ผลต่างระหว่างรุ่นของ "อิลลูมินาตี"

[[ไฟล์:Johann Adam Weishaupt.jpg|thumb|right|220px|[[อาดัม ไวส์เฮาฟท์]] ผู้ก่อตั้งสมาคมรู้แจ้ง]]

'''อิลลูมินาตี''' ({{lang-en|Illuminati}}) มาจากภาษาละตินว่า '''อิลลูมินาตุส''' ({{lang-la|illuminatus}}) ที่แปลว่า "รู้แจ้ง" เป็นชื่อที่ตั้งให้แก่กลุ่มคณะบุคคลหลายกลุ่มทั้งที่มีอยู่จริงและเป็นเรื่องแต่ง ซึ่งหากกล่าวถึงที่มีอยู่จริงในประวัติศาสตร์จะหมายถึง '''สมาคมรู้แจ้ง''' ({{lang-de|Illuminatenorden}})

 

สมาคมรู้แจ้งเป็นสมาคมลับใน[[ยุคเรืองปัญญา]] ก่อตั้งเมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม ค.ศ. 1776 ที่เมือง[[อิงก็อลชตัท]] แคว้นบาวาเรีย โดยนักปรัชญาและนัก[[กฎหมายศาสนจักร]] [[อาดัม ไวส์เฮาฟท์]] (Adam Weishaupt) พร้อมกับนักเรียนอีกสี่คน ไวส์เฮาฟท์ก่อตั้งสมาคมนี้ขึ้นภายหลังผิดหวังกับองค์กรเบญจภาคี​ [[ฟรีเมสัน]] [[UIMB]]​ ที่ไม่ค่อยเปิดรับความคิดเขาเท่าไหร่ ไวส์เฮาฟท์จึงก่อตั้งสมาคมของตนเองขึ้นมาโดยมีโครงสร้างและระดับเฉกเช่นเดียวกับฟรีเมสัน แต่ทั้งนี้เพื่อตอบสนองความเชื่อของเขาเอง<ref name="Stauffer">[http://freemasonry.bcy.ca/anti-masonry/stauffer.html Vernon Stauffer, ''New England and the Bavarian Illuminati'', Columbia University Press, 1918, Chapter 3 ''The European Illuminati''], Grand Lodge of British Columbia and Yukon, accessed 14 November 2015</ref> มีจุดมุ่งหมายต่อต้าน[[ความงมงาย]] (superstition), ต่อต้าน[[ลัทธิหมิ่นประมาท]] (obscurantism), ต่อต้านอิทธิพลของศาสนาในชีวิตผู้คน รวมถึงต่อต้านการใช้อำนาจรัฐในทางผิด

 

 

ช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 [[คาร์ล เทโอดอร์ ผู้คัดเลือกแห่งบาวาเรีย|คาร์ล เทโอดอร์]] ผู้ครองแคว้นบาวาเรีย ประกาศให้สมาคมรู้แจ้ง องค์กรฟรีเมสัน ตลอดจนองค์กรลับอื่น ๆ นั้นเป็นองค์กรเถื่อน<ref>René le Forestier, ''Les Illuminés de Bavière et la franc-maçonnerie allemande'', Paris, 1914, pp. 453, 468–469, 507–508, 614–615</ref> คำประกาศเหล่านี้ได้รับการสนับสนุนโดยคริสต์จักรคาทอลิก นอกจากนี้ ในปี ค.ศ. 1798 ฝ่ายหัวเก่าและนักวิจารณ์ฝ่ายคริสต์จักรยังเขียนหนังสือให้ร้ายว่าองค์กรเหล่านี้อยู่เบื้องหลัง[[การปฏิวัติฝรั่งเศส]]และยังเคลื่อนไหวอย่างลับ ๆ เพื่อทำการเปลี่ยนแปลงในประเทศอื่น ๆ ต่อไป หนังสือเหล่านี้ได้รับความนิยมไปถึงสหรัฐและทั่วนิวอิงแลนด์