สเตรตส์เซตเทิลเมนต์

สเตรตส์เซตเทิลเมนต์ หรือ อาณานิคมช่องแคบ (อังกฤษ: Straits Settlements; จีน: 海峡殖民地 Hǎixiá zhímíndì) คืออาณานิคมของจักรวรรดิบริติชในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ประกอบด้วยดินแดนที่เป็นรัฐปีนัง ดินดิง (ส่วนหนึ่งของรัฐเปรัก) รัฐมะละกา สิงคโปร์ และลาบวนในปัจจุบัน

สเตรตส์เซตเทิลเมนต์ Straits Settlements
1826–1942 ญี่ปุ่นยึดครองระหว่าง 1942–45 1945–1946
ธงชาติ ตราแผ่นดิน
เพลงชาติ: ก็อดเซฟเดอะควีน
มาลายาในค.ศ. 1922:   บรรดารัฐมาลายา   เครือรัฐมาลายา   นิคมช่องแคบ
สถานะ	อาณานิคมของบริเตน
เมืองหลวง	ปีนัง (1826–32) สิงคโปร์ (1832–1946)
ภาษาทั่วไป	อังกฤษ มลายู ฮกเกี้ยน ทมิฬ
การปกครอง	ปกครองโดยบริษัทฯ (1826–67) ราชาธิปไตย (1867–1946)
พระมหากษัตริย์
• 1826–30	พระเจ้าจอร์จที่ 4
• 1830–37	พระเจ้าวิลเลียมที่ 4
• 1837–1901	พระนางเจ้าวิกตอเรีย
• 1901–10	พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 7
• 1910–36	พระเจ้าจอร์จที่ 5
• 1936	พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 8
• 1936–42; 1945–46	พระเจ้าจอร์จที่ 6
ผู้ว่าราชการ
• 1826–30 (คนแรก)	Robert Fullerton
• 1934–46 (สุดท้าย)	Shenton Thomas
ยุคประวัติศาสตร์	จักรวรรดิบริติช
• สนธิสัญญาอังกฤษ-เนเธอร์แลนด์	17 มีนาคม 1824
• จัดตั้งขึ้นโดย     บริษัทอินเดียตะวันออก	ค.ศ. 1826
• เป็น     คราวน์โคโลนี	1 เมษายน 1867
• รวมกับนิคมลาบวน	1 มกราคม 1907
• ยุทธการที่สิงคโปร์	15 กุมภาพันธ์ 1942
• ญี่ปุ่นยอมจำนน	12 กันยายน 1945
• จัดตั้งเป็น     สหพันธรัฐมาลายาและ     คราวน์โคโลนี     แห่งสิงคโปร์	1 เมษายน 1946
• Labuan to British     North Borneo	15 July 1946
สกุลเงิน	ดอลลาร์ช่องแคบ (ถึง 1939) ดอลลาร์มาลายา (1939–1946)
ก่อนหน้า ถัดไป รัฐสุลต่านยะโฮร์ Founding of modern Singapore ดัตช์มะละกา ดินดิง สหภาพมาลายา อาณานิคมสิงคโปร์ อาณานิคมมะละกา อาณานิคมปีนัง
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ	มาเลเซีย สิงคโปร์

อาณานิคมแห่งนี้ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2369 โดยในตอนแรกเป็นเพียงส่วนหนึ่งของดินแดนที่อยู่ในความควบคุมของบริษัทอินเดียตะวันออกของอังกฤษ ต่อมาในวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2410 ได้กลายเป็นอาณานิคมอยู่ภายใต้การปกครองของรัฐบาลสหราชอาณาจักรอย่างเต็มตัว และได้รับเอกราชภายหลังสงครามโลกครั้งที่ 2

ประวัติศาสตร์และการปกครอง

บทความหลัก: ประวัติศาสตร์สิงคโปร์

อาณานิคมแห่งนี้ก่อตั้งขึ้นตามสนธิสัญญาระหว่างอังกฤษกับเนเธอร์แลนด์ในปี พ.ศ. 2367 ซึ่งเป็นข้อตกลงในการแบ่งเขตอิทธิพลในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นสมุทรระหว่างทั้งสองประเทศ ซึ่งเขตของอังกฤษจะอยู่ทางเหนือ และเขตของเนเธอร์แลนด์จะอยู่ทางใต้ โดยมีการและเปลี่ยนดินแดนระหว่างกัน คืออังกฤษจะต้องยกนิคมในเบงคูเลน (Bencoolen) ทางภาคตะวันตกของเกาะสุมาตราให้กับเนเธอร์แลนด์ โดยแลกกับมะละกาและสิงคโปร์ ทำให้เมืองหลวงของอาณานิคมย้ายจากเกาะปีนังมาสิงคโปร์ในปี พ.ศ. 2375

