วิกิพีเดีย

ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ปรัชญาอินเดีย"

เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ
← การแก้ไขก่อนหน้าการแก้ไขถัดไป →
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
เห็นภาพข้อความวิกิ
Espeerasin (คุย | ส่วนร่วม)
การแก้ไข 368 ครั้ง
ป้ายระบุ: แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่
BotKung (คุย | ส่วนร่วม)
บอต
การแก้ไข 434,714 ครั้ง
ล เก็บกวาดบทความด้วยบอต
บรรทัด 4:
มีปรัชญาหกสำนักที่สำคัญของฝ่ายพระเวท (อัสติกะ) อินเดียมี[[ ปรัชญาฮินดู |ปรัชญาฮินดู]] ซึ่งประกอบไปด้วย[[นยายะ]], [[ไวเศษิกะ]], [[สางขยะ]], [[ โยคะ (ปรัชญา) |โยคะ]], [[มีมางสา]] และ [[ อุปนิษัท |เวทานตะ]] และมีปรัชญาอีกห้าสำนักที่สำคัญของฝ่ายนอกพระเวท (นัสติกะ) ได้แก่ [[ศาสนาเชน]], [[ศาสนาพุทธ|พุทธศาสนา]], [[ อจิวิกา |อจิวิกา]], [[ Ajñana |อาจยานะ]] และ [[จารวาก]] อย่างไรก็ตามมีวิธีการจำแนกประเภทในรูปแบบอื่น อย่างเช่น [[ วิดยารัญญา |Vidyaranya]] ระบุถึงสำนักปรัชญาอินเดียสิบหกแห่งโดยรวมถึงสำนักที่อยู่ใน [[ลัทธิไศวะ]] และ [[ Raseśvara |Raseśvara]] <ref name="cowell">Cowell and Gough, p. xii.</ref> <ref name="nicholson">Nicholson, pp. 158-162.</ref>
 
ปรัชญาอินเดียสำนักหลักส่วนใหญ่ได้รับการกำหนดอย่างเป็นทางการระหว่าง 1,000 ก่อนคริสตศักราชคริสต์ศักราชถึงต้นศตวรรษของ[[สากลศักราช|ยุคทอง]] การแข่งขันและการบูรณาการระหว่างสำนักต่างๆที่หลากหลายเป็นไปอย่างเข้มข้นในช่วงปีแห่งการสร้างโดยเฉพาะระหว่าง 800 ปีก่อนคริสตศักราชคริสต์ศักราชจนถึงคริสตศักราชที่คริสต์ศักราชที่ 200 สำนักบางแห่ง เช่น [[ศาสนาเชน]] [[ศาสนาพุทธ]] [[โยคะ|สำนักโยคะ]] ลัทธิไศวะและ [[ อุปนิษัท |สำนักเวทานตะ]] ยังอยู่รอด แต่สำนักอื่น เช่น [[ Ajñana |อาจนะ]], [[จารวาก]] และ [[ Ājīvika |อาจีวิกะ]] อยู่ไม่รอด
 
ตำราปรัชญาอินเดียในยุคโบราณและยุคกลาง รวมถึงการอภิปรายอย่างกว้างขวางเกี่ยวกับ [[ภววิทยา]] ( [[อภิปรัชญา]] [[พรหมัน]] - [[ Atman (ศาสนาฮินดู) |อาตมัน]] [[สุญตา|สูญญตา]] - [[อนัตตา]] ) ความรู้ที่เชื่อถือได้ ( [[ญาณวิทยา]] [[ ปรามานา |ปรมานัส]] ) ระบบคุณค่า ( [[อรรฆวิทยา|คุณวิทยา]] ) และหัวข้ออื่น ๆ
บรรทัด 38:
 
