ผลต่างระหว่างรุ่นของ "วัดตระกวน"
ร้อยตรี โชคดี (คุย | ส่วนร่วม) หน้าใหม่: {{Infobox ancient site | name = วัดตระกวน | native_name = | native_name_lang = | alternate_name = | image = 201312131059b HL ps... |
(ไม่แตกต่าง)
|
รุ่นแก้ไขเมื่อ 16:45, 13 มีนาคม 2564
วัดตระกวน เป็นโบราณสถานภายในกำแพงของอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย โดยทางทิศตะวันตกของวัดติดกับตระพังตระกวน
 เจดีย์ระฆังทรงกลม และอุโบสถของวัดตระกวน | |
 | |
| ที่ตั้ง | ภายในกำแพงเมืองของอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย, ประเทศไทย |
|---|---|
| พิกัด | 16°59′50.9″N 99°42′30.5″E / 16.997472°N 99.708472°E |
| ประเภท | โบราณสถาน |
| ส่วนหนึ่งของ | อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย |
| ความเป็นมา | |
| วัสดุ | อิฐ |
| สร้าง | ราวกลางพุทธศตวรรษที่ 20 |
| สมัย | สุโขทัย |
ลักษณะทางกายภาพ
ของวัดตระกวน
โบราณสถานปรากฏภายในวัดมีเจดีย์ระฆังทรงกลม ก่ออิฐ และมีอุโบสถประกอบที่ด้านหน้าหรือด้านทิศตะวันออก
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสำรวจวัดตระกวนเมื่อ พ.ศ. 2450 พบวัดที่ชาวบ้านเรียกว่าวัดตะกอน หรือวัดตาควน ทรงสันนิษฐานว่าชื่อวัดที่ถูกน่าจะเป็น วัดตระกวน ซึ่งเป็นภาษาเขมร แปลว่า ผักบุ้ง ในภาษาไทย[1]: 36–37
ขณะทรงสำรวจบริเวณวัดตระกวนมีเจดีย์ใหญ่องค์หนึ่งตั้งอยู่โดดเดี่ยว มีโบสถ์ทางทิศตะวันออกหลังหนึ่ง นอกจากนั้นยังพบหัวมังกร (มกร) ตกอยู่ หน้าตาเป็นมังกรไทย ทำด้วยดินเผาเคลือบสีขาว (สังคโลก) มีลายดำเหมือนกับชามสวรรคโลก ทรงเข้าใจว่าน่าจะใช้ครอบปลายราวบันไดเช่นเดียวกับบันไดนาค หรืออาจเป็นเครื่องประดับอื่น เช่น ช่อฟ้า และใบระกา[1] ซึ่งข้อสันนิษฐานดังกล่าวได้พบหลักฐานจากการขุดวัดทั่วไปในสมัยสุโขทัย ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการใช้เป็นเครื่องประดับหลังคาตามที่พระองค์ทรงสันนิษฐานไว้[2]: 32
ชื่อวัดตระกวนปรากฏในจารึกวัดสรศักดิ์ ที่เล่าเรื่องเมื่อราวกลางพุทธศตวรรษที่ 20 กล่าวถึงมหาเถรธรรมไตรโลก เป็นน้าพระยาของพ่อเจ้าอยู่หัว พ่อเจ้าอยู่หัวได้เสด็จมารับมหาเถรไปจอดไว้ในวัดตระกวน ก่อนที่จะทำการฉลองวัดสรศักดิ์ที่สร้างใหม่[3] แสดงให้เห็นว่าน่าจะเป็นวัดที่อยู่ใกล้กับวัดสรศักดิ์ ดังนั้นแสดงให้เห็นว่าวัดนี้มีอยู่ก่อนวัดสรศักดิ์[2]: 32
ข้อมูลจากจารึกวัดสรศักดิ์ทำให้สันนิษฐานต่อไปได้ว่า เจดีย์ระฆังทรงกลมที่ปรากฏในวัดตระกวน น่าจะมีอายุไม่ต่ำกว่ากลางพุทธศตวรรษที่ 20
โบราณวัตถุ
วัดตระกวนมีการค้นพบพระพุทธรูปสุโขทัยแบบหนึ่งที่ลักษณะทางศิลปกรรมผสมผสานระหว่างศิลปะเชียงแสนกับศิลปะสุโขทัย เรียกว่า พระพุทธรูปแบบหมวดวัดตระกวน หรือหมวดเบ็ดเตล็ด[2]: 114 [4]: 45 [5]: 18
ลักษณะโดยทั่วไปของพระพุทธรูปหมวดนี้คือ ประทับนั่งขัดสมาธิเพชร มีลักษณะใกล้เคียงกับพระพุทธรูปแบบเชียงแสนสิงห์หนึ่ง ในศิลปะล้านนา อันได้รับอิทธิพลมาจากวิวัฒนาการของพระพุทธรูปปาละ ผ่านมาทางพุกามของพม่า และเข้ามาในศิลปะหริภุญชัยและล้านนา ลักษณะที่สำคัญคือขัดสมาธิเพชร เห็นฝ่าพระหัตถ์ทั้งสองข้าง พระพักตร์กลมอมยิ้ม ขทวดพระเกศาใหญ่ รัศมีเป็นตุ่มกลมคล้ายดอกบัวตูม พระวรกายอวบอ้วน ชายสังฆาฏิสั้นอยู่เหนือพระถัน[2]: 114
อายุของพระพุทธรูปหมวดวัดตระกวนมีผู้สันนิษฐานไว้ว่าน่าจะเป็นพระพุทธรูปรุ่นแรกของศิลปะสุโขทัย เนื่องจากมีอิทธิพลจากศิลปะเชียงแสนรุ่นแรก[5]: 18 [4]: 45
ในขณะที่คงเดช ประพัฒน์ทอง และศักดิ์ชัย สายสิงห์ ศึกษาเปรียบเทียบลักษณะทางศิลปกรรมและประวัติศาสตร์แล้วเสนอว่า พระพุทธรูปหมวดวัดตระกวนนี้ มีอายุไม่เก่าไปกว่าพุทธศตวรรษที่ 20 หรืออาจเป็นช่วงพุทธศตวรรษที่ 21[2]: 114–117
อ้างอิง
- ↑ 1.0 1.1 สำรวจ. พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว. 2520.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 ศักดิ์ชัย สายสิงห์. ศึกษาวิจัยศิลปะสุโขทัยจากหลักฐานโบราณคดีจารึกและศิลปกรรม. 2547.
- ↑ ฉ่ำ ทองคำวรรณ. ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 3 : ประมวลจารึกที่พบในภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก และภาคกลางของประเทศไทย อันจารึกด้วยอักษรและภาษาไทย, ขอม มอญ, บาลีสันสกฤต. 2508.
- ↑ 4.0 4.1 สุภัทรดิศ ดิศกุล. ศิลปสุโขทัย. 2521.
- ↑ 5.0 5.1 พิเศษ เจียจันทร์พงษ์. นำชมอุทยานประวัติศาสตร์ สุโขทัย ศรีสัชนาลัย กำแพงเพชร. 2546.