ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ซัมซัม"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ย้อนกลับไปรุ่นที่ 8736553 โดย BotKungด้วยสจห.
ป้ายระบุ: ทำกลับ
Waniosa Amedestir (คุย | ส่วนร่วม)
ปรับปรุง (ลิงก์ไทยเน่าแล้ว)
ป้ายระบุ: เครื่องมือแก้ไขต้นฉบับปี 2560
บรรทัด 1:
{{Infobox historic site
'''ซัมซัม''' ({{lang-ar|زمزم}}, Zamzam) เป็นชื่อ[[น้ำแร่]]จากบ่อน้ำที่อยู่ทางทิศตะวันออกของ[[กะอฺบะหฺ]]ราว 20 เมตร ตั้งอยู่ ณ.ใจกลางอัลมัสญิด อัลฮะรอม ในมักกะหฺ มีมาก่อนท่าน[[นบีมุฮัมมัด]] ชาว[[มุสลิม]]ถือว่าเป็นน้ำศักดิ์สิทธิ์
| name = บ่อซัมซัม
| image = File:بئر زمزم الأثري.jpg
| caption = บ่อซัมซัมในนิทรรศการสถาปัตยกรรมมัสยิดอันศักดิ์สิทธิ์ทั้งสองของพิพิธภัณฑ์<ref name="Madaintwomosques">{{cite web |title=Exhibition of the Two Holy Mosques' Architecture |url=https://madainproject.com/exhibition_of_the_two_holy_mosques_architecture |archive-url=https://web.archive.org/web/20200520053204/https://madainproject.com/exhibition_of_the_two_holy_mosques_architecture |archive-date=20 May 2020 |publisher=[[Madain Project]] |access-date=20 May 2020}}</ref>
| native_name = زَمْزَمُ
| native_language = Arabic
| locmapin = Saudi Arabia
| map_caption = ที่ตั้งของบ่อซัมซัมในมักกะฮ์ ประเทศซาอุดีอาระเบีย
| coordinates = {{coord|21|25|19.2|N|39|49|33.6|E|type:landmark_scale:5000_region:SA-02|display=inline,title}}
| location = [[มัสยิดอัลฮะรอม]] [[มักกะฮ์]]
| area = ลึกประมาณ {{convert|30|m|abbr=off}} และ {{convert|1.08|to|2.66|m|abbr=off}}
| built =
| elevation =
| height =
| beginning_label =
| beginning_date =
| formed =
| founded = ตามธรรมเนียม ประมาณ 2400 ปีก่อนคริสตกาล
| demolished =
| rebuilt =
| restored =
| restored_by =
| governing_body = [[การเมืองซาอุดีอาระเบีย|รัฐบาลซาอุดีอาระเบีย]]
| designation1 =
| designation1_offname = ซัมซัม ({{lang-ar|زمزم}})
| designation1_date =
| designation1_number =
}}
'''บ่อซัมซัม''' ({{lang-ar|بِئْرُ زَمْزَمَ}}) เป็นชื่อบ่อน้ำที่อยู่ทางทิศตะวันออกของ[[กะอ์บะฮ์]]ราว 20 เมตร<ref name=survey/> ตั้งอยู่ ณ ใจกลางมัสยิดอัลฮะรอมในมักกะฮ์ มีมาก่อนท่าน[[นบีมุฮัมมัด]] ชาว[[มุสลิม]]ถือว่าเป็นน้ำศักดิ์สิทธิ์
 
== ศัพทมูลวิทยา ==
== บ่อน้ำซัมซัม ==
ชื่อบ่อน้ำมาจากประโยค ''Zomë Zomë'' หมายถึง "หยุดไหล" ซึ่งเป็นคำสั่งของฮาญัรในตอนที่เธอพยายามกันน้ำพุ<ref name=survey>{{cite web | title=Zamzam Studies and Research Centre | work=Saudi Geological Survey | url=http://www.sgs.org.sa/english/earth/pages/zamzam.aspx | access-date=June 2, 2014| archive-url = https://web.archive.org/web/20130619152954/http://www.sgs.org.sa/english/earth/pages/zamzam.aspx | archive-date = June 19, 2013 | url-status = usurped | language=ar}}</ref>{{dubious|date=November 2019}}
 
