ผลต่างระหว่างรุ่นของ "อำเภอเมืองอุดรธานี"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ลไม่มีความย่อการแก้ไข |
ลไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
บรรทัด 18:
}}
'''เมืองอุดรธานี''' เป็นอำเภอหนึ่งของ[[จังหวัดอุดรธานี]] โดยถือเป็นศูนย์กลางทางด้านการปกครอง เศรษฐกิจ การศึกษา สาธารณสุข และการคมนาคมของจังหวัด
== ประวัติศาสตร์ ==
'''อุดรธานี''' เดิมชื่อบ้านเดื่อหมากแข้ง มีสภาพภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นที่ราบกว้างใหญ่ ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2436 เนื่องจาก[[วิกฤตการณ์ ร.ศ. 112|กรณี ร.ศ.112 ไทยกับฝรั่งเศส]] เมื่อวันที่ 3 ตุลาคม ร.ศ.112 ไทยยอมสละกรรมสิทธิในดินแดนฝั่งซ้าย[[แม่น้ำโขง]] รวมทั้งเกาะทั้งหลายในแม่น้ำโขงและตามความในสัญญาข้อ 3 ในสัญญาอาณาเขตริมฝั่งแม่น้ำโขง บรรดาป้อมค่ายคูจะต้องรื้อถอนให้สิ้นภายในหนึ่งเดือน ห้ามมิให้ประเทศสยามตั้งกองทหารในรัศมี 25 กิโลเมตร จากฝั่งแม่น้ำโขงไทยจะส่งคนที่มิใช่คนท้องถิ่น (Local Man) เข้ามาอยู่ในบริเวณนี้ มิได้ให้บริเวณริมฝั่งแม่น้ำโขงเป็นย่านการค้าเสรี จะเก็บภาษีขาเข้าใดๆ ไม่ได้ แม้กระทั่งจะตกปลา ถ้าฝ่าฝืนก็ถูกเอาตัวเข้าไปขังคุกที่เวียงจันทน์ด้วยเหตุผลดังกล่าว
ในปี พ.ศ. 2436 [[พระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม]]จึงย้ายกองบัญชาการ[[มณฑลอุดร|มณฑลลาวพวน]] ซึ่งเดิมตั้งอยู่[[จังหวัดหนองคาย|เมืองหนองคาย]]ริมฝั่งแม่น้ำโขงมาตั้งอยู่ริมหนองนาเกลือตั้งอยู่บ้านเดื่อหมากแข้ง (มะเขือพวง) ขนาดใหญ่กว่าปกติธรรมดาอยู่ต้นหนึ่ง ซึ่งอยู่ในบริเวณวัดมัชฌิมาวาสปัจจุบัน จึงให้ชื่อหมู่บ้านนี้ว่า “บ้านหมากแข้ง” ส่วนหนองนาเกลือในสมัยต่อมาเรียกว่า “หนองประจักษ์” และเรียกค่ายทหารว่า “ค่ายหมากแข้ง”
จากหนังสือประวัติ[[วัดมัชฌิมาวาส]] กล่าวไว้ว่า การย้ายกองบัญชาการมณฑลลาวพวน มายังบ้านเดื่อหมากแข้งนั้น ผู้เฒ่า ผู้แก่เล่าไว้ว่าต้องใช้เกวียนประมาณ 200 เล่ม เป็นพาหนะได้ออกเดินทางรอนแรมมาโดยลำดับถึงน้ำสวย (ซวย หมายถึง ปลาชนิดหนึ่ง ปัจจุบันเรียกว่า น้ำสวย) เสด็จในกรมฯ ได้ให้ตรวจดูพื้นที่ เพื่อจะได้ตั้งกองบัญชาการ แต่เมื่อตรวจดูโดยถ้วนถี่แล้วเห็นว่ามีพื้นที่ไม่สม่ำเสมอ สูงๆ ต่ำๆ ไม่เหมาะสมที่จะสร้างเป็นเมืองใหญ่ในโอกาสข้างหน้า และตั้งอยู่จากฝั่งแม่น้ำโขงประมาณ 20 กิโลเมตรเท่านั้น เสด็จในกรมฯ ท่านให้เดินทางจนถึงบ้านเดื่อหมากแข้ง จึงได้พักกองเกวียน อยู่ใกล้ต้นโพธิ์ใหญ่ข้างวัดมัชฌิมาวาส ปัจจุบันบริเวณนี้เป็นที่ตั้งที่ทำการสาธารณสุข[[จังหวัดอุดรธานี]] จึงได้ให้ออกสำรวจดูห้วย หนอง คลอง บึง ในบริเวณใกล้เคียงทางทิศตะวันออก มีหนองบัวกลอง หนองเหล็ก ทางทิศใต้มีหนองขอนขว้าง ตะวันตกมี หนองนาเกลือ หนองวัวข้อง หนองสวรรค์ และทิศเหนือมีหนองสำโรง หนองแด และมีลำห้วยหมากแข้ง ซึ่งมีต้นน้ำจากภูพาน มีน้ำใสสะอาดมีป่าไผ่ปกคลุม มีปลา เต่า จระเข้ ชุกชุมมาก ลำน้ำนี้ไหลผ่านจากทิศใต้สู่ทิศเหนือลง ลำห้วยหลวง เสด็จในกรมฯ จึงตกลงพระทัยให้ตั้งกองบัญชาการ สร้างบ้านแปลงเมืองลง ณ พื้นที่ดังกล่าวนี้ และท้องที่แห่งนี้จึงกลายเป็นศูนย์กลางของจังหวัดอุดรธานี
* วันที่ 12 มกราคม 2450 รวม[[หนองบัวลำภู|เมืองกมุทธาไสย]] [[อำเภอกุมภวาปี|เมืองกุมภวาปี]] [[อำเภอหนองหาน|เมืองหนองหาร]] และอำเภอบ้านหมากแข้ง ตั้งเป็นเมืองจัตวา เรียกว่า "เมืองอุดรธานี"<ref>{{cite journal|last=|first=|date=January 12, 1907|title=แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ให้รวมเมืองกมุทธาไส ๑ เมือง กุมภวาปี ๑ เมือง หนองหาย ๑ อำเภอ บ้านหมากแข้ง ๑ ตั้งเป็นเมืองจัตวา เรียกว่าเมืองอุดรธานีบริเวณน้ำชีให้เปลี่ยนเรียกว่าเมืองขอนแก่น บริเวณน้ำเหืองให้เปลี่ยนเรียกว่าเมืองเลย บริเวณสกลนครให้เปลี่ยน เรียกว่าเมืองสกลนคร บริเวณธาตุพนมให้เปลี่ยนเรียกว่าเมืองนครพนม ส่วนเมืองหนองคายเมืองโพนพิสัยให้คงไว้ตามเดิม|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2450/041/1088.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=24|issue=41|pages=1088|via=}}</ref> เป็นที่ตั้งที่ว่าการมณฑล
* วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอเมือง จังหวัดอุดร เป็น '''อำเภอหมากแข้ง'''<ref>{{cite journal|last=|first=|date=April 29, 1917|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2460/A/40.PDF.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=34|issue=0 ก|pages=40-68|via=}}</ref>
* วันที่ 31 พฤษภาคม 2468 ยุบตำบลเชียงเพ็ง รวมกับท้องที่ตำบลเชียงยืน และยุบตำบลนาแอง แล้วตั้งตำบลหมากหญ้าขึ้นแทน<ref>{{cite journal|last=|first=|date=May 31, 1925|title=ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พ.ศ. ๒๔๖๔ ในตำบลบ้านใหม่ อำเภอโพนพิสัย จังหวัดหนองคาย ซึ่งยุบไปรวมขึ้นตำบลกุดบง และสำหรับท้องที่ในอำเภอหมากแข้ง จังหวัดอุดรธานี ซึ่งยุบตำบลเชียงเพ็งไปรวมขึ้นตำบลเชียงยืน กับยุบตำบลนาแอง ซึ่งตั้งตำบลหมากหญ้าขึ้นแทน|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2468/A/39.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=42|issue=0 ก|pages=39-40|via=}}</ref>
* วันที่ 16 พฤษภาคม 2469 โอนพื้นที่ตำบลกุดจับ [[อำเภอบ้านผือ]] ไปขึ้นกับ อำเภอหมากแข้ง<ref name=":02">{{cite journal|last=|first=|date=May 16, 1926|title=ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พ.ศ. ๒๔๖๔ สำหรับตำบลกุดจับ อำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี ซึ่งโอนไปรวมขึ้นอำเภอหมากแข้งจังหวัดเดียวกัน|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2469/A/190.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=43|issue=0 ก|pages=190|via=}}</ref>
* วันที่ 5 มิถุนายน 2470 ยุบตำบลกุดสระ และแยกเอาหมู่บ้านไปรวมขึ้นกับตำบลหมูม่น และตำบลบ้านขาว<ref>{{cite journal|last=|first=|date=June 5, 1927|title=ประกาศกระทรวงธรรมการ เรื่อง การใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พุทธศักราช ๒๔๖๔ สำหรับตำบลกุดสระ อำเภอหมากแข้ง จังหวัดอุดรธานี ซึ่งยุบและแยกหมู่บ้านไปรวมกับตำบลหมู่ม่นและตำบลบ้านขาวท้องที่อำเภอเดียวกัน|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2470/A/24.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=44|issue=0 ก|pages=24-25|via=}}</ref>
* วันที่ 14 มีนาคม 2479 จัดตั้งเทศบาลเมืองอุดรธานี ในท้องที่บางส่วนของตำบลหมากแข้ง<ref>{{cite journal|last=|first=|date=March 14, 1936|title=พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี พุทธศักราช ๒๔๗๙|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2479/A/1329.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=53|issue=0 ก|pages=1329-1333|via=}}</ref>
* วันที่ 20 มีนาคม 2481 เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอหมากแข้ง จังหวัดอุดรธานี (1,2,3,4,5,6,7)<ref>{{cite journal|last=|first=|date=March 20, 1938|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบล ในจังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2481/D/4228.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=55|issue=0 ง|pages=4228-4229|via=}}</ref><ref>{{cite journal|last=|first=|date=February 26, 1939|title=แก้คำผิด ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๕๕ ตอนที่ ๘๕ ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบล ในจังหวัดอุดรธานี หน้า ๔๒๒๘|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2482/D/3475.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=56|issue=0 ง|pages=3475|via=}}</ref>
