริ่มใช้เมื่อราว พ.ศ. 2200 ก่อนการเข้ามายึดครองของเนเธอร์แลนด์ บี เอฟ แมทธิวส์ เป็นมิชชันนารีคนแรกที่เรียนภาษาบูกิซและแปลคัมภีร์ไบเบิลเป็นภาษานี้ และได้เขียนพจนานุกรมและไวยากรณ์ไว้ด้วย เปลี่ยนมาเขียนด้วยอักษรละตินเมื่อเป็นอาณานิคมของเนเธอร์แลนด์
ไวยากรณ์ แก้
ภาษาบูกิซเป็นภาษารูปคำติดต่อ จัดอยู่ในตระกูลออสโตรนีเซียน กลุ่มมาลาโย-โพลีเนเซียตะวันตก มีความใกล้ชิดกับภาษาซุนดาและภาษาชวา เช่นคำว่า janrang (ม้า) คาดว่ามาจากภาษาชวา anyarang และจัดว่าใกล้เคียงภาษามลายูด้วย
การแพร่กระจาย แก้
ผู้พูดภาษาบูกิซส่วนใหญ่อยู่ในซูลาเวซีใต้ แต่ก็มีผู้พูดภาษานี้กระจายอยู่ใน ชวา ซามารันดา สุมาตราตะวันออก ซาบะฮ์ มาเลเซีย และทางใต้ของฟิลิปปินส์ สาเหตุหนึ่งมาจากการอพยพประชากรหลังจากถูกดัตช์ยึดครอง
ตัวเลข แก้
ตัวเลขในภาษาบูกิซ มีชื่อเรียกดังนี้:[2]
| 1 | ᨔᨙᨉᨗ | seddi |
| 2 | ᨉᨘᨓ | dua |
| 3 | ᨈᨛᨒᨘ | təllu |
| 4 | ᨕᨛᨄ | əppa' |
| 5 | ᨒᨗᨆ | lima |
| 6 | ᨕᨛᨊᨛ | ənnəŋ |
| 7 | ᨄᨗᨈᨘ | pitu |
| 8 | ᨕᨑᨘᨓ | aruá |
| 9 | ᨕᨙᨔᨑ | aserá |
| 10 | ᨔᨄᨘᨒᨚ | səppulo |
| 20 | ᨉᨘᨓᨄᨘᨒᨚ | duappulo |
| 30 | ᨈᨛᨒᨘᨄᨘᨒᨚ | təlluppulo |
| 40 | ᨄᨈᨄᨘᨒᨚ | patappulo |
| 50 | ᨒᨗᨆᨄᨘᨒᨚ | limappulo |
| 60 | ᨕᨛᨊᨛᨄᨘᨒᨚᨊ | ənnəppulona |
| 70 | ᨄᨗᨈᨘᨄᨘᨒᨚ | pituppulo |
| 80 | ᨕᨑᨘᨓᨄᨘᨒᨚᨊ | aruá pulona |
| 90 | ᨕᨙᨔᨑᨄᨘᨒᨚᨊ | aserá pulona |
| 100 | ᨔᨗᨑᨈᨘ | siratu' |
| 1000 | ᨔᨗᨔᨛᨅᨘ | sisəbbu |
| 10,000 | ᨔᨗᨒᨔ | silassa |
| 100,000 | ᨔᨗᨀᨚᨈᨗ | sikətti |
อ้างอิง แก้
- ↑ ภาษาบูกิซ ที่ Ethnologue (22nd ed., 2019)
- ↑ Sirk, Ülo (1983). The Buginese language. Moscow: Akademia Nauk.
แหล่งข้อมูลอื่น แก้
