'''สมณะ''' ({{lang-sa|श्रमण}} ศฺรมณ; {{lang-pi|Samaṇaสมณ}}) แปลว่า ผู้สงบ ผู้แสวงหา [[นักพรต]]<ref name=mmw1096>Monier Monier-Williams, श्रमण zramaNa, Sanskrit-English Dictionary, Oxford University Press, page 1096</ref> เป็นขบวนการ[[ศาสนาแบบอินเดีย]]สมัยโบราณที่คู่ขนานไปกับ[[ศาสนาพราหมณ์]] และเป็นต้นกำเนิดของ[[ศาสนาเชน]]{{sfn|Zimmer|1952|p=182-183}} [[ศาสนาพุทธ]]<ref>Svarghese, Alexander P. 2008. ''India : History, Religion, Vision And Contribution To The World.'' p. 259-60.</ref> รวมถึงลัทธิ[[อาชีวก]]และลัทธิ[[จารวาก]]<ref>AL Basham (1951), History and Doctrines of the Ajivikas - a Vanished Indian Religion, Motilal Banarsidass, ISBN 978-8120812048, pages 94-103</ref><ref name=Lochtefeld>{{cite book|author1=James G. Lochtefeld|title=The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: N-Z, Volume 2 of The Illustrated Encyclopedia of Hinduism|year=2002|publisher=The Rosen Publishing Group|page=639|ISBN=9780823922871|url=http://books.google.com/books?id=g6FsB3psOTIC&pg=PA639}}</ref>
