ผลต่างระหว่างรุ่นของ "นะ (วิญญาณ)"

'''นัตนะ''' ({{MYname|MY=နတ်|MLCTS=nat}}; {{lang-roman|nat}}; {{IPA2|naʔ}}) ออกเสียง ''น่ะ'' (มาจากคำว่า ''นาถะ'' ใน[[ภาษาบาลี]] แปลว่า "ที่พึ่ง") เขียนว่า '''นัต'''<ref>https://www.silpa-mag.com/culture/article_33024</ref> หรือ '''แน็ต''' ก็มี หมายถึง[[วิญญาณ]]ซึ่งเคารพบูชากันอยู่ในพม่าตาม[[ศานาพื้นบ้านพม่า|ความเชื่อพื้นเมือง]]ที่มีมาก่อน[[พุทธศาสนา]]

นัตแบ่งเป็นนะแบ่งเป็น นะหลวง 37 ตน กับส่วนที่เหลือทั้งหมด (เช่น รุกขเทวดา เจ้าป่า เจ้าเขา ฯลฯ) บุคคลที่จะได้รับการยกย่องให้เป็นนะหลวงนั้นมักเป็นผู้ตายผิดธรรมชาติ เช่น [[ผีตายโหง|ตายโหง]] ตายด้วยโรคระบาด หรือถูกลอบสังหาร เพราะเชื่อว่ามีแรงจิตและฤทธานุภาพสูงกว่าผีทั่ว ๆ ไป และมักเป็นผู้มีประวัติเป็นที่กล่าวขานหรือยกย่องนับถือ นอกจากนี้ นะยังแบ่งออกเป็นสองประเภท คือ นะชั้นล่าง หรืออัคนะ (အောက်နတ်) คือ วิญญาณคนทั่วไปไม่ว่าจะมีชื่อหรือไม่มีชื่อ และนะชั้นสูง หรืออเทตนัตอเทตนะ (အထက်နတ်) เป็นเทวดาอาศัยอยู่ในหกชั้นฟ้า<ref>{{cite web|url=http://www.arts.ualberta.ca/axismundi/2000/syncretism_in_burma.php|title= Syncretism in Burma and Thailand|first=Kelly|last=Braun|date=January 15, 2001|publisher=Axis Mundi, [[University of Alberta]]|accessdate=2008-09-15}}</ref> นะมีความหลากหลายและแตกต่างกันไปในแต่ละภูมิภาคของพม่า ในเขตเมืองบูชานัตนะน้อยกว่าในชนบทและสังคมพม่าทั่วไป<ref name="BBP">{{cite web|url=http://www.dhammaweb.net/books/Cult_in_Burmese_Religion.pdf|title=The Spirit-possession Cult in the Burmese Religion|last=Brac de la Perriere|first=Benedicte|publisher=dhammaweb.net|accessdate=2008-09-14}}</ref>

เมื่อ[[พระเจ้าอโนรธามังช่อ]] แห่ง[[อาณาจักรพุกาม|ราชวงศ์พุกาม]] นำศาสนาพุทธนิกายเถรวาทจากอาณาจักรมอญเข้าสู่อาณาจักรพม่าในพุทธศตวรรษที่ 18 ความเชื่อเรื่องนะจึงถูกผสมผสานเข้ากับศาสนาพุทธ โดยยกเลิกการบูชานัตนะตามแบบพื้นบ้าน และนัตนะบางส่วนถูกยกระดับให้เป็นนัตหลวงหรือนัตนะหลวงหรือนะระดับประเทศ พระองค์ได้ทำการตั้งศาลนัตนะหลวงขึ้นที่ตองกะละบริเวณ[[เขาโปะป้า]] หรือที่เรียกว่า มหาคีรีนัตนะ ใกล้เมืองพุกาม โดยมีทั้งหมด 37 ตน โดยนะที่สำคัญคือ นะตัจจาเมง หรือ นะสักรา ([[พระอินทร์]]), นะ[[พระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้]], นะโยนบะเยง (นะ[[พระเจ้าเมกุฏิสุทธิวงศ์]]) เป็นต้น

[[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ]] ทรงกล่าวไว้ในหนังสือเที่ยวเมืองพม่า กล่าวว่ามีนัตถึงนะถึง 37 ตน เรียกว่านัต '''นะมิน''' (กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงเรียกว่า ''แน็ตมิน'') หรือ นัตหลวงนะหลวง และมีตำราว่าด้วยเรื่องนัตนะ ชื่อว่ามหาคีตะเมคะนี (Maha Gita Megani) ซึ่งอยู่ในคัมภีร์โลกาพยุหะ อันเป็นตำราประเพณีของพม่า ซึ่งเซอร์ยอช สก็อต เป็นผู้เรียบเรียงหนังสือภิธานเมืองพม่าเหนือ หรือ Upper Burma Gasetteer มีรายชื่อเมืองและประวัติของนัตหลวงทั้งนะหลวงทั้ง 37 ตน บอกถึงธรรมเนียมลงนะซึ่งส่วนใหญ่คนทรงจะเป็นผู้หญิง และนัตนะแต่ละตนจะมีการขับร้อง การฟ้อนรำ เครื่องดนตรี และเพลงเฉพาะตน โดยในวัดเจดีย์ชเวสิโกน เมืองพุกาม มีการสร้างนะที่ทำจากไม้ ขนาดเท่าหุ่นกระบอกที่มีครบอยู่ 37 ตนเพียงแห่งเดียว ซึ่งแต่ละตัวต่างแต่งตัวด้วยอาภรณ์หลากสี ตั้งอยู่บนฐานชุกชีในวิหารยาวประมาณ 4 ห้อง มีเพียงรูปเดียวที่มีขนาดเท่าคนจริงสวมเครื่องทรงกษัตริย์ซึ่งคือพระอินทร์ผู้เป็นหัวหน้าแห่งนัตทั้งปวงนะทั้งปวง

ในหนังสือ''เที่ยวเมืองพม่า'' ของไพรัตน์ สูงกิจบูลย์ได้มีการกล่าวถึงนะว่ามีเพียง 37 ตน โดยในช่วงสมัย[[อาณาจักรพุกาม]] เหลือนัตอยู่เพียงนะอยู่เพียง 22 ตน ต่อมาได้เพิ่มขึ้นในสมัย[[พระเจ้าอโนรธา]]อีก 15 ตน โดยมีรายนามดังต่อไปนี้<ref>บุญยงค์ เกศเทศ. '''อรุณรุ่งฟ้าฉาน เล่าตำนานคนไท'''. กรุงเทพฯ:หลักพิมพ์, 2548. หน้า 76</ref>