'''ความพยายามรัฐประหารในสหภาพโซเวียต พ.ศ. 2534''' หรือเรียก'''รัฐประหารเดือนสิงหาคม''' ({{lang-rurus|Августовский путч|r=Avgustovsky putch}}) เป็นความพยายามรัฐประหารโดยสมาชิกรัฐบาลของ[[สหภาพโซเวียต]]กลุ่มหนึ่งเพื่อควบคุมประเทศจากประธานาธิบดี[[มีฮาอิล กอร์บาชอฟ]]ของสหภาพโซเวียต ผู้นำรัฐประหารเป็นสมาชิกที่ยึดมั่นของ[[พรรคคอมมิวนิสต์สหภาพโซเวียต]]ซึ่งคัดค้านโครงการปฏิรูปของกอร์บาชอฟ และสนธิสัญญาสหภาพใหม่ที่เขาเจรจาซึ่งกระจายอำนาจการปกครองของรัฐบาลกลางให้แก่สาธารณรัฐต่าง ๆ รัฐประหารถูกคัดค้าน ส่วนใหญ่ในกรุงมอสโก โดยการรณรงค์การขัดขืนของพลเมืองที่สั้นแต่สัมฤทธิ์ผล<ref name="Kramer">Mark Kramer, "The Dialectics of Empire: Soviet Leaders and the Challenge of Civil Resistance in East-Central Europe, 1968-91", in [[Adam Roberts (scholar)|Adam Roberts]] and [[Timothy Garton Ash]] (eds.), ''Civil Resistance and Power Politics: The Experience of Non-violent Action from Gandhi to the Present'', Oxford University Press, 2009 [http://books.google.com/books?id=BxOQKrCe7UUC&dq=Civil+resistance+and+power+politics&source=gbs_navlinks_s pp. 108-9].</ref> แม้รัฐประหารล้มในเวลาเพียงสองวันและกอร์บาชอฟคืนสู่รัฐบาล แต่เหตุการณ์นี้ทำลายเสถียรภาพของสหภาพโซเวียตและถูกพิจารณาอย่างกว้างขวางว่า ช่วยเสริมทั้งการสิ้นสุดของพรรคคอมมิวนสิต์สหภาพโซเวียตและ[[การล่มสลายของสหภาพโซเวียต]]