== ประวัติ ==
เป็นบ่อน้ำที่มีความลึกราว 30 เมตร มีเส้นผ่าศูนย์กลางระหว่าง 1.08 และ 2.66 เมตร ที่มีตาน้ำไหลแรง มีระดับน้ำ 3.23 เมตรใต้ระดับพื้นดิน ได้มีการทดลองดูดน้ำซัมซัมออกจากบ่อด้วยปั๊มน้ำที่มีความแรง 8000 ลิตรต่อวินาที เป็นเวลามากกว่า 24 ชม. ปรากฏว่าน้ำได้ลดลง 12.72 เมตรใต้ระดับพื้นดิน เมื่อเพิ่มเวลาดูดน้ำออกอีกไปอีก ปรากฏว่าน้ำในบ่อลดเหลือ 13.39 เมตรใต้ระดับพื้นดิน และก็ไม่ลดอีกเลย แม้จะดูดน้ำออกตลอดเวลาก็ตาม เมื่อปั๊มน้ำหยุดทำงาน น้ำในบ่อก็เอ่อขึ้นสู่ระดับปกติภายในเวลาเพียงแค่ 11 นาทีเท่านั้น ซ๊งหมายความว่า รอบ ๆ ข้างบ่อมีชั้นหินอุ้มน้ำ ([[aquifer]]) ที่มีน้ำสำรองมากมายไม่มีวันเหือดแห้ง ไม่เคยปรากฏในประวัติศาสตร์ว่าบ่อน้ำซัมซัมเคยแห้งเลย และเพียงพอสำหรับผู้คนเป็นล้านที่มาดื่มและอาบ ไม่ว่าจะเป็นฤดูไหนก็ตาม
เมื่อนาง[[ฮาญัร]] ภรรยาคนที่สองของท่านนบี[[อิบรอฮีม]]<ref>Bible. {{Bibleverse||Genesis|16:3|HE}} ''A Hebrew – English Bible'', Retrieved July 13, 2011</ref> และมารดาของ[[อิชมาเอลในศาสนาอิสลาม|อิสมาอีล]]<ref name=Kazmi>{{cite news |title=UAE residents told to avoid buying Zam Zam water |first= Aftab |last= Kazmi |url=http://gulfnews.com/news/gulf/uae/general/uae-residents-told-to-avoid-buying-zam-zam-water-1.802850 |newspaper=[[Gulf News]] gulfnews.com |publisher=[[Gulf News Broadcasting]]|date=May 4, 2011 |access-date=May 5, 2011}}</ref> ถูกทอดทิ้งที่กลางทะเลทราย ท่ามกลางที่ราบต่ำแห่ง[[มักกะฮ์]] ซึ่งไม่มีต้นไม้และน้ำ นางจึงทิ้งบุตรชาย (ท่านนบี[[อิสมาอีล]]) ที่กำลังกระหายน้ำบนพื้นดิน และวิ่งเสาะหาน้ำระหว่างเนินเขา[[อัศเศาะฟากับอัลมัรวะฮ์|เศาะฟากับมัรวะฮ์]] เมื่อท่านนบี[[อิสมาอีล]]ที่กำลังกระหายน้ำอย่างจัดนั้นก็ร้องไห้ เท้าก็ดันพื้นจนเป็นร่อง สักครู่ก็มีตาน้ำไหลออกมา บางรายงานกล่าวว่า อัลลอฮ์ส่ง[[เทวทูต]][[ญิบรีล]]ตีพื้นดินด้วยส้นเท้า (หรือปีก) และน้ำก็พุ่งออกมา<ref name=islamonline>{{cite web | author = Mahmoud Isma'il Shil and 'Abdur-Rahman 'Abdul-Wahid | title = Historic Places: The Well of Zamzam | url = http://www.islamonline.net/English/hajj/2002/01/stories/article4.shtml | access-date =August 6, 2008 | archive-url = https://web.archive.org/web/20080223204039/http://www.islamonline.net/English/hajj/2002/01/stories/article4.shtml| archive-date = February 23, 2008}}</ref> เมื่อนางฮาญัรกลับมาดูลูก ก็เห็นว่าบุตรชายตัวน้อย ๆ ของตนกำลังก่อทรายกั้นน้ำไม่ให้ไหลไปทางอื่น ปากก็กล่าวว่า ซัมซัม ซัมซัม แปลว่า ล้อม ๆ ล้อม ๆ ตั้งแต่นั้นมาก็มีชาวอาหรับทราบข่าวของตาน้ำ ที่กลายเป็นบ่อน้ำที่มีน้ำมหาศาล ก็พาปักหลักที่นั่นจนแผ่นดินแห่งบักกะหฺ (ชื่อเดิมของมักกะหฺ)ได้กลายเป็นเมือง และเป็นศูนย์กลางของอารเบีย
 