== สำนักนอกพระเวท (Śramaṇic) ==
[[สมณะ|การเคลื่อนไหวของสมณะ]]จำนวนมากมีมาก่อนคริสตศตวรรษที่คริสต์ศตวรรษที่ 6 และสิ่งเหล่านี้มีอิทธิพลต่อปรัชญาอินเดียทั้ง [[ Āstikaและnāstika |ฝ่ายพระเวทและฝ่ายนอกพระเวท]]<ref name="reginaldray247">Reginald Ray (1999), Buddhist Saints in India, Oxford University Press, {{ISBN|978-0195134834}}, pages 237-240, 247-249</ref> [[สมณะ|การเคลื่อนไหวของสมณะ]]ก่อให้เกิดความหลากหลายของความเชื่อทางศาสนาตั้งแต่ยอมรับหรือปฏิเสธแนวคิดของจิตวิญญาณ [[ อะตอมมิก |ปรมาณูนิยม]] จริยศาสตร์ วัตถุนิยม อเทวนิยม อไญยนิยม (ไม่มีใครที่จะรู้ความจริงได้), ชะตากรรมนิยม ไปจนถึงเจตจำนงเสรีและการบำเพ็ญตบะสูงสุดในอุดมคติซึ่งเกี่ยวกับชีวิตครอบครัว [[อหิงสา]] (การไม่ใช้ความรุนแรง) ที่เคร่งครัด และการกินอาหารมังสวิรัติเพื่ออนุญาตให้ใช้ความรุนแรงและการกินเนื้อสัตว์ <ref>Padmanabh S Jaini (2001), Collected papers on Buddhist Studies, Motilal Banarsidass, {{ISBN|978-8120817760}}, pages 57-77</ref> ปรัชญาโดดเด่นที่เกิดจากการเคลื่อนไหวของ[[สมณะ]] ได้แก่ [[ศาสนาเชน]], [[ พุทธศาสนาก่อนนิกาย |พุทธศาสนายุคแรก]], จารวาก, [[ Ajñana |อาจนะ]] และ [[ Ājīvika |อาจีวิกะ]] <ref>AL Basham (1951), History and Doctrines of the Ajivikas - a Vanished Indian Religion, Motilal Banarsidass, {{ISBN|978-8120812048}}, pages 94-103</ref>
 
=== ปรัชญาอาจนะ ===
บรรทัด 52:
=== พุทธปรัชญา ===
[[ไฟล์:Gandhara_Buddha_(tnm).jpeg|thumb| พุทธปรัชญาเป็นไปตามคำสอนของ[[พระโคตมพุทธเจ้า|พระพุทธเจ้า]] ]]
พุทธปรัชญาเป็นระบบความคิดที่เริ่มต้นจากคำสอนของ [[พระโคตมพุทธเจ้า|สิทธัตถะโคตมะ]] [[ พุทธคุณ |พระพุทธเจ้า]] หรือ "ผู้ตื่นรู้" พุทธศาสนามีรากฐานมาจากองค์ประกอบของ[[สมณะ|การเคลื่อนไหวของสมณะ]] ซึ่งกำเนิดขึ้นในช่วงครึ่งแรกของ 1 พันปีก่อนคริสตศักราชคริสต์ศักราช แต่รากฐานมีแนวคิดใหม่ ๆ ที่ไม่ค้นพบหรือเป็นที่ยอมรับโดยขบวนการอื่น ๆ ของสมณะ พอล วิลเลียมส์ กล่าวว่าศาสนาพุทธและศาสนาฮินดูมีอิทธิพลซึ่งกันและกันและมีแนวคิดร่วมกันหลายประการ อย่างไรก็ตามขณะนี้ยากที่จะระบุและอธิบายอิทธิพลเหล่านี้ ศาสนาพุทธปฏิเสธแนวคิดพระเวทของ[[พรหมัน]] (ความเป็นจริงสูงสุด) และ [[ Atman (ศาสนาฮินดู) |อาตมัน]] (จิตวิญญาณตัวตน) ที่เป็นรากฐานของปรัชญาฮินดู <ref name="britannicaanatta">[http://www.britannica.com/topic/anatta Anatta Buddhism], Encyclopædia Britannica (2013)</ref>
 
พระพุทธศาสนาแบ่งมุมมองทางปรัชญาเช่นเดียวกับระบบแนวคิดอื่น ๆ ของอินเดีย เช่น ความเชื่อในเรื่อง ''[[กรรม]]'' - ความสัมพันธ์ของเหตุและผล [[สังสารวัฏ]] - แนวคิดเกี่ยวกับชีวิตหลังความตายและการเกิดใหม่ที่เป็นวัฏจักร [[ธรรม|ธรรมะ]] - แนวคิดเกี่ยวกับจริยธรรม หน้าที่และคุณค่า [[อนิจจัง|ความไม่เที่ยง (อนิจจัง)]] ของวัตถุสิ่งของและร่างกาย และความเป็นไปได้ของการปลดปล่อยทางจิตวิญญาณ ( [[นิพพาน]] หรือ[[โมกษะ]] ) แนวคิดของพุทธปรัชญาที่แตกต่างจากปรัชญาฮินดูและเชนที่สำคัญคือการปฏิเสธจิตวิญญาณที่เป็นนิรันดร ( ''[[ Ātman (ศาสนาฮินดู) |อาตมัน]]'' ) เพื่อสนับสนุนคำสอน''[[อนัตตา]]'' (ไม่ใช่ตัวตน) <ref name="5sourcesanatta">'''[a]''' [http://www.britannica.com/topic/anatta Anatta], Encyclopