ผลต่างระหว่างรุ่นของ "โรควัวบ้า"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
แก้ไขลิงก์เสียในส่วนอ้างอิงและปรับปรุงบางส่วน |
||
บรรทัด 1:
[[ไฟล์:Aphis.usda.gov BSE 3.jpg|thumb|250px|right|ภาพวัวที่เป็น BSE ลักษณะของโรค คือ สัตว์ที่ติดเชื้อจะยืนไม่ได้]]
'''โรคสมองรูปฟองน้ำวัว''' ({{lang-en|bovine spongiform encephalopathy, ย่อ: BSE}}) หรือรู้จักกันทั่วไปว่า '''โรควัวบ้า''' เป็นโรคเสื่อมของระบบประสาท ([[โรคสมอง]]) ถึงตายใน[[ปศุสัตว์]]ซึ่งทำให้เกิดการเสื่อมฟองน้ำ (spongy degeneration) ใน[[สมอง]]และ[[ไขสันหลัง]] โรควัวบ้ามี[[ระยะฟัก]]นาน ราว 30 เดือนถึง 8 ปี ปกติมีผลต่อปศุสัตว์โตเต็มวัยโดยมีอายุตั้งต้นสูงสุดที่สี่ถึงห้าปี ทุกสายพันธุ์ไวรับเท่ากัน<ref name="FSRIO">{{cite web |title=A Focus on Bovine Spongiform Encephalopathy |url=http://fsrio.nal.usda.gov/document_fsheet.php?product_id=169 |accessdate=2008-04-07 |date=November 2007 |work=Pathogens and Contaminants |publisher=Food Safety Research Information Office |archiveurl=http://web.archive.org/web/20080303135425/http://fsrio.nal.usda.gov/document_fsheet.php?product_id=169 <!-- Bot retrieved archive --> |archivedate=March 3, 2008}}</ref> ในสหราชอาณาจักร ประเทศซึ่งได้รับผลมากที่สุด มีปศุสัตว์ติดเชื้อกว่า 180,000 ตัว และถูกฆ่า 4.4 ล้านตัวระหว่างโครงการกำจัด<ref name="Brown">{{cite news |title=The 'recipe for disaster' that killed 80 and left a £5bn bill |url=http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1371964/The-recipe-for-disaster-that-killed-80-and-left-a-5bn-bill.html |accessdate=2008-04-07 |last=Brown |first=David |date=June 19, 2001 |work=The Daily Telegraph |location=London}}</ref>
โรคนี้อาจส่งผ่านสู่มนุษย์ได้ง่ายที่สุดโดยการกินอาหารที่ปนเปื้อนด้วยสมอง ไขสันหลังหรือทางเดินอาหารของสัตว์ที่ติดเชื้อ<ref name="FDA/CFSAN">{{cite web |title=Commonly Asked Questions About BSE in Products Regulated by FDA's Center for Food Safety and Applied Nutrition (CFSAN) |url=http://vm.cfsan.fda.gov/~comm/bsefaq.html |access-date=April 8, 2008 |date=September 14, 2005 |publisher=Center for Food Safety and Applied Nutrition, [[องค์การอาหารและยาสหรัฐ|Food and Drug Administration]] |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080509164526/http://vm.cfsan.fda.gov/~comm/bsefaq.html |archive-date=May 9, 2008}}</ref> ทว่า เชื้อก่อโรคซึ่งแม้กระจุกในเนื้อเยื่อประสาทสูงสุด แต่สามารถพบได้แทบทุกเนื้อเยื่อทั่วร่างกาย รวมทั้งเลือด<ref>{{cite journal |author1=I Ramasamy |author2=M Law |author3=S Collins |author4=F Brook |title=Organ distribution of prion proteins in variant Creutzfeldt-Jakob disease |journal=The Lancet Infectious Diseases |volume=3 |issue=4 |pages=214–222 |date=April 2003 |pmid=12679264 |doi=10.1016/S1473-3099(03)00578-4
}}</ref> ในมนุษย์ถือว่า[[โรค]]เป็นชนิดย่อย (variant) หนึ่ง ของ[[Creutzfeldt–Jakob disease|โรคครอยท์ซเฟลดท์–ยาคอบ]] (vCJD หรือ nvCJD) และในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2552 ทำให้มีผู้เสียชีวิต 166 คนใน[[สหราชอาณาจักร]] และที่อื่น 44 คน<ref name="NCJDSU">{{cite web |title=Variant Creutzfeld-Jakob Disease, Current Data (October 2009) |url=http://www.cjd.ed.ac.uk/vcjdworld.htm |accessdate=2010-10-14 |date=October 2009 |publisher=The National Creutzfeldt-Jakob Disease Surveillance Unit (NCJDSU), [[University of Edinburgh]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20120721234746/http://www.cjd.ed.ac.uk/vcjdworld.htm |archive-date=2012-07-21}}</ref> มีสัตว์ที่ติดเชื้อ BSE ระหว่าง 460,000 ถึง 482,000 ตัวเข้าสู่ห่วงโซ่อาหารของมนุษย์ก่อนมีการริเริ่มควบคุมเครื่องในสัตว์ความเสี่ยงสูงในปี พ.ศ. 2532 สาเหตุของโรคเกิดจาก [[พรีออน]] ซึ่งเป็น คือ โปรตีนขนาดเล็ก ไม่ละลายน้ำ ทนความร้อน [[พรีออน]]เป็น[[ปรสิต]]ต่อ[[คน]]และ[[สัตว์]]<ref>{{cite journal |author1=Valleron AJ |author2=Boelle PY |author3=Will R |author4=Cesbron JY |title=Estimation of epidemic size and incubation time based on age characteristics of vCJD in the [[United Kingdom]] |journal=Science |volume=294 |issue=5547 |pages=1726–8 |date=November 2001 |pmid=11721058 |doi=10.1126/science.1066838 |lay-url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/health/1671737.stm |lay-source=BBC News |lay-date=2001-11-23}}</ref>