** (1) โอนพื้นที่หมู่ 2,6,10-11 (ในขณะนั้น) ของตำบลหมากแข้ง ไปขึ้นกับตำบลเชียงพิณ
** (2) โอนพื้นที่หมู่ 8 (ในขณะนั้น) ของตำบลหมากแข้ง และหมู่ 3-4,9-12,15-18 (ในขณะนั้น) ของตำบลบ้านเหล่า ไปขึ้นกับตำบลหนองบุ
** (3) โอนพื้นที่หมู่ 7 (ในขณะนั้น) ของตำบลหมากแข้ง หมู่ที่ 6-8,13-14 (ในขณะนั้น) ของตำบลบ้านเหล่า และหมู่ 9 (ในขณะนั้น) ของตำบลบ้านขาว ไปขึ้นกับตำบลหมูม่น
** (4) โอนพื้นที่หมู่ 11 (ในขณะนั้น) ของตำบลกุดจับ และหมู่ 7 (ในขณะนั้น) ของตำบลกุดจับ ไปขึ้นกับตำบลเชียงยืน
** (5) โอนพื้นที่หมู่ 13-14 (ในขณะนั้น) ของตำบลหมูม่น ไปขึ้นกับตำบลบ้านขาว
** (6) โอนพื้นที่หมู่ 12 (ในขณะนั้น) ของตำบลเชียงพิณ ไปขึ้นกับตำบลกุดจับ
** (7) โอนพื้นที่หมู่ 14 (ในขณะนั้น) ของตำบลเชียงพิณ และหมู่ 8,17 (ในขณะนั้น) ของตำบลกุดจับ ไปขึ้นกับตำบลหมากหญ้า
* วันที่ 14 พฤศจิกายน 2481 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอหมากแข้ง จังหวัดอุดรธานี เป็น '''อำเภอเมืองอุดรธานี'''<ref>{{cite journal|last=|first=|date=November 14, 1938|title=พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนนามจังหวัด และอำเภอบางแห่ง พุทธศักราช ๒๔๘๑|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2481/A/658.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=55|issue=0 ก|pages=658-666|via=}}</ref>
* วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลหนองบัว แยกออกจากตำบลหนองบุ ตำบลหมูม่น และตำบลบ้านตาด<ref>{{cite journal|last=|first=|date=June 10, 1947|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2490/D/026/1114.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=64|issue=26 ง|pages=1114-1433|via=}}</ref>
* วันที่ 26 พฤษภาคม 2496 เปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองอุดรธานี (ครั้งที่ 1)<ref>{{cite journal|last=|first=|date=May 26, 1953|title=พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี พ.ศ. ๒๔๙๕|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2496/A/033/650.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=70|issue=33 ก|pages=650-654|via=}}</ref> เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น
* วันที่ 16 พฤษภาคม 2504 ตั้งตำบลอูบมุง แยกออกจากตำบลหมากหญ้า<ref>{{cite journal|last=|first=|date=May 16, 1961|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2504/D/042/1306.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=78|issue=42 ง|pages=1306-1308|via=}}</ref>
* วันที่ 25 พฤษภาคม 2508 ตั้งตำบลนิคมสงเคราะห์ แยกออกจากตำบลเชียงพิณ ตำบลบ้านตาด และตำบลหมากหญ้า ตั้งตำบลเชียงเพ็ง แยกออกจากตำบลเชียงยืน ตั้งตำบลปะโค แยกออกจากตำบลกุดจับ<ref>{{cite journal|last=|first=|date=May 25, 1965|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองอุดรธานี อำเภอเพ็ญ อำเภอโนนสัง จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2508/D/043/1467.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=82|issue=43 ง|pages=1467-1480|via=}}</ref>
* วันที่ 11 มิถุนายน 2511 ตั้งตำบลกุดสระ แยกออกจากตำบลหมูม่น ตั้งตำบลบ้านเลื่อม แยกออกจากตำบลเชียงพิณ ตำบลหมูม่น และตำบลหนองบัว<ref>{{cite journal|last=|first=|date=June 11, 1968|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองอุดรธานี อำเภอกุมภวาปี และกิ่งอำเภอนากลาง จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2511/D/053/1652.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=85|issue=53 ง|pages=1652-1663|via=}}</ref>
* วันที่ 29 กรกฎาคม 2512 จัดตั้งสุขาภิบาลหนองวัวซอ ในท้องที่บางส่วนของตำบลหมากหญ้า<ref>{{cite journal|last=|first=|date=July 29, 1969|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลหนองวัวซอ อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2512/D/069/2307.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=86|issue=69 ง|pages=2307-2309|via=}}</ref>
* วันที่ 6 ตุลาคม 2513 ตั้งตำบลสามพร้าว แยกออกจากตำบลหนองบุ<ref>{{cite journal|last=|first=|date=October 6, 1970|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองอุดรธานี อำเภอหนองหาน อำเภอกมุภวาปี อำเภอศรีบุญเรือง และกิ่งอำเภอน้ำโสม จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2513/D/092/2905.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=87|issue=92 ง|pages=2905-2919|via=}}</ref>
* วันที่ 20 เมษายน 2514 แยกพื้นที่ตำบลอูบมุง ตำบลหมากหญ้า และตำบลนิคมสงเคราะห์ ของอำเภอเมืองอุดรธานี ไปตั้งเป็น '''กิ่งอำเภอหนองวัวซอ'''<ref>{{cite journal|last=|first=|date=April 20, 1971|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี ตั้งเป็นกิ่งอำเภอหนองวัวซอ|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2514/D/042/1330.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=88|issue=42 ง|pages=1330|via=}}</ref> ขึ้นกับอำเภอเมืองอุดรธานี
* วันที่ 18 กรกฎาคม 2515 แยกพื้นที่ตำบลกุดจับ ตำบลปะโค และตำบลเชียงเพ็ง ของอำเภอเมืองอุดรธานี ไปตั้งเป็น '''กิ่งอำเภอกุดจับ'''<ref>{{cite journal|last=|first=|date=July 15, 1972|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี ตั้งเป็นกิ่งอำเภอกุดจับ|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2515/D/109/1828.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=89|issue=109 ง|pages=1828|via=}}</ref> ขึ้นกับอำเภอเมืองอุดรธานี
* วันที่ 19 กันยายน 2515 ตั้งตำบลหนองอ้อ แยกออกจากตำบลอูบมุง และตำบลหมากหญ้า<ref>{{cite journal|last=|first=|date=September 19, 1972|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบล ในท้องที่อำเภอนากลาง อำเภอบ้านดุง และกิ่งอำเภอหนองวัวซอ อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2515/D/139/2371.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=89|issue=139 ง|pages=2371-2379|via=}}</ref>
* วันที่ 4 กันยายน 2516 โอนพื้นที่ตำบลนิคมสงเคราะห์ กิ่งอำเภอหนองวัวซอ อำเภอเมืองอุดรธานี มาขึ้นกับอำเภอเมืองอุดรธานี<ref>{{cite journal|last=|first=|date=September 4, 1973|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตกิ่งอำเภอหนองวัวซอ อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2516/D/112/2781.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=90|issue=112 ง|pages=2781|via=}}</ref> ดังเดิม
* วันที่ 20 พฤศจิกายน 2516 จัดตั้งสุขาภิบาลหนองบัว ในท้องที่บางส่วนของตำบลหนองบัว และตำบลบ้านตาด<ref>{{cite journal|last=|first=|date=November 20, 1973|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลหนองบัว อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2516/D/147/3822.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=90|issue=147 ง|pages=3822-3825|via=}}</ref>
* วันที่ 12 มีนาคม 2517 จัดตั้งสุขาภิบาลโนนสูง - น้ำคำ ในท้องที่หมู่ 10 บ้านโนนสูง และหมู่ 14 บ้านน้ำคำ ตำบลบ้านตาด<ref>{{cite journal|last=|first=|date=March 12, 1974|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลโนนสูง-น้ำคำ อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2517/D/044/601.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=91|issue=44 ง|pages=601-602|via=}}</ref>
* วันที่ 28 มีนาคม 2517 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอหนองวัวซอ อำเภอเมืองอุดรธานี เป็น '''อำเภอหนองวัวซอ<ref>{{cite journal|date=March 28, 1974|title=พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอเขาวง อำเภอเชียงม่วน อำเภอดอนตาล อำเภอชาติตระการ อำเภอภูเรือ อำเภอเคียนซา อำเภอน้ำโสม อำเภอหนองวัวซอ และอำเภอน้ำยืน พ.ศ. ๒๕๑๗|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2517/A/054/30.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=91|issue=54 ง|pages=(ฉบับพิเศษ) 30-33}}</ref>'''
