ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระองค์เม็ญ"

ต่อมาราชสำนักเว้ก็ส่งพระองค์กลับ[[พนมเปญ]]หวังให้ชาวเขมรคลายความเจ็บแค้น เมื่อพระเจ้ากรุงญวนทรงเห็นว่าไม่มีขุนนางเขมรนิยมชมชอบพระองค์เม็ญ จึงส่งพระองค์เม็ญไปเมือง[[เจิวด๊ก|เมียดจรูก]]<ref name="พงศาวดาร242">''ราชพงษาวดารกรุงกัมพูชา'', หน้า 242</ref> ภายหลังทัพญวนมิอาจต้านทานกองทัพประสมสยามกับเขมร จึงขอหย่าศึก ยอมปล่อยพระราชวงศ์เขมรที่ถูกนำไปควบคุมไว้ที่[[เว้]]ให้เป็นอิสระตั้งแต่ พ.ศ. 2388 เป็นต้นมา<ref name="ถกสยาม2">''เขมร "ถกสยาม"'', หน้า 100</ref>

 

พระองค์เม็ญประสูติเมื่อวันศุกร์ ขึ้น 6 ค่ำ เดือนยี่ ปีกุน สัปตศก 1177 (พ.ศ. 2358) เป็นพระราชธิดาใน[[สมเด็จพระอุไทยราชาธิราชรามาธิบดี]] หรือนักองค์จัน ประสูติแต่นักนางกระจับ [[บาทบริจาริกา]]ชั้นพระแม่นาง พระราชชนกโปรดให้จัดพระราชพิธีเกศากันต์ แล้วถวายพระนามให้ว่า'''พระองค์เจ้ามี'''<ref name="พงศาวดาร212"/> (เอกสารไทยเรียก '''เม็ญ''') มีพระอนุชาร่วมพระชนกชนนีแต่ไม่ปรากฏพระนามพระองค์หนึ่ง ประสูติเมื่อ พ.ศ. 2363 แต่สิ้นพระชนม์ด้วยโรค[[ฝีดาษ]]เมื่อชันษาเพียง 7 ปี<ref name="พงศาวดาร221">''ราชพงษาวดารกรุงกัมพูชา'', หน้า 221</ref> และมีพระภคินีร่วมพระชนกได้แก่ นักองค์แบน บ้างออกนามว่า แป้น<ref name="พงศาวดาร214">''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 3'', หน้า 214-215</ref> หรือแม้น<ref name="พงศาวดาร239"/> (ประสูติแต่นักเทพ น้องสาวพระองค์แก้ว)<ref name="พงศาวดาร166">''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 3'', หน้า 166</ref> นักองค์เภา (ประสูติแต่นักนางยศ)<ref name="พงศาวดาร221"/> และนักองค์สงวน (ประสูติแต่นักนางแป้น น้องสาวนักนางกระจับ)<ref>''ราชพงษาวดารกรุงกัมพูชา'', หน้า 222</ref>

 

เบื้องต้นฝ่ายพระเจ้ากรุงญวนที่คิดจะเอาดินแดนเขมรมาไว้ในปกครอง จะตั้งให้เจ้านายผู้หญิง พระราชธิดาในสมเด็จพระอุไทยราชาธิราชรามาธิบดีทั้งสามพระองค์ ครองราชย์ร่วมกัน<ref name="พงศาวดาร166"/> ทว่าในเวลาต่อมาราชสำนักเว้และขุนนางเขมร หมายจะให้นักองค์แบน พระราชธิดาในสมเด็จพระอุไทยราชาธิราชรามาธิบดี ขึ้นเสวยราชย์สืบบิดา แต่เพราะเจ้าหญิงพระองค์นี้นิยมสยาม และปฏิเสธที่จะเสกสมรสกับพระราชโอรสของพระเจ้ากรุงญวนเสียด้วย จึงมิได้ถูกเลือก<ref>Fieldnote, 2006</ref> ในขณะที่นักองค์เม็ญได้รับการโน้มน้าวจากขุนนางญวนให้เสกสมรสกับพระราชโอรสของ[[จักรพรรดิซา ล็อง]] (เอกสารไทยเรียก ยาลอง หรือองเชียงสือ) แต่แผนการนี้ถูกขุนนางเขมรคัดค้านอย่างหนัก โดยให้เหตุผลว่ามีวัฒนธรรมต่างกัน และไม่เหมาะควรที่จะให้เจ้านายผู้หญิงปกครองประเทศยาวนาน<ref name="พงศาวดาร166"/><ref>Gender in election, p. 7</ref>

