ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ราชวงศ์จักรี"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Miwako Sato (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข |
|||
บรรทัด 1:
{{กึ่งล็อกย่อ}}
{{Royal house
| surname = [[ราชวงศ์จับกรี]]
เส้น 7 ⟶ 6:
| country = [[ราชอาณาจักรไทย]]
| parent house = [[ราชวงศ์สุโขทัย]]
| titles =
| many king = 10 พระองค์
| interval = พ.ศ.
| founder = [[พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช]]
| final ruler =
เส้น 18 ⟶ 17:
| dissolution =
| deposition =
| nationality =
| cadet branches = 84 ราชสกุล<br>42 บวรราชสกุล
}}
'''ราชวงศ์จักรี''' เป็น[[ราชวงศ์]]ถัดจาก[[สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี|สมเด็จพระเจ้าตากสิน]]แห่ง[[กรุงธนบุรี]] ซึ่งปกครองราชอาณาจักรที่สืบทอด[[กรุงศรีอยุธยา]]มาจนเป็น[[ประเทศไทย]]ในปัจจุบัน เกิดขึ้นจากการที่[[พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช|สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก (ทองด้วง)]] ขุนนางซึ่งดำรงตำแหน่ง[[สมุหนายก]] (จักรี) ในราชสำนักของสมเด็จพระเจ้าตากสิน ยึดอำนาจการปกครองและปลงพระชนม์สมเด็จพระเจ้าตากสิน และสถาปนาตนขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์แทน (ภายหลังปรากฏพระนามว่า [[พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช]]) เมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2325<ref>{{cite web|website=ศิลปวัฒนธรรม|title=รัชกาลที่ 1 ทรงรออะไรถึง 2 ปี ถึงขุดหีบศพพระเจ้าตากฯ มาเผา?|url=https://www.silpa-mag.com/history/article_3132|language=th|date=2559-10-06|accessdate=2564-01-02|author=ปฐมพงษ์ สุขเล็ก|publisher=มติชน|location=กรุงเทพฯ}}</ref> แล้วย้ายศูนย์กลางการปกครองจากกรุงธนบุรีมายัง[[กรุงเทพมหานคร]]ตั้งแต่วันที่ 21 เมษายน พ.ศ. 2325 ซึ่งเป็นเมืองหลวงมาจนถึงปัจจุบัน<ref>{{cite web|title=21 เมษายน 'วันสถาปนากรุงเทพมหานคร'|url=https://www.voicetv.co.th/read/355134|language=th|location=กรุงเทพฯ|author=กองบรรณาธิการ วอยซ์ทีวี|publisher=วอยซ์ทีวี|date=2559-04-21|accessdate=2564-01-02|website=วอยซ์ทีวี}}</ref>
เอกสารหลายฉบับ ทั้งของไทยและของต่างชาติ อ้างถึงความวุ่นวายทางการเมืองในปลายรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินว่า เป็นผลมาจากการที่สมเด็จพระเจ้าตากสินทรงมีพฤติกรรมที่ผิดแผกไปจากปรกติ จนสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก ซึ่งอยู่ขณะนำทัพไปญวน (เวียดนาม) ต้องเดินทางกลับมาระงับความวุ่นวาย แล้วปลงพระชนม์สมเด็จพระเจ้าตากสิน ก่อนขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์แทน อันเป็นจุดเริ่มต้นของราชวงศ์จักรี<ref>{{cite web|title=คำให้การ วันประหาร “พระเจ้าตาก” ฉากสุดท้ายกรุงธนบุรี|publisher=มติชน|date=2563-04-06|accessdate=2564-01-02|language=th|author=ปรามินทร์ เครือทอง|location=Bangkok|url=https://www.silpa-mag.com/history/article_40561|website=ศิลปวัฒนธรรม}}</ref> จากนั้น ราชวงศ์จักรีได้กำจัดเชื้อสายของสมเด็จพระเจ้าตากสิน เช่น การฆ่าล้างตระกูลโดย[[สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท]] พระอนุชาของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ด้วยการบรรทุกเรือไปถ่วงน้ำ โดยอ้างถึงคำโบราณว่า "ตัดหวายอย่าไว้หนามหน่อ ฆ่าพ่ออย่าไว้ลูก"<ref>{{cite web|url=https://www.silpa-mag.com/history/article_6632|title=วังหน้า “พระยาเสือ” เมื่อต้องโค่นพระเจ้าตาก|date=2563-10-15|author=ปรามินทร์ เครือทอง|accessdate=2564-01-02|language=th|website=ศิลปวัฒนธรรม|publisher=มติชน|location=กรุงเทพฯ}}</ref> และการประหาร[[หม่อมเหม็น]] พระราชโอรสของพระเจ้าตากสิน โดย[[พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย]] (รัชกาลที่ 2) เมื่อ พ.ศ. 2352 ในเหตุการณ์ที่อ้างว่า มีนกกาคาบหนังสือแจ้งเหตุกบฏมาทิ้งที่พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท<ref>{{cite web|title=“เจ้าฟ้าเหม็น” โอรสพระเจ้าตากสิน หลานรักพระเจ้าตา ร.๑! เปลี่ยนชื่อหลายครั้งพ้องกับคนถูกประหารทุกชื่อ!|url=https://mgronline.com/onlinesection/detail/9630000038295|language=th|date=2563-04-13|author=โรม บุนนาค|accessdate=2564-01-02|location=กรุงเทพฯ|website=ผู้จัดการออนไลน์|publisher=ผู้จัดการ}}</ref><ref>{{cite web|title=สำเร็จโทษด้วยท่อนจันทน์ "เจ้าฟ้าเหม็น" โอรสพระเจ้าตาก!|url=https://www.komchadluek.net/news/today-in-history/343370|date=2561-09-13|accessdate=2564-01-02|website=คมชัดลึก|publisher=คมชัดลึก|location=กรุงเทพฯ}}</ref>