* วันที่ 27 สิงหาคม 2517 ตั้งตำบลโนนสูง แยกออกจากตำบลบ้านตาด และตำบลหนองบุ<ref>{{cite journal|last=|first=|date=August 27, 1974|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองอุดรธานี และอำเภอหนองบัวลำภู จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2517/D/144/3297.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=91|issue=144 ง|pages=3297-3302|via=}}</ref>
* วันที่ 12 สิงหาคม 2518 ตั้งตำบลขอนยูง แยกออกจากตำบลกุดจับ<ref>{{cite journal|last=|first=|date=August 12, 1975|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอหนองบัวลำภู และกิ่งอำเภอกุดจับ อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2518/D/157/1972.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=92|issue=157 ง|pages=1972-1976|via=}}</ref>
* วันที่ 8 กันยายน 2519 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอกุดจับ อำเภอเมืองอุดรธานี เป็น '''อำเภอกุดจับ<ref name=":5">{{cite journal|last=|first=|date=September 8, 1976|title=พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอเลาขวัญ อำเภอคำม่วง คำเภอพิปูน อำเภอศรีเทพ อำเภอนาแห้ว อำเภอส่องดาว อำเภอควนกาหลง อำเภอค่ายบางระจัน อำเภอบ้านตาขุน และอำเภอกุดจับ พ.ศ. ๒๕๑๙|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2519/A/109/31.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=93|issue=109 ก|pages=(ฉบับพิเศษ) 31-34|via=}}</ref>'''
* วันที่ 9 พฤศจิกายน 2519 ตั้งตำบลนาดี แยกออกจากตำบลเชียงพิณ<ref>{{cite journal|last=|first=|date=November 9, 1976|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2519/D/141/3213.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=93|issue=141 ง|pages=3213-3216|via=}}</ref>
* วันที่ 23 ตุลาคม 2522 ตั้งตำบลหนองไฮ แยกออกจากตำบลนิคมสงเคราะห์<ref>{{cite journal|last=|first=|date=October 23, 1979|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองอุดรธานี อำเภอหนองบัวลำภู อำเภอบ้านดุง อำเภอศรีบุญเรือง อำเภอโนนสะอาด อำเภอสุวรรณคูหา อำเภอโนนสัง จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2522/D/181/3795.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=96|issue=181 ง|pages=3795-3814|via=}}</ref>
* วันที่ 27 มกราคม 2524 จัดตั้งสุขาภิบาลโพธิ์สว่าง ในท้องที่บางส่วนของตำบลบ้านเลื่อม<ref>{{cite journal|last=|first=|date=January 17, 1981|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลโพธิ์สว่าง อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2524/D/013/227.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=98|issue=13 ง|pages=227-228|via=}}</ref>
* วันที่ 25 พฤษภาคม 2525 ตั้งตำบลนาข่า แยกออกจากตำบลบ้านขาว<ref>{{cite journal|last=|first=|date=May 25, 1982|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2525/D/071/1799.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=99|issue=71 ง|pages=1799-1801|via=}}</ref>
* วันที่ 30 สิงหาคม 2526 ตั้งตำบลบ้านจั่น แยกออกจากตำบลบ้านตาด<ref>{{cite journal|last=|first=|date=August 30, 1983|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองอุดรธานี อำเภอหนองบัวลำภู จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2526/D/141/3107.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=100|issue=141 ง|pages=3107-3112|via=}}</ref>
* วันที่ 31 สิงหาคม 2531 ตั้งตำบลหนองขอนกว้าง แยกออกจากตำบลหนองบัว<ref>{{cite journal|last=|first=|date=August 31, 1988|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองอุดรธานี อำเภอบ้านดุง อำเภอหนองแสง และกิ่งอำเภอสร้างคอม จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2531/D/143/138.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=105|issue=143 ง|pages=(ฉบับพิเศษ) 138-162|via=}}</ref>
* วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2533 จัดตั้งสุขาภิบาลนิคมสงเคราะห์ ในท้องที่บางส่วนของตำบลนิคมสงเคราะห์<ref>{{cite journal|last=|first=|date=February 1, 1990|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลนิคมสงเคราะห์ อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2533/D/019/1004.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=107|issue=19 ง|pages=1004-1006|via=}}</ref>
* วันที่ 7 กันยายน 2533 ตั้งตำบลโคกสะอาด แยกออกจากตำบลนิคมสงเคราะห์<ref>{{cite journal|last=|first=|date=September 7, 1990|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองอุดรธานี อำเภอหนองแสง อำเภอกุดจับ อำเภอนากลาง และอำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2533/D/168/3.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=107|issue=168 ง|pages=(ฉบับพิเศษ) 3-21|via=}}</ref>
* วันที่ 22 เมษายน 2535 จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านจั่น ในท้องที่บางส่วนของตำบลบ้านจั่น<ref>{{cite journal|last=|first=|date=April 22, 1992|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านจั่น อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2535/D/053/61.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=109|issue=53 ง|pages=(ฉบับพิเศษ) 61-63|via=}}</ref>
* วันที่ 27 พฤศจิกายน 2535 ตั้งตำบลนากว้าง แยกออกจากตำบลหมูม่น<ref>{{cite journal|last=|first=|date=November 27, 1992|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2535/D/151/48.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=109|issue=151 ง|pages=(ฉบับพิเศษ) 48-51|via=}}</ref>
* วันที่ 9 เมษายน 2536 จัดตั้งสุขาภิบาลนาข่า ในท้องที่บางส่วนของตำบลบ้านขาว และตำบลนาข่า<ref>{{cite journal|last=|first=|date=April 9, 1993|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลนาข่า อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2536/D/043/19.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=110|issue=43 ง|pages=(ฉบับพิเศษ) 19-20|via=}}</ref>
* วันที่ 17 กันยายน 2536 ตั้งตำบลหนองไผ่ แยกออกจากตำบลโนนสูง<ref>{{cite journal|last=|first=|date=September 17, 1993|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองอุดรธานีและอำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2536/D/139/16.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=110|issue=139 ง|pages=(ฉบับพิเศษ) 16-21|via=}}</ref>
* วันที่ 30 ธันวาคม 2536 เปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองอุดรธานี (ครั้งที่ 2)<ref>{{cite journal|last=|first=|date=December 30, 1993|title=พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๓๖|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2536/A/228/46.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=110|issue=228 ก|pages=(ฉบับพิเศษ) 46-48|via=}}</ref> กับเปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลโพธิ์สว่าง (ครั้งที่ 1)<ref>{{cite journal|last=|first=|date=December 30, 1993|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลโพธิสว่าง อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2536/D/228/1.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=110|issue=228 ง|pages=(ฉบับพิเศษ) 1-2|via=}}</ref> และเปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลหนองบัว (ครั้งที่ 1)<ref>{{cite journal|last=|first=|date=December 30, 1993|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลหนองบัว อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2536/D/228/3.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=110|issue=228 ง|pages=(ฉบับพิเศษ) 3-4|via=}}</ref> เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น
* วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลหนองบัว สุขาภิบาลโนนสูง - น้ำคำ สุขาภิบาลโพธิ์สว่าง สุขาภิบาลนิคมสงเคราะห์ สุขาภิบาลบ้านจั่น และสุขาภิบาลนาข่า เป็นเทศบาลตำบลหนองบัว เทศบาลตำบลโนนสูง - น้ำคำ เทศบาลตำบลโพธิ์สว่าง เทศบาลตำบลนิคมสงเคราะห์ เทศบาลตำบลบ้านจั่น และเทศบาลตำบลนาข่า ตามลำดับ<ref>{{cite journal|last=|first=|date=February 24, 1999|title=พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2542/A/009/1.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=116|issue=9 ก|pages=1-4|via=}}</ref> ด้วยผลของกฎหมาย
* วันที่ 17 ธันวาคม 2547 เปลี่ยนแปลงชื่อเทศบาลตำบลโพธิ์สว่าง อำเภอเมืองอุดรธานี เป็นเทศบาลตำบลหนองสำโรง<ref>{{cite journal|last=|first=|date=December 17, 2004|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่อเทศบาล|url=http://www.dla.go.th/upload/schemaID[14]/1144_2.pdf?time=1532057758181|journal=|language=|volume=|issue=|pages=|via=}}</ref>
* วันที่ 22 พฤศจิกายน 2550 ยกฐานะเทศบาลตำบลโนนสูง - น้ำคำ เป็นเทศบาลเมืองโนนสูง - น้ำคำ<ref>{{cite journal|last=|first=|date=November 22, 2007|title=ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลตำบลโนนสูง - น้ำคำ อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี เป็น เทศบาลเมืองโนนสูง - น้ำคำ|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2550/E/181/20.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=124|issue=ตอนพิเศษ 181 ง|pages=20|via=}}</ref>
* วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2551 ยกฐานะเทศบาลตำบลหนองสำโรง เป็นเทศบาลเมืองหนองสำโรง<ref>กระทรวงมหาดไทย. '''ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลตำบลหนองสำโรง อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี เป็นทศบาลเมืองหนองสำโรง.'''</ref>
== ที่ตั้งและอาณาเขต ==
อำเภอเมืองอุดรธานีตั้งอยู่ทางตอนกลางของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้
เส้น 58 ⟶ 116:
* '''[[เทศบาลเมืองโนนสูง-น้ำคำ]]''' ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลโนนสูง
* '''[[เทศบาลเมืองหนองสำโรง]]''' ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลหมูม่น บางส่วนของตำบลนาดี บางส่วนของตำบลบ้านเลื่อม และบางส่วนของตำบลเชียงพิณ
*
*
* '''[[เทศบาลตำบลบ้านจั่น]]''' ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของ[[ตำบลบ้านจั่น]]และบางส่วนของ[[ตำบลหนองขอนกว้าง]]
* '''[[เทศบาลตำบล
* '''
* '''
* '''[[เทศบาลตำบลบ้านตาด]]''' ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านตาดทั้งตำบล
* '''องค์การบริหารส่วนตำบลนิคมสงเคราะห์''' ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนิคมสงเคราะห์ (นอกเขตเทศบาลตำบลนิคมสงเคราะห์)
เส้น 78 ⟶ 136:
* '''องค์การบริหารส่วนตำบลนาข่า''' ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาข่า (นอกเขตเทศบาลตำบลนาข่า)
* '''องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านจั่น''' ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านจั่น (นอกเขตเทศบาลตำบลบ้านจั่น)
* '''
* '''องค์การบริหารส่วนตำบลนากว้าง''' ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนากว้างทั้งตำบล
| |||