 

พฤษภาคม พ.ศ. 2378 [[ราชวงศ์เหงียน|ราชสำนักเว้]]สถาปนานักองค์เม็ญ หรือหง็อก เวิน ({{lang|vi|Ngọc Vân}}, {{lang|vi|玉雲}}) เป็น "เจ้าหญิงเมืองขึ้น" ({{lang|vi|Quận chúa}}, {{lang|vi|郡主}}) และมีฐานันดรศักดิ์ต่ำกว่าเจ้าหญิงพระราชธิดากรุงญวน ({{lang|vi|Công chúa}}, {{lang|vi|公主}}) ส่วนพระภคินีพระองค์อื่น คือ นักองค์แบน หรือหง็อก เบี่ยน ({{lang|vi|Ngọc Biện}}, {{lang|vi|玉卞}}) นักองค์เภา หรือหง็อก ทู ({{lang|vi|Ngọc Thu}}, {{lang|vi|玉秋}}) และนักองค์สงวน หรือหง็อก เงวียน ({{lang|vi|Ngọc Nguyên}}, {{lang|vi|玉源}}) มีบรรดาศักดิ์เป็น "ท่านหญิงหัวเมืองน้อย" ({{lang|vi|Huyen quan}}, {{lang|vi|縣君}})<ref>A Comparation analysis of traditional and contemporary of female house hold p 48 by Andrey Riffaund</ref> ฝ่ายญวนทำการอารักขาพระองค์เม็ญอย่างใกล้ชิด มีทหารรักษาพระองค์สองกองร้อย รวม 100 นาย ส่วนพระภคินีอีกสามพระองค์ มีทหารอารักขาพระองค์ละ 30 นาย ทั้งนี้ก็เพื่อป้องกันมิให้เจ้านายเขมรคิดหลบหนีไปพึ่งสยาม<ref>''Lost goddesses: the denial of female power in Cambodian history'' by Trudy Jacobsen, p. 112</ref>

 

 

ต่อมาแรม 3 ค่ำ เดือน 6 (ตรงกับวันที่ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2390) ขุนนางญวนแต่งตั้งนักองค์ด้วงขึ้นเป็น เตามันกวักเอือง หรือเตาบางกวิกเกวิง แปลว่า "เจ้าเขมรอยู่คนหนึ่ง" รับตราตั้งและฉลองพระองค์แบบญวน หลังจากนั้นขึ้น 6 ค่ำ เดือน 7 (ตรงกับวันที่ 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2390) องต๋าเตืองกุน ขุนนางญวนก็นำนักองค์เม็ญ นักองค์เภา และนักองค์สงวนแก่นักองค์ด้วง ขึ้น 11 ค่ำ เดือน 7 (ตรงกับวันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2390) แม่ทัพนายกองญวนในพนมเปญก็เลิกทัพไปหมด<ref>''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 3'', หน้า 305-306</ref> ส่วนหนึ่งก็เพราะญวนเผชิญกับการกบฏบริเวณตังเกี๋ย ซึ่งอยู่ทางตอนเหนือของประเทศ<ref>''ราชพงษาวดารกรุงกัมพูชา'', หน้า 258</ref> ครั้นขึ้น 14 ค่ำ เดือน 2 (ตรงกับวันที่ 19 มกราคม พ.ศ. 2391) [[พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว]]โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้พระยาเพ็ชรพิไชย (เสือ) กับเจ้าพนักงานทุกตำแหน่ง คุมเครื่องประกอบพระอิสริยยศ สุพรรณบัตรจารึกพระนามออกไปเมืองเขมร อภิเษกนักองค์ด้วงพร้อมด้วยเจ้าพระยาบดินทรเดชาเมื่อขึ้น 4 ค่ำ เดือน 4 (ตรงกับวันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2391) เป็นเจ้าแผ่นดินกัมพูชา พระนามว่า [[สมเด็จพระหริรักษ์รามมหาอิศราธิบดี|องค์พระหริรักษ์เจ้ากรุงกัมพูชา]]<ref >''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 3'', หน้า 307</ref>