== ประวัติ ==
มีสมมติฐานที่แตกต่างกันสำหรับต้นกำเนิดของโรค BSE ในวัว สมมติฐานหนึ่งชี้ให้เห็นว่าอาจเป็นการข้ามสายพันธุ์จากโรคสเครปี (scrapie) ในแกะ และอีกสมมติฐานหนึ่งชี้ให้เห็นว่ามันมีวิวัฒนาการมาจากรูปแบบของ "โรควัวบ้า" ที่หาได้ยาก ซึ่งมักพบเห็นในวัวเป็นเวลากว่าหลายศตวรรษ<ref>{{cite journal |last=MacKenzie |first=Debora |date=March 17, 2007 |title=New twist in tale of BSE's beginnings |journal=New Scientist |issue=2595 |url=https://www.newscientist.com/article/mg19325954.400-new-twist-in-tale-of-bses-beginnings.html |access-date=June 20, 2009 |doi=10.1016/S0262-4079(07)60642-3 |volume=193 |pages=11}}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=Huor A, Espinosa JC, Vidal E, Cassard H, Douet JY, Lugan S, Aron N, Marín-Moreno A, Lorenzo P, Aguilar-Calvo P, Badiola J, Bolea R, Pumarola M, Benestad SL, Orge L, Thackray AM, Bujdoso R, Torres JM, Andreoletti O |name-list-format=vanc |display-authors=6 |title=The emergence of classical BSE from atypical/Nor98 scrapie |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America |volume=116 |issue=52 |pages=26853–26862 |date=December 2019 |pmid=31843908 |pmc=6936354 |doi=10.1073/pnas.1915737116}}</ref> ในศตวรรษที่ 5 ก่อนคริสต์ศักราช [[ฮิปพอคราทีส]]อธิบายถึงความเจ็บป่วยที่คล้ายคลึงกันในวัวและแกะซึ่งเขาเชื่อว่าเกิดขึ้นกับมนุษย์เช่นกัน<ref>{{cite journal |author=Vivian McAlister |title=Sacred disease of our times: failure of the infectious disease model of spongiform encephalopathy |journal=Clinical and Investigative Medicine |volume=28 |issue=3 |pages=101–4 |date=June 2005 |pmid=16021982 |url=http://works.bepress.com/vivianmcalister/10/}}</ref> เวเจติอุส (Publius Flavius Vegetius Renatus) บันทึกกรณีของโรคที่มีลักษณะคล้ายคลึงกันในคริสต์ศตวรรษที่สี่ และห้า<ref>{{Cite book |title=Digesta Artis Mulomedicinae |author=Publius Flavius Vegetius Renatus |language=la |publisher=Centre Traditio Litterarum Occidentalium, Brepols}}</ref>
ในประวัติช่วงล่าสุดของสหราชอาณาจักร การสอบสวนโรค BSE อย่างเป็นทางการ (เผยแพร่เมื่อ พ.ศ. 2543) ชี้ให้เห็นว่าการระบาดที่นั่น "อาจเกิดขึ้นจากแหล่งกำเนิดจุดเดียวทางตะวันตกเฉียงใต้ของ[[ประเทศอังกฤษ]]ในคริสต์ทศวรรษ 1970"<ref name=Prusiner2001>{{cite journal |author=Stanley B. Prusiner |title=Shattuck lecture--neurodegenerative diseases and prions |journal=The New England Journal of Medicine |volume=344 |issue=20 |pages=1516–26 |date=May 2001 |pmid=11357156 |doi=10.1056/NEJM200105173442006}}</ref>
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง}}
== แหล่งข้อมูลอื่น ==
{{วิกิสปีชีส์|Prions}}
{{วิกิข่าวภาษาอังกฤษ|Category:Bovine spongiform encephalopathy}}
* {{คอมมอนส์-หมวดหมู่-บรรทัด|Bovine spongiform encephalopathy|โรควัวบ้า}}
* {{Curlie|Health/Animal/Conditions_and_Diseases/Transmissible_Spongiform_Encephalopathy/Bovine_Spongiform_Encephalopathy/}}
* OIE – องค์การโรคระบาดสัตว์ระหว่างประเทศ: [http://www.oie.int/en/animal-health-in-the-world/bse-specific-data/ BSE situation in the world and annual incidence rate]
* [http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20090505194948/http://www.bseinquiry.gov.uk/index.htm UK BSE Inquiry Website] Archived at The National Archives.
{{Authority control|BNF=cb123825025|NDL=00907989}}
[[หมวดหมู่:โรควัว]]
| |||