ในด้านเชื้อสายนั้น [[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] (รัชกาลที่ 4) มีพระราชหัตถเลขาว่า ต้นตระกูลของราชวงศ์จักรีมิใช่ไทยแท้ แต่เป็นมอญผสมจีนที่สืบทอดกันมาจนถึง[[สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก|สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก (ทองดี)]] พระราชบิดาของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก<ref>{{cite web|language=th|title=ปริศนาเจ้าแม่วัดดุสิต ต้นราชวงศ์จักรี “เจ้า” หรือ “สามัญชน”?|url=https://www.silpa-mag.com/history/article_8207|date=2563-05-29|accessdate=2564-01-02|website=ศิลปวัฒนธรรม|location=กรุงเทพฯ|publisher=มติชน}}</ref> และมีผู้เสนอทฤษฎีว่า ราชวงศ์จักรีอาจสืบเชื้อสายมาจาก[[สมเด็จพระนเรศวรมหาราช]] พระมหากษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยา ซึ่งอาจทำให้มีความสัมพันธ์ทางเครือญาติย้อนไปถึง[[ราชวงศ์พระร่วง]]ที่สืบสายกันใน[[กรุงสุโขทัย]]<ref name = "มตช">{{cite web|title=บรรพบุรุษ ‘ราชวงศ์จักรี’ มาจาก ‘โกษาปาน’ และ ‘สมเด็จพระนเรศ’|url=https://www.matichonacademy.com/content/article_41683|date=ม.ป.ป.|author=Matichon Academy|website=Matichon Academy|publisher=มติชน|location=กรุงเทพฯ|accessdate=2564-01-02}]</ref>
วันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2325 อันเป็นวันที่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชเสด็จขึ้นทรงราชย์นั้น ถือกันว่า เป็นวันสถาปนาราชวงศ์จักรี<ref>{{cite web|url=https://www.m-culture.go.th/phatthalung/ewt_news.php?nid=2455&filename=index|title=วันจักรี|author=จำเป็น เรืองหิรัญ|date=2563-09-30|accessdate=2564-01-02|language=th|location=พัทลุง|website=สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดพัทลุง|publisher=สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดพัทลุง}}</ref> เรียกกันว่า [[วันจักรี]]<ref>{{cite web|url=http://event.sanook.com/day/chakriday/|title=วันจักรี 6 เมษายน ประวัติวันจักรี วันที่ระลึกมหาจักรีบรมราชวงศ์|date=ม.ป.ป.|website=สนุก|publisher=เทนเซนต์ (ประเทศไทย)|accessdate=2564-01-02|language=th|location=กรุงเทพฯ}}</ref> และมีการกำหนดให้วันที่ 6 เมษายน ของทุกปี เป็นวันหยุดราชการมาตั้งแต่ พ.ศ. 2468 เป็นอย่างน้อย<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|title=ประกาศกำหนดวันหยุดราชการนักขัตฤกษ์ประจำปี ลงวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2468|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2468/A/336.PDF|date=2468-02-08|accessdate=2564-01-02|language=th|issue=0 ก|volume=30|pages=336–337}}</ref>
ราชวงศ์จักรีใช้สัญลักษณ์เป็นรูป[[ตรีศูล]]ในวง[[สุทรรศนจักร|จักรสุทรรศน์]] ซึ่งเป็นอาวุธของ[[พระนารายณ์]] เทวดาในศาสนาฮินดู<ref>{{cite web|title=เกร็ดพระราชพิธีบรมราชาภิเษก|url=https://www.bangkokbiznews.com/event/10kingsstories/trick12.php|date=ม.ป.ป.|author=ณัฏฐภัทร จันทวิช|accessdate=2564-01-02|language=th|website=กรุงเทพธุรกิจ|location=กรุงเทพฯ}}</ref> ด้วยเหตุผลว่า คำว่า "จักร" และ ตรี" สอดคล้องกับชื่อ "จักรี" ของราชวงศ์<ref name = "มตช"/>
== พระบรมวงศานุวงศ์ ==
{{บทความหลัก|พระบรมวงศานุวงศ์}}
พระบรมวงศานุวงศ์ไทยในปัจจุบันสืบ
หลังการสวรรคตของ[[พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร]] พระอนุชาคือสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภูมิพลอดุลเดช (ปัจจุบันคือ[[พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร]]) จึงได้เสด็จขึ้นครองราชสมบัติสืบราชสันตติวงศ์ในวันเดียวกัน และภายหลังได้ทรงประกอบพระราชพิธีราชาภิเษกสมรสกับ[[สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง]] (หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ กิติยากร) พระธิดาใน[[พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจันทบุรีสุรนาถ]] (หม่อมเจ้านักขัตรมงคล กิติยากร) กับ[[หม่อมหลวงบัว กิติยากร]] (สนิทวงศ์) มีพระราชโอรสเพียงพระองค์เดียวคือ[[พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ซึ่งทรงราชย์เป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลปัจจุบัน
เส้น 268 ⟶ 267:
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง}}
== ดูเพิ่ม ==
เส้น 295 ⟶ 293:
|ถัดไป = —
|จำนวนถัดไป =
|ช่วงเวลา = พ.ศ.
}}
{{จบกล่อง}}
| |||