ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระพลราม"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
แอนเดอร์สัน (คุย | ส่วนร่วม) รีไรต์ |
|||
บรรทัด 1:
{{Infobox deity
| type = hindu
| image = Balarama Mural.jpg
| caption = พระพลราม พี่ชายของพระกฤษณะ
| deity_of = เทพแห่งเกษตรกรรมและพละกำลัง
| birth_place = [[โคกุล]]
| consort = [[เรวตี]]
| parents = {{unbulleted list|[[วสุเทวะ]] (พ่อ)|[[โรหินี]] (แม่)|[[เทวกี]] (แม่เลี้ยง)}}
| weapon = [[คันไถ]], [[คทา]]
| siblings = [[พระกฤษณะ]]และ[[สุภัทรา]]
| children = 3 องค์
| dynasty = [[ยาทวะ]]–[[จันทรวังศี]]
| affiliation = อวตารของ[[เศษะ]]หรือ[[พระวิษณุ]]
| Festivals = [[พลรามชยันตี]], [[รถยาตรา]]
}}
'''พลราม''' ({{lang-sa|बलराम}} "รามผู้มีกำลัง") บ้างเรียก '''พลเทพ''' ("เทพผู้มีกำลัง") เป็น[[เทพเจ้า]]ใน[[ศาสนาฮินดู]] เป็นพี่ชายของ[[พระกฤษณะ]] เป็นหนึ่งในสามเทพตามคติ[[ชคันนาถ]]ในบางท้องถิ่น<ref name="Lochtefeld2002p82">{{cite book|author=James G. Lochtefeld|title=The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: A-M|url=https://books.google.com/books?id=5kl0DYIjUPgC |year=2002|publisher=The Rosen Publishing Group|isbn=978-0-8239-3179-8|pages=82–84, 269}}</ref> นอกจากนี้ยังมีพระนามว่า "หลธรา" หรือ "หลยุธะ" ที่มาจากคำว่า "หละ" (Hala) ที่แปลว่าคันไถ<ref>{{cite book|author=Jan Gonda|authorlink=Jan Gonda|title=Aspects of Early Viṣṇuism|url=https://books.google.com/books?id=b8urRsuUJ9oC |year=1969|publisher=Motilal Banarsidass |isbn=978-81-208-1087-7|pages=100, 152–153}}</ref> ซึ่งสื่อถึงการทำเกษตรกรรม และจะถูกใช้เป็นอาวุธเมื่อมีความจำเป็น<ref name="Lochtefeld2002p82"/><ref>{{cite book|author=Lavanya Vemsani|title=Hindu and Mythology of Balarāma |url=https://books.google.com/books?id=RXnXAAAAMAAJ |year=2006|publisher=Edwin Mellen Press|isbn=978-0-7734-5723-2|pages=30–31, 52–59, 68–69 with footnotes}}</ref>
เอกสารบางแห่งระบุว่าพลรามเป็นอวตารของ[[เศษะ]] [[นาค]]ซึ่งเป็นพาหนะของพระวิษณุ ส่วนพระวิษณุอวตารลงมาเป็นพระกฤษณะ และเอกสารบางแห่งอ้างว่าพลรามเป็นหนึ่งใน[[ทศาวตาร|อวตารทั้งสิบของพระวิษณุ]]<ref name="Lochtefeld2002p82"/>
พลเทพปรากฏใน[[วัฒนธรรมอินเดีย]]มานานเป็นภาพพลรามในเหรียญอายุราวศตวรรษที่ 2 ก่อนคริสต์ศักราช ใน[[ศาสนาเชน]]เรียกว่า '''พลเทพ''' ได้รับการนับถือในฐานะเทพของเกษตรกร<ref>{{cite book|last1=Vemsani|first1=Lavanya|title=Hindu and Jain Mythology of Balarama|date=2006|publisher=EdwinMellen|isbn=9780773457232|edition=1}}</ref><ref name=olivelle391>{{cite book|author=Patrick Olivelle|title=Between the Empires: Society in India 300 BCE to 400 CE |url=https://books.google.com/books?id=efaOR_-YsIcC&pg=PA391|year=2006|publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-977507-1|pages=391 with note 15}}</ref>
== คติพราหมณ์ไทย ==
ใน[[ศาสนาฮินดูในประเทศไทย|คติพราหมณ์ไทย]]นับถือพลเทพในฐานะเทพแห่งธัญญาหาร และทวารบาลผู้ปกป้องพุทธสถาน<ref name="อรุณศักดิ์">อรุณศักดิ์ กิ่งมณี. ''ทิพยประติมา''. กรุงเทพฯ : มิวเซียมเพรส, 2560, หน้า 123-125</ref> มีการกล่าวถึงพลรามใน ''[[นารายณ์สิบปาง]]'' ใน[[กฤษณาวตาร]] มีเนื้อหาว่า เมื่อพระนารายณ์อวตารลงมาเป็นท้าวบรมจักรกฤษณ์เพื่อปราบพาณาสูร พระพลเทพได้มาช่วยในการรบโดยใช้คันไถฟาดฟันเหล่าอสูร ครั้นเสร็จศึกท้าวบรมจักรกฤษณ์จึงประสาทพรให้พลเทพเป็นเทพผู้เป็นใหญ่ในพืชพรรณธัญญาหาร เพราะใช้คันไถเป็นอาวุธ<ref>อรุณศักดิ์ กิ่งมณี. ''ทิพยประติมา''. กรุงเทพฯ : มิวเซียมเพรส, 2560, หน้า 119</ref>
นอกจากชื่อพลเทพแล้ว ยังเรียกอีกอย่างว่า '''หลวิชัย''' เพราะมักปรากฏรูปพลเทพถือคันไถหรือหล นั่นเอง<ref>อรุณศักดิ์ กิ่งมณี. ''ทิพยประติมา''. กรุงเทพฯ : มิวเซียมเพรส, 2560, หน้า 129</ref>
อย่างไรก็ตาม พลเทพเป็นที่รู้จักในดินแดนของ[[ประเทศไทย]]มาช้านาน ใน[[อาณาจักรอยุธยา]]มีการใช้ราชทินนาม "พระยาพลเทพ" สำหรับเสนาบดี[[กรมนา]] และมีตราประจำตัวเป็นรูปคนแบกคันไถ เรียกว่า ตรานักคลีอังคัน ในสมัย[[รัตนโกสินทร์]]เรียกว่า ตรานพรัตนมุรธา<ref name="อรุณศักดิ์"/>
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง|2}}
{{อวตารของพระวิษณุ}}
| |||