ต่อมาตระกูลญุรฮุมแห่งเผ่าเกาะฮ์ฏอนถูกเผ่าคุซาอะฮ์ขับไล่ออกจากมักกะฮ์ พวกเขาจึงเก็บทรัพย์สิน อีกทั้งยังทำลายบ่อน้ำซัมซัมด้วยการเอาดินถมปิดบ่อ ก่อนที่จะอพยพออกจากเมืองมักกะฮ์ เมื่อบ่อน้ำถูกดินกลบมาเป็นเวลาหลายร้อยปี ผู้คนก็ไม่รู้สถานที่อันเป็นที่ตั้งของบ่อน้ำซัมซัมอีกต่อไป ครั้งหนึ่ง[[อับดุลมุฏฏอลิบ]] ปู่ของท่านนบี[[มุฮัมมัด]] ฝันเห็นตำแหน่งของบ่อน้ำซัมซัม จึงชวนลูกชายชื่อฮาริษไปขุด ก็พบกับตาน้ำซัมซัม อับดุลมุฏฏอลิบจึงได้รับเกียรติให้เป็นเจ้าของบ่อน้ำซัมซัมตั้งแต่นั้นมา
 
รายงานจากธรรมเนียมอิสลาม อิบรอฮีมสร้าง''บัยตุลลอฮ์'' ("บ้านของอัลลอฮ์") ใหม่อีกครั้ง ซึ่งเคยถูกสร้างโดย[[อาดัม]] ใกล้ ๆ บ่อ โดยตัวบ่ออยู่ทางทิศตะวันออกของกะอ์บะฮ์ประมาณ {{convert|20|m|abbr=off}}<ref name=survey/> ส่วนอีกธรรมเนียมหนึ่งกล่าวว่า มีการควักหัวใจจของ[[มุฮัมมัด]]ออกจากร่างกายแล้วล้างมันด้วยน้ำซัมซัม และนำไปใส่ใหม่อีกครั้ง<ref>{{cite web|url=http://hadithcollection.com/sahihmuslim/Sahih%20Muslim%20Book%2001.%20Faith/sahih-muslim-book-001-hadith-number-0314.html|title=Sahih Muslim Book 001, Hadith Number 0314|publisher=[[Hadith Collection]]}}</ref>
บ่อน้ำซัมซัมในปัจจุบันถูกปิดไว้ในห้องกระจกในห้องใต้ดิน ไม่ให้ผู้คนทั่วไปเข้าไปตักน้ำเหมือนแต่ก่อน น้ำซัมซัมถูกสูบออกมานอกมัสญิด เพื่อให้ผู้คนได้บรรจุภาชนะพากลับไปตามที่ต้องการ เจ้าหน้าที่จะบรรจุน้ำในคูลเลอร์ให้ผู้คนใน[[อัลมัสญิด อัลฮะรอม]]ได้ดื่มตลอดเวลา นอกจากนี้ยังขนส่งไปยัง[[อัลมัสยิด อัลนะบะวีย์]] ในมะดีนะหฺอีกด้วย
น้ำซัมซัมเป็นน้ำแร่ ที่ประกอบด้วย[[แคลเซียม]],[[แมกเนเซียม]],[[คลอไรด์]],[[ซัลเฟต]],[[ไนเตรท]],[[โซเดียม]] และ[[โปตัสเซียม]] มีค่า pH เท่ากับ 7.8 - 8 ค่อนข้างจะเป็นเบส รสชาติของซัมซัมเหมือนน้ำผสมเกลืออ่อน ๆ
 
== ข้อมูลทางเทคนิค ==
== ประวัติของบ่อน้ำซัมซัม ==
บ่อซัมซัมถูกขุดด้วยมือ และมีความลึกประมาณ 30 เมตร (100 ฟุต) กับเส้นผ่านศูนย์กลาง {{convert|1.08|to|2.66|m|abbr=off}} เดิมมีการนำน้ำเหล่านี้มาผ่านการดึงเชือกและตะกร้า แต่ปัจจุบันตัวบ่ออยู่ที่ชั้นใต้ดินหลังกระจกแก้ว (ไม่อนุญาตให้ผู้เยี่ยมชมเข้าไป) และใช้เครื่องสูบน้ำไปทั่วมัสยิดอัลฮะรอมผ่านแหล่งน้ำและตู้จ่ายน้ำใกล้เขตเฏาะวาฟ<ref name=survey/>
เมื่อนาง[[ฮาญัร]] ภรรยาคนที่สองของท่านนบี[[อิบรอฮีม]]ถูกทอดทิ้งที่กลางทะเลทราย ณ.บัยตุลลอหฺ ท่ามกลางที่ราบต่ำแห่ง[[มักกะหฺ]] ซึ่งไม่มีต้นไม้และน้ำ นางจึงทิ้งบุตรชาย(ท่านนบี[[อิสมาอีล]])ที่กำลังกระหายน้ำบนพื้นดิน ข้างหน้า[[บัยตุลลอหฺ]] ที่สร้างโดยท่านนบี[[อาดัม]] และวิ่งเสาะหาน้ำระหว่างเนินเขาศอฟาและมัรวะหฺ เมื่อท่านนบี[[อิสมาอีล]]ที่กำลังกระหายน้ำอย่างจัดนั้นก็ร้องไห้ เท้าก็ดันพื้นจนเป็นร่อง สักครู่ก็มีตาน้ำไหลออกมา เมื่อนางฮาญัรกลับมาดูลูก ก็เห็นว่าบุตรชายตัวน้อย ๆ ของตนกำลังก่อทรายกั้นน้ำไม่ให้ไหลไปทางอื่น ปากก็กล่าวว่า ซัมซัม ซัมซัม แปลว่า ล้อม ๆ ล้อม ๆ ตั้งแต่นั้นมาก็มีชาวอาหรับทราบข่าวของตาน้ำ ที่กลายเป็นบ่อน้ำที่มีน้ำมหาศาล ก็พาปักหลักที่นั่นจนแผ่นดินแห่งบักกะหฺ (ชื่อเดิมของมักกะหฺ)ได้กลายเป็นเมือง และเป็นศูนย์กลางของอารเบีย
 
น้ำซัมซัมไม่มีสีและไม่มีกลิ่น แต่มีรสชาติที่โดดเด่น ด้วยค่า pH ที่ 7.9– 8 และมีแอลคาไลน์นิดหน่อย<ref>{{cite journal |url= https://www.researchgate.net/publication/51712613 |title=Water quality of bottled water in the kingdom of Saudi Arabia: A comparative study with Riyadh municipal and Zamzam water |journal=Journal of Environmental Science and Health, Part A |volume=46 |publisher=[[Taylor & Francis]] |issue=13 |pages=1519–1528 |date=October 12, 2011 |doi=10.1080/10934529.2011.609109|pmid=21992118 |last1 = Alfadul|first1 = Sulaiman M.|last2=Khan |first2=Mujahid A. |s2cid=21396145 }}</ref>
ต่อมาตระกูลญุรหุมแห่งเผ่าเกาะฮ์ฏอนถูกเผ่าคุซาอะหฺขับไล่ออกจากมักกะหฺ พวกเขาจึงเก็บทรัพย์สิน อีกทั้งยังทำลายบ่อน้ำซัมซัมด้วยการเอาดินถมปิดบ่อ ก่อนที่จะอพยพออกจากเมืองมักกะหฺ เมื่อบ่อน้ำถูกดินกลบมาเป็นเวลาหลายร้อยปี ผู้คนก็ไม่รู้สถานที่อันเป็นที่ตั้งของบ่อน้ำซัมซัมอีกต่อไป ครั้งหนึ่ง[[อับดุลมุฏฏอลิบ]] ปู่ของท่านนบี[[มุฮัมมัด]] ฝันเห็นตำแหน่งของบ่อน้ำซัมซัม จึงชวนลูกชายชื่อฮาริษไปขุด ก็พบกับตาน้ำซัมซัม อับดุลมุฏฏอลิบจึงได้รับเกียรติให้เป็นเจ้าของบ่อน้ำซัมซัมตั้งแต่นั้นมา
 
{|class=wikitable
== ความสำคัญของน้ำซัมซัมในอิสลาม ==
|-
!colspan=3|[[ความเข้มข้นของมวล (เคมี)|ความเข้มข้นของแร่ธาตุ]]<br/><small>จากรายงานโดยนักวิจัยจาก[[มหาวิทยาลัยสมเด็จพระราชาธิบดีซะอูด]]</small><ref>Nour Al Zuhair, et al. [https://web.archive.org/web/20101011092203/http://faculty.ksu.edu.sa/khounganian/Interns%20Seminar/Zamzam-waterpublicationarticle.pdf A comparative study between the chemical composition of potable water and Zamzam water in Saudi Arabia]. ''KSU Faculty Sites'', Retrieved August 15, 2010</ref>
|-
!rowspan=2|แร่ธาตุ
!colspan=2|ความหนาแน่น
|-
!มิลลิกรัม/ลิตร
!ออนซ์/ลูกบาศก์นิ้ว
|-
|[[โซเดียม]]
| {{convert|133|mg/L|oz/cuin|disp=table}}
|-
|[[แคลเซียม]]
| {{convert|96|mg/L|oz/cuin|disp=table}}
|-
|[[แมกนีเซียม]]
| {{convert|38.88|mg/L|oz/cuin|disp=table}}
|-
|[[โพแทสเซียม]]
| {{convert|43.3|mg/L|oz/cuin|disp=table}}
|-
|[[ไบคาร์โบเนต]]
| {{convert|195.4|mg/L|oz/cuin|disp=table}}
|-
|[[คลอไรด์]]
| {{convert|163.3|mg/L|oz/cuin|disp=table}}
|-
|[[ฟลูออไรด์]]
| {{convert|0.72|mg/L|oz/cuin|disp=table}}
|-
|[[ไนเตรต]]
| {{convert|124.8|mg/L|oz/cuin|disp=table}}
|-
|[[ซัลเฟต]]
| {{convert|124.0|mg/L|oz/cuin|disp=table}}
|-
|[[ของแข็งที่ละลายได้ทั้งหมด]]
| {{convert|835|mg/L|oz/cuin|disp=table}}
|}
 
==ความปลอดภัย==
น้ำซัมซัมนอกจากจะมีความสำคัญในทางประวัติศาสตร์แล้ว ยังถือว่าเป็นน้ำที่มีความศักดิ์สิทธิ์และความเป็นมงคล ผู้คนจากทุกสารทิศจะบรรจุน้ำซัมซัมเพื่อพากลับไปยังประเทศของตน เพื่อเป็นของขวัญแก่ญาติพี่น้อง มีรายงานจากนบีมุฮัมมัดว่า น้ำซัมซัมเป็นยารักษาโรคภัยไข้เจ็บได้
มีการดื่มน้ำจากบ่อซัมซัมทุกวัน ด้วยกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับการเก็บตัวอย่างสามตัวอย่างจากบ่อน้ำ และตัวอย่างเหล่านี้ได้รับการตรวจสอบในศูนย์กระจายน้ำซัมซัมสมเด็จพระราชาธิบดีซะอูดที่เมืองเมกกะ ซึ่งมีอุปกรณ์อำนวยความสะดวกขั้นสูง<ref name="Arabnews">Badea Abu Al-Naja (May 7, 2011). [http://www.arabnews.com/node/376786 Kingdom rejects BBC claim of Zamzam water contamination]. ''Arab News'', retrieved June 2, 2014</ref>
 
ฝ่ายบริหารซาอุได้ปรับปรุงบ่อซัมซัมใหม่ใน ค.ศ. 2018 โดยการทำให้พื้นที่รอบซัมซัม[[การทำให้ปราศจากเชื้อ|ปราศจากเชื้อ]]ผ่านการกำจักเศษคอนกรีตและเหล็กใต้เพดานเก่าของมัสยิดใหญ่<ref>{{Cite web|url=https://www.dhakatribune.com/world/middle-east/2017/10/30/zamzam-well-renovation|title=Sacred Zamzam well to go under renovation|date=2017-10-30|newspaper=[[Dhaka Tribune]]|access-date=2020-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://saudigazette.com.sa/article/527572/SAUDI-ARABIA/Zamzam-project-to-be-ready-before-Ramadan|title=Zamzam project to be ready before Ramadan|date=2018-02-03|website=Saudigazette|language=en|access-date=2020-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.arabnews.com/node/1185376/saudi-arabia|title=Zamzam well to be renovated before Ramadan|date=2017-10-30|newspaper=[[Arab News]]|language=en|access-date=2020-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://saudigazette.com.sa/article/535205/SAUDI-ARABIA/100-samples-of-Zamzam-water-tested-everyday|title=100 samples of Zamzam water tested everyday|date=2018-05-19|website=Saudigazette|language=en|access-date=2020-04-22}}</ref> ในเดือนเราะมะฎอน จะมีการชืมตัวอย่าง 100 อันเพื่อให้แน่ใจว่าน้ำยังคงมีคุณภาพดี<ref>{{Cite web|url=http://saudigazette.com.sa/article/535205/SAUDI-ARABIA/100-samples-of-Zamzam-water-tested-everyday|title=100 samples of Zamzam water tested everyday|date=2018-05-19|newspaper=[[Saudi Gazette]]|language=en|access-date=2020-04-22}}</ref>
กฎหมายบางประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกาได้ออกกฎหมายยกเว้น อนุมัติให้พวกที่ไปประกอบพิธีฮัจญ์พาน้ำซัมซัมเข้าประเทศได้
 
== ความสำคัญของน้ำซัมซัมในอิสลาม ==
น้ำซัมซัมนอกจากจะมีความสำคัญในทางประวัติศาสตร์แล้ว ยังถือว่าเป็นน้ำที่มีความศักดิ์สิทธิ์และความเป็นมงคล ผู้คนจากทุกสารทิศจะบรรจุน้ำซัมซัมเพื่อพากลับไปยังประเทศของตน เพื่อเป็นของขวัญแก่ญาติพี่น้อง มีรายงานจากนบีมุฮัมมัดว่า น้ำซัมซัมเป็นยารักษาโรคภัยไข้เจ็บได้
 
== อ้างอิง ==
{{reflist|colwidth=30em}}
* [http://www.abuisrafil.com/data/?p=210 ซัมซัม น้ำมงคลในมัสญิดหะรอม มักกะฮฺ โดยอะบู อิสรอฟีล]
* {{cite journal|title=The Disappearance and Rediscovery of Zamzam and the 'Well of the Ka'ba'|author=Hawting, G. R.|journal=Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London|volume=43|issue=1|year=1980|pages=44–54|jstor=616125|doi=10.1017/s0041977x00110523}}
* [http://www.thamvitya.ac.th/tvm/index.php?option=com_content&task=view&id=60 ซัมซัม : ของขวัญจากอัลลอฮ์]
 
== แหล่งข้อมูลอื่น ==
{{คอมมอนส์-หมวดหมู่|Zamzam Well|ซัมซัม}}
* Careem, S. H. A. {{cite web |title=The Miracle of Zamzam |work=Sunday Observer |url=http://www.sundayobserver.lk/2005/01/30/fea36.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050202193123/http://www.sundayobserver.lk/2005/01/30/fea36.html |url-status=dead |archive-date=February 2, 2005 |access-date=June 5, 2005}} Provides a brief history of the well and some information on the claimed health benefits of Zamzam water.
 
{{Authority control}}
 
[[หมวดหมู่:บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์]]
[[หมวดหมู่:การแสวงบุญในศาสนาอิสลาม]]
[[หมวดหมู่:ตาน้ำในประเทศซาอุดีอาระเบีย]]
[[หมวดหมู่:อับราฮัม]]
[[หมวดหมู่:ศาสนาอิสลาม]]
[[หมวดหมู่:มัสยิดอัลฮะรอม]]
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/wiki/ซัมซัม"