ผลต่างระหว่างรุ่นของ "การปฏิวัติฝรั่งเศส"

สำหรับปัจจัยทางการเมือง [[เยือร์เกิน ฮาเบอร์มาส]] นักปรัชญาชาวเยอรมันอธิบายว่าเป็นเพราะการเปลี่ยนแปลงของ "พื้นที่สาธารณะ" ที่กำลังเกิดขึ้นในฝรั่งเศสและยุโรปในช่วง ศ.ที่หนึ่ง8<ref>{{cite book|last=Blanning|first=T.C.W.|title=''The French Revolution: Class War or Culture Clash?''|publisher=London: Macmillan|year= 1998|page= 26}}</ref> โดยก่อนหน้านี้ (ศตวรรษที่หนึ่ง7) ฝรั่งเศสมีจารีตประเพณีการปกครองที่แยกชนชั้นปกครองออกจากชนชั้นที่ถูกปกครองอย่างชัดเจน ฝ่ายชนชั้นปกครองของฝรั่งเศสเป็นผู้ยึดกุมพื้นที่สาธารณะอย่างสิ้นเชิง และมุ่งจะแสดงออกถึงอำนาจทางการเมืองผ่านทางวัตถุ โดยการสร้างสิ่งก่อสร้างสาธารณะที่ใหญ่โต หรูหรา และมีราคาแพง{{sfn|Blanning|1998|page= 26}} เช่น พระราชวังแวร์ซาย ซึ่งถูกสร้างให้อาคันตุกะต้องมนต์ของความงดงามอลังการ และเพื่อเป็นการแสดงออกซึ่งอำนาจที่เกรียงไกรของราชอาณาจักรฝรั่งเศสในรัชสมัยของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แต่พอถึงศตวรรษที่ 18 ประชาชนเริ่มมีความตื่นตัวทางการเมืองมากขึ้น การรู้หนังสือในหมู่ราษฎรมีเพิ่มสูงขึ้น ทำให้ธุรกิจเอกสารสิ่งพิมพ์มีความคึกคัก มีการพบปะพูดคุยและเปลี่ยนความคิดเห็นและข่าวสารตามร้านกาแฟ ร้านหนังสือพิมพ์ และโรงช่างฝีมือในกรุงปารีส จนเกิดเป็นพื้นที่สาธารณะนอกการควบคุมของรัฐ และมีศูนย์กลางอยู่ที่ปารีสแทนที่จะเป็นแวร์ซาย{{sfn|Blanning|1998|page= 27}} [[กรณีพิพาทบูฟง]] ({{lang|fr|Querelle des Bouffons}}) ในปี 1750 เป็นเหตุการณ์แรก ๆ ที่แสดงให้เห็นว่าความเห็นของสาธารณะมีความสำคัญ แม้แต่ในเรื่องรสนิยมทางดนตรีซึ่งเคยเป็นพื้นที่ทางวัฒนธรรมของชนชั้นสูง หลังจากนั้นความเชื่อว่าทัศนะของสาธารณชน (แทนที่จะเป็นราชสำนัก) มีสิทธิที่จะตัดสินปัญหาทางวัฒนธรรมก็พัฒนาไปสู่ความต้องการของสาธารณะที่จะชี้ขาดปัญหาทางการเมืองในเวลาต่อมา

 

===วิกฤติการคลัง===

[[ไฟล์:Troisordres.jpg|170px|thumb|ภาพล้อเลียน: ฐานันดรที่สาม (สามัญชน) กำลังแบกฐานันดรที่หนึ่ง (พระ) และฐานันดรที่สอง (ขุนนาง)]]

นโยบายการปฏิรูปของแนแกร์ถูกต่อต้านและขัดขวางโดยราชสำนักของพระเจ้าหลุยส์ แนแกร์ต้องการตำแหน่งนี้สูงกว่านี้ และร้องขอให้ทรงแต่งตั้งเขาเป็นขุนคลังเอกเต็มตัว พระเจ้าหลุยส์ทรงปฏิเสธ ท้ายที่สุด แนแกร์จึงลาออกในเดือนพฤษภาคม 1781 จนกระทั่งราชสำนักได้มือดีอย่าง[[ชาร์ล อาแล็กซ็องดร์ เดอ กาลอน|อาแล็กซ็องดร์ เดอ กาลอน]] ({{lang|fr|Calonne}}) มาในปี 1783<ref name="Hib35"/> ในช่วงแรกกาลอนมีท่าทีใจกว้างต่อราชสำนัก แต่ไม่นานเขาก็ตระหนักถึงสถานการณ์ความเลวร้ายทางด้านการคลัง และเสนอประมวลกฎหมายภาษีฉบับใหม่<ref name="D34">Doyle, ''The French Revolution: A very short introduction'', p. 34</ref> เนื่องจากร่างกฎหมายภาษีฉบับใหม่จะทำให้ขุนนางและพระเสียภาษีที่ดิน จึงตกเป็นที่ต่อต้านโดยสภาอำมาตย์ กาลอนนำเรื่องเข้าสภาอภิชนแต่ถูกต่อต้านและทำให้ตัวกาลอนตกอยู่ในสถานะลำบากเสียเอง เหล่าขุนนางเสนอว่าการเปลี่ยนแปลงเช่นนี้จะต้องได้รับความเห็นชอบจากประชาชนด้วย ดังนั้นสภาที่ควรจะตัดสินเรื่องนี้จึงควรเป็นสภาฐานันดร ({{lang|fr|États généraux}})