ในปี พ.ศ. 2410 นิคมดังกล่าวก็ได้กลายเป็นอาณานิคมอย่างเต็มตัว โดยอยู่ภายใต้การปกครองของสำนักงานอาณานิคมในกรุงลอนดอน แทนที่จะขึ้นตรงกับรัฐบาลประจำอินเดียในกัลกัตตา เมื่อวันที่ 4 กุมภาพันธ์ รัฐบาลอังกฤษได้ตราธรรมนูญประจำอาณานิคม โดยให้อำนาจแก่ข้าหลวงแห่งนิคม ซึ่งบริหารกิจการของอาณานิคมโดยได้รับความช่วยเหลือจากสภาบริหารและสภานิติบัญญัติ

ดินดิงและพรอวินซ์เวลส์ลีย์

ดินดิงซึ่งเป็นดินแดนที่ประกอบด้วยพื้นที่ชายฝั่งและหมู่เกาะทางตะวันตกของรัฐเปรัก ได้กลายเป็นของอังกฤษตามสนธิสัญญาปังโกร์ในปีพ.ศ. 2417 แต่ดินแดนดังกล่าวก็ไม่ได้มีทำประโยชน์ให้แก่อังกฤษมากนัก

พรอวินซ์เวลส์ลีย์ซึ่งเป็นพื้นที่ทางชายฝั่งตะวันตกของรัฐเกอดะห์ที่อยู่ตรงกันข้ามกับเกาะปีนังและมีอาณาเขตทางใต้ติดต่อกับรัฐเปรัก ได้กลายเป็นของอังกฤษในปี พ.ศ. 2341 โดยเขตแดนทางเหนือและทางตะวันออกที่ติดต่อกับรัฐเกอดะห์นั้นได้กำหนดตามข้อตกลงที่ทำกับสยามในปี พ.ศ. 2410 ดินแดนแห่งนี้ถูกปกครองโดยเจ้าหน้าที่ซึ่งขึ้นตรงต่อหน่วยงานในเกาะปีนัง พื้นที่ส่วนใหญ่ของพรอวินซ์เวลส์ลีย์เป็นที่ราบที่อุดมสมบูรณ์ โดยมีประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวมลายู โดยมีชาวจีนและชาวทมิฬซึ่งเป็นแรงงาน รวมทั้งผู้คนที่เกี่ยวข้องกับอุตสาหกรรมน้ำตาลและอุตสาหกรรมการเกษตรอื่น ๆ อาศัยอยู่จำนวนหนึ่ง พื้นที่ประมาณหนึ่งในสิบเป็นเนินเตี้ย ๆ ซึ่งเต็มไปด้วยป่าทึบ พื้นที่นี้ผลิตข้าวเป็นจำนวนมากในแต่ละปี

บทบาทที่เพิ่มขึ้นของผู้สำเร็จราชการ

แต่เดิมหมู่เกาะโคโคสและเกาะคริสต์มาสขึ้นตรงกับซีลอน แต่ต่อมาในปี พ.ศ. 2429 ก็ได้มาขึ้นตรงกับนิคมช่องแคบ และในปี พ.ศ. 2449 ลาบวนก็ถูกผนวกเข้ามาเพิ่มอีก

ผู้สำเร็จราชการแห่งนิคมช่องแคบยังเป็นข้าหลวงใหญ่ประจำสหพันธรัฐมลายูและบอร์เนียวเหนือของอังกฤษ รัฐสุลต่านบรูไน และรัฐสุลต่านซาราวัก และต่อมายังดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชการแห่งลาบวนเพิ่มขึ้นอีกตำแหน่งหนึ่งด้วย

ประชากร

ตารางแสดงอาณาเขตพื้นที่และประชากรเชื้อชาติต่าง ๆ ที่อาศัยในนิคมช่องแคบ แสดงข้อมูลเมื่อ ค.ศ. 1901:

	พื้นที่ (ตรางไมล์)	จำนวนประชากร ค.ศ. 1891	จำนวนประชากร ค.ศ. 1901
			รวม	ชาวยุโรป	ยูเรเชีย	ชาวจีน	ชาวมลายู	ชาวอินเดีย	อื่น ๆ
สิงคโปร์	206	184,554	228,555	3,824	4,120	164,041	36,080	17,823	2,667
ปีนัง ดินดิง และพรอวินซ์เวลส์ลีย์	381	235,618	248,207	1,160	1,945	98,424	106,000	38,051	2,627
มะละกา	659	92,170	95,487	74	1,598	19,468	72,978	1,276	93
รวม	1,246	512,342	572,249	5,058	7,663	281,933	215,058	57,150	5,387