ญาบิร
อะบูมูซา ญาบิร บินฮัยยาน ที่ชาวตะวันตกเรียกว่า เกเบอร์ (Geber) ขึ้นชื่อลือชาว่าเป็นบิดาแห่งเคมี ท่านเป็นนักเคมีที่ยิ่งใหญ่มาก ตำราชื่อ Kitab al-Kimya, Kitab al-Sab'een เป็นตำราถูกแปลเป็นภาษาของยุโรปหลายภาษา เช่น ภาษาลาติน ภาษาฮีบรู ภาษาอังกฤษ ภาษาเยอรมัน ภาษาฝรั่งเศส มีอิทธิผลต่อนักเคมีชาวยุโรปต่อมาอีกหลายศตวรรษ
อะบูมูซา ญาบิร บินฮัยยาน | |
|---|---|
 15th century European portrait of "Geber", Codici Ashburnhamiani 1166, Biblioteca Medicea Laurenziana, Florence | |
| เกิด | ค.ศ. 721 รัฐเคาะลีฟะฮ์อุมัยยะฮ์ |
| เสียชีวิต | ค.ศ. 815 เมืองกูฟะหฺ ประเทศอิรัก |
| สัญชาติ | อาหรับ |
| ชื่ออื่น | ญาบิร หรือ เกเบอร์ (Geber) |
| ผลงานเด่น | ตำราชื่อ Kitab al-Kimya, Kitab al-Sab'een ซึ่งแปลเป็นภาษาอื่นหลายภาษา เช่น ภาษาลาติน ภาษาฮีบรู ภาษาอังกฤษ ภาษาเยอรมัน ภาษาฝรั่งเศส |
| ตำแหน่ง | นักเคมี |
| หมวดหมู่:นักเคมี | |
ญาบิร บินฮัยยานเกิดราวปี ค.ศ. 721 และเสียชีวิตในเมืองกูฟะหฺ ประเทศอิรักราวปี ค.ศ. 815 (บ้างก็ว่า 803) หลังจากเกิดมาได้ไม่นาน บิดาของเขา ซึ่งพัวพันกับการก่อกบฏล้มรัฐเคาะลีฟะฮ์อุมัยยะฮ์ ก็ถูกประหารชีวิต ญาบิรถูกส่งไปแผ่นดินอาระเบีย ที่นั่นเขาได้เข้านับถือมัซฮับชีอะหฺ และเข้าสมัครเป็นลูกศิษย์ของอิมามญะอฺฟัร อัศศอดิก ในเมืองมะดีนะหฺ เนื่องจากท่านมีความสนใจในเรื่องเคมีและคณิตศาสตร์เป็นทุนเดิม อิมามญะอฺฟัรจึงประสิทธิ์ประสาทวิชาของนบีมุฮัมมัดที่ไม่เคยเผยแพร่ให้ใครมาก่อนแก่ญาบิร จนได้กลายเป็นนักวิทยาศาสตร์ที่เด่นที่สุดในสมัยนั้น และภายหลังได้กลายเป็นนักเคมีแห่งราชสำนักของฮารูน อัรรอชีด
ญาบิร บินฮัยยานได้แต่งหนังสือและบทบันทึกเกี่ยวกับเคมี และวิทยาศาสตร์รวมทั้งหมดราว 2,000 เล่ม ในวิทยาการต่าง ๆ รวมทั้งแผนที่ ซึ่งส่วนหนึ่งเป็นบันทึกข้อมูลที่เขาเรียนรู้มาจากท่านอิมามญะอฺฟัร และส่วนหนึ่งแปลจากภาษาสันสกฤต ชาวยุโรปได้เริ่มแปลหนังสือของเขาเป็นภาษาละตินในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 11 และ 13 หลายเล่ม และเป็นที่ยอมรับว่าเป็นหนังสือที่เขียนได้ดีมาก และกว่าจะหาผู้ที่เขียนได้เทียมเท่าก็อีก 8 ศตวรรษต่อมา
แม้ว่าเขาจะลือชื่อว่าเป็นบิดาแห่งแห่งนักเคมีอาหรับเปอร์เซีย แต่นักวิชาการเชื่อว่า บุคคลที่อยู่เบื้องหลังเขาก็คือยอดอัจฉริยะ นั่นคือท่านอิมามญะอฺฟัร ผู้เป็นปรมาจารย์
ตำราและการแปล แก้
- M. Berthelot: La chimie au moyen age (vol. 3,L'alehimie arabe, Paris,1893. The Arabic text of a few of Jabir's writings is edited by Octave Houdas. French translation, p. 126-224. See E. J.Holmyard's criticism in Isis, XI, 479-499, 1924).
- Ernst Darmstaedter: Die Alehemie des Geber (212 p., 10pl.; Berlin, 1922. German translation of the Latin treatises ascribed to Geber;reviewed by J. Ruska in Isis, V, 451-455, concluding that these Latin treatisesare apocryphal); Liber misericordiae Geber. Eine lateinisehe ubersetzung desgrosseren Kitab al-rahma (Archive fur Gesehichte der Medizin, vol. 17,181-197, 1925; Isis, VIII, 737).