 

 

ในเดือนสิงหาคม 1788 พระเจ้าหลุยส์ทรงเรียกแนแกร์มารับตำแหน่งในราชสำนัก เชื่อกันว่าพระนางมารีอ็องตัวแน็ตมีส่วนช่วยให้แนแกร์กลับมามีอำนาจ<ref>[https://books.google.nl/books?id=r7EODAAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=john+hardman+the+life+of+louis+xvi&hl=de&sa=X&ved=0ahUKEwjTqtXCvZjgAhXOa1AKHcKHCRoQ6AEIKTAA#v=onepage&q=necker&f=false John Hardman (2016) The life of Louis XVI]</ref> แนแกร์ยืนกรานขอตำแหน่งขุนคลังเอก ({{lang|fr|Contrôleur général des finances}}) พระเจ้าหลุยส์ทรงยอมตามนั้น และยังตั้งแนแกร์เป็นมุขมนตรีแห่งรัฐอีกตำแหน่งหนึ่ง (เทียบเท่านายกรัฐมนตรี)

พิธีเปิดสมัยการประชุมจัดขึ้นที่[[พระราชวังแวร์ซาย]]ในวันที่ 5 พฤษภาคม 1789 ที่ประชุมเสนอให้ใช้ระบบลงคะแนนทั้งสภามีเพียงสามเสียง แต่ละฐานันดรมีเพียงหนึ่งเสียง นั่นทำให้ฐานันดรที่สามที่แม้จะมีจำนวนสมาชิกมากสุด แต่กลับมีสิทธิ์ออกเสียงเพียงหนึ่งในสามของสภา วิธีการลงคะแนนนี้ทำให้ฐานันดรที่สามไม่มีทางชนะสองฐานันดรแรก ผู้แทนฐานันดรที่สามชี้ให้เห็นถึงความไม่เป็นธรรมดังกล่าวและเสนอให้ลงคะแนนแบบหนึ่งคนหนึ่งเสียงแทน แต่ได้รับการปฏิเสธ ผู้แทนฐานันดรที่สามไม่พอใจอย่างมากจึงถอนตัวจากการประชุมและไปตั้งสภาของตนเองแยกต่างหาก

 

[[ไฟล์:Serment du Jeu de Paume - Jacques-Louis David.jpg|thumb|260px|[[คำปฏิญาณสนามเทนนิส]]]]

ฐานันดรที่สามรวมตัวกันที่โถงเดตาต์ในพระราชวังแวร์ซายเพื่อจัดตั้งสภาใหม่ที่เรียกว่า [[สมัชชาแห่งชาติ (การปฏิวัติฝรั่งเศส)|สมัชชาแห่งชาติ]] ({{lang|fr|Assemblée nationale}}) พวกเขาร่วมกันประกาศคำยืนยันอำนาจที่เป็นอิสระจากองค์กรอื่น และประกาศว่าสภาของตนเท่านั้นที่มีอำนาจตราหรือแก้ไขกฎหมายภาษี เนื่องจากไม่ไว้วางใจการทำงานของรัฐบาลพระเจ้าหลุยส์ที่สนับสนุนแต่พระและขุนนาง สมัชชาแห่งชาติประกาศยกเว้นการเก็บภาษีเป็นการชั่วคราว เหล่านายทุนเกิดความเชื่อมั่นและให้การสนับสนุนสมัชชาแห่งชาติ

เมื่อพระเจ้าหลุยส์ทรงยอมรับสถานะของสมัชชาแห่งชาติ ทรงขอให้อีกสองฐานันดรเข้าร่วมประชุมกับสมัชชาแห่งชาติ ไม่นานหลังจากนั้น เกินครึ่งของฐานันดรที่หนึ่งก็ยอมเข้าร่วมประชุมกับสมัชชาแห่งชาติ ขณะที่ผู้แทนฐานันดรที่สองยอมเข้าร่วมเพียง 47 คน ในวันที่ 9 กรกฎาคม สมัชชาแห่งชาติถูกเปลี่ยนชื่อเป็น[[สภาร่างธรรมนูญแห่งชาติ|สภาร่างรัฐธรรมนูญแห่งชาติ]] ({{lang|fr|Assemblée nationale constituante}}) ทำหน้าที่เป็นฝ่ายบริหาร ฝ่ายนิติบัญญัติ และผู้ร่างรัฐธรรมนูญ ในองค์กรเดียว<ref name="Hanson2007">{{cite book|author=Paul R. Hanson|title=The A to Z of the French Revolution|url=https://books.google.com/books?id=yYJ4AAAAQBAJ&pg=PR14|date=23 February 2007|publisher=Scarecrow Press|isbn=978-1-4617-1606-8|page=14}}</ref>

 

=== การทลายคุกบัสตีย์ ===

{{บทความหลัก|การทลายคุกบัสตีย์}}

เช้าวันที่ 15 กรกฎาคม พระเจ้าหลุยส์ทราบการทลายคุกจากดยุกเดอลาโรฌฟูโก ทรงถามดยุกว่า ''"เขาจะกบฏกันเหรอ?"'' ดยุกตอบว่า ''"มิได้พะยะค่ะ มิใช่การกบฏ แต่เป็นการปฏิวัติ"''<ref>Guy Chaussinand-Nogaret, ''La Bastille est prise'', Paris, Éditions Complexe, 1988, p. 102.</ref> พระเจ้าหลุยส์กลัวความรุนแรงจากฝูงชน จึงทรงแต่งตั้ง[[ฌีลแบร์ ดูว์ มอตีเย เดอ ลา ฟาแย็ต|นายพล เดอ ลา ฟาแย็ต]] เป็นผู้บัญชาการกองอารักษ์ชาติ ({{lang|fr|Garde Nationale}}) เพื่อรักษาความเป็นระเบียบภายใต้อำนาจสภา อีกด้านหนึ่ง ผู้แทนชาวปารีส 144 คนนำโดย[[ฌ็อง ซีลแว็ง บายี]]<ref>[[François Furet]] and Mona Ozouf, eds. ''A Critical Dictionary of the French Revolution'' (1989), pp. 519–28.</ref> ได้จัดตั้งคณะปกครองกรุงปารีสที่ชื่อว่า[[คอมมูนปารีส (การปฏิวัติฝรั่งเศส)|คอมมูนปารีส]] ({{lang|fr|Commune de Paris}}) ถึงจุดนี้ พระเจ้าหลุยส์เสียอำนาจควบคุมเหนือกรุงปารีสไปแล้ว

 

 

{{main|การเดินขบวนสู่แวร์ซาย}}

 

 

{{main|การเสด็จสู่วาแรน}}

มิถุนายน 1791 มีข่าวลือสะพัดอย่างหนาหูว่า พระนางอ็องตัวแน็ตได้แอบติดต่อกับพระเชษฐา คือ[[จักรพรรดิเลโอพ็อลท์ที่ 2 แห่งจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์]] เพื่อจะให้ทรงยกทัพมาตีฝรั่งเศสและคืนอำนาจให้ราชวงศ์ ฝ่ายพระเจ้าหลุยส์นั้นไม่ได้ทรงพยายามหนีออกนอกประเทศหรือรับความช่วยเหลือ แต่จะทรงหนีไปตั้งมั่นอยู่กับนายพลบุยเล ที่จงรักภักดีและสัญญาว่าจะให้ความช่วยเหลือแก่พระองค์ พระองค์เสด็จออกจากพระราชวังตุยเลอรีในคืนวันที่ 20 มิถุนายน 1791 แต่ทรงถูกจับได้ที่เมือง[[การเสด็จสู่วาแรน|วาแรน]] ในวันต่อมา ส่งผลให้ความเชื่อถือของประชาชนที่มีต่อพระองค์นั้นลดลงฮวบฮาบ พระองค์ถูกนำตัวกลับมากักบริเวณในกรุงปารีส

 

=== รัฐธรรมนูญร่างเสร็จ===

 

 

หลังจากการสังหารหมู่ครั้งนี้ ทางการก็ได้ดำเนินการปราบปรามพวกสมาคมสาธารณรัฐนิยมรวมทั้งหนังสือพิมพ์ของพวกนี้อีกด้วย เช่น หนังสือพิมพ์''เพื่อนประชาชน'' ({{lang|fr|L'Ami du Peuple}}) ของ[[ฌ็อง-ปอล มารา]] บุคคลที่มีแนวคิดแบบนี้เช่นมาราและ[[กามีย์ เดมูแล็ง]] ต่างพากันหลบซ่อน ส่วน[[ฌอร์ฌ ด็องตง]] หนีไปอังกฤษ

 

=== กลุ่มฌีรงแด็งสิ้นอำนาจ กลุ่มลามงตาญครองอำนาจ===

วิกฤตการณ์ดังกล่าวนำไปสู่การจัดตั้ง[[คณะกรรมาธิการความปลอดภัยส่วนรวม]] ({{lang|fr|Comité de salut public}}) เมื่อวันที่ 6 เมษายน 1793 ซึ่งเป็นคณะบริหารที่ขึ้นตรงต่อสภากงว็องซียงแห่งชาติ{{sfn|Shusterman|2013|pp=271-312}} [[ฌีรงแด็ง|กลุ่มฌีรงแด็ง]]ทำสิ่งผิดมหันต์โดยการฟ้องร้อง[[ศาลอาญาปฏิวัติ]] ให้ลงโทษนาย[[ฌ็อง-ปอล มารา]] ซึ่งเป็นผู้สั่ง[[การสังหารหมู่เดือนกันยายน|การสังหารหมู่เดือนกันยายน 1792]] มาราเป็นกระบอกเสียงที่สำคัญของชนชั้น[[ซ็อง-กูว์ล็อต|ซ็อง-กูว์ล็อต]] ({{lang|fr|sans-culottes}}) แม้ว่าคดีนี้ถูกยกฟ้อง แต่เหตุการณ์นี้ทำให้ชนชั้นซ็อง-กูว์ล็อตไม่สนับสนุนกลุ่มฌีรงแด็งอีกต่อไป ในวันที่ 31 พฤษภาคม กลุ่มลามงตาญร่วมมือกับกองอารักษ์ชาติพยายามจะกำจัดกลุ่มฌีรงแด็ง นอกสภามีการยิงปืนใหญ่จากกองอารักษ์ชาติเพื่อข่มขู่สภา ส่วนในสภามีการอภิปรายโจมตีกลุ่มฌีรงแด็ง แต่ความพยายามในวันนี้ก็ไม่สำเร็จ จึงมีการเกณฑ์กองทัพประชาชนเพื่อสร้างความกดดันต่อสภา ต่อมาในวันที่ 2 มิถุนายน อาคารสภาถูกปิดล้อมโดยฝูงชนแปดหมื่นคนที่มาเรียกร้องขนมปังราคาถูก, เงินสงเคราะห์ว่างงาน, การปฏิรูปการเมือง ตลอดจนสิทธิ์ในการถอดถอนสมาชิกสภา{{sfn|Schama|1989|p=724}} ในที่สุด กรรมการสิบคนของกลุ่มฌีรงแด็ง รวมถึงบรรดาผู้นำกลุ่มฌีรงแด็ง 31 คนก็ทยอยถูกจับกุมโดยทหารอารักษ์ชาติ จนกระทั่งในวันที่ 10 มิถุนายน [[ลามงตาญ|กลุ่มลามงตาญ]] ({{lang|fr|La Montagne}}) ก็กุมอำนาจเบ็ดเสร็จในคณะกรรมาธิการความปลอดภัยส่วนรวม{{sfn|Schama|1989|pp=725-726}}

 

 

==ผลของการปฏิวัติในช่วงต้น==

=== ประกาศสิทธิมนุษยชนและพลเมือง ===

[[ไฟล์:Declaration of the Rights of Man and of the Citizen in 1789.jpg|250px|thumb|[[ประกาศสิทธิมนุษยชนและพลเมือง]]]]

ในขณะนั้นมีข่าวลือในหมู่ประชาชนว่าจะมีการยึดอำนาจคืนของฝ่ายนิยมระบอบเก่าเมื่อชาวปารีสรู้ข่าวก็มีการตื่นตัวกันขนานใหญ่ ดังนั้นประชาชนชาวปารีสซึ่งส่วนมากเป็นผู้หญิงได้[[การเดินขบวนสู่แวร์ซาย|เดินขบวนไปยังพระราชวังแวร์ซาย]] และเชิญพระเจ้าหลุยส์พร้อมทั้งราชวงศ์มาประทับในกรุง[[ปารีส]] ในวันที่ 5-6 ตุลาคม ปีเดียวกัน โดยมีสมาชิกสภาร่างธรรมนูญที่อนุรักษนิยมตามเสด็จกลับกรุงปารีสด้วย สำหรับสภาร่างรัฐธรรมนูญแห่งชาติในขณะนั้นประกอบด้วยสมาชิกที่หัวก้าวหน้าเป็นส่วนมาก แต่มีภารกิจสำคัญอันดับแรกของสภาคือการดำรงสถาบันกษัตริย์ไว้ ดังนั้นจึงยังไม่มีการโค่นล้มสถาบันกษัตริย์ในขณะนั้น

 

รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ของฝรั่งเศสมีผลบังคับใช้เมื่อปลายปี 1789 ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงดังต่อไปนี้

* ตำแหน่งต่าง ๆ ในราชการไม่สามารถตกทอดไปยังลูกหลาน