 

==พระชนม์ชีพท่ามกลางเรื่องอื้อฉาว==

 

มีการเล่าลือกันว่ากษัตรีองค์มีทรงมีเรื่องอื้อฉาวกับตรุง มิง เกียง ผู้ว่าราชการชาวเวียดนามใน[[พนมเปญ]] ฌ็อง โมราให้คำปรึกษาแก่ข้าราชบริพารและสตรีในราชสำนักในรัชสมัยของกษัตรีองค์มีและผู้สังเกตการณ์อิสระได้ประกาศว่าข่าวลือนั้นไม่เป็นความจริง<ref>Khmer woman on the move, p.113</ref> พฤติกรรมอื่น ๆ เกี่ยวกับการกล่าวหากษัตรีองค์มีเกี่ยวกับการกระทำผิดก็คือ ''"พระองค์หญิงผู้มีพระสิริโฉมงดงามผู้ซึ่งขายชาติบ้านเมืองแต่มิได้ขายตัวพระองค์เองแก่เวียดนาม"''<ref>River Road to China: The Search for the Source of the Mekong, 1866-73 By Milton Osborne p.25</ref> ตราบจนบัดนี้ประวัติศาสตร์ได้สร้างให้พระมหาราชินีองค์มีทรงเป็นผู้เคราะห์ร้ายซึ่งไม่มีปฏิกิริยาที่ไม่ค่อยจะถูกตามหลักทำนองคลองธรรมในสายตาของพสกนิกรของพระนางเอง<ref>Phnom Penh Post, 20 December 2002- 2 January 2003, p 14</ref> กษัตรีองค์มีทรงถูกตำหนิติเตียนในทางลบตลอดรัชกาลของพระนาง ในรัชสมัยที่ซึ่งแผ่นดินเขมร, วัฒนธรรมและความเป็นเอกราชแทบจะสูญสิ้น ในขณะที่ไม่สามารถปฏิเสธได้ว่าชาวเวียดนามได้เข้ามามีอิทธิพลควบคุมกัมพูชาในรัชสมัยของพระราชินีองค์มี พระนางทรงรับช่วงต่อประเทศที่ซึ่งผูกพันธะกับทางเว้โดยพระราชบิดาของพระนางคือ นักองค์จัน กษัตรีองค์มีทรงครองราชสมบัติเป็นพระประมุขแห่งราชอาณาจักรที่ซึ่งเวียดนามกำลังเตรียมพร้อมจัดการกับกัมพูชา มันเป็นการยากที่จะทำให้แน่ใจในทางปฏิบัติมากกว่าการยอมรับพระนาง<ref>Lost goddesses: the denial of female power in Cambodian history By Trudy Jacobsen p.116</ref> อย่างไรก็ตามกษัตรีองค์มีดูราวกับทรงทอดสายพระเนตรเห็นสถานะสงบสุขในความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันในประเทศของพระนาง จากการบอกเล่าของคณะทูตซึ่งถูกส่งโดยสมเด็จพระหริรักษ์รามมหาอิศราธิบดี ที่ซึ่งพระนางทรงปรารถนาให้กลับมาสู่ความสงบสุขและความเป็นไมตรีและทรงหวังว่าพระนางและพระขนิษฐาจะได้ดำรงพระชนม์ชีพร่วมกับพระปิตุลาอย่างสงบสุข ในทางการทูตเวียดนามเห็นว่าพระนางทรงเป็นสตรีที่มีสติปัญญาสูงยิ่งในการครองราชย์ของพระนาง<ref>Lost goddesses: the denial of female power in Cambodian history By Trudy Jacobsen, p.117</ref> ไม่มีการสู้รบกันทันทีต่อเวียดนาม ผู้ซึ่งทำการสังหารพระเชษฐภคินีของพระนางและการดำเนินการเปลี่ยนสถานะของพระนางจากการที่มีพระอาการทางประสาทและพฤติกรรมที่ดื้อรั้นของพระนาง กษัตรีองค์มีทรงได้รับการรายงานว่ามีพระสติวิปลาส<ref>[http://www.andybrouwer.co.uk/blog/2008/09/jacobsen-rewrites-history.html Jacobsen rewrites history]</ref>

 

==อ้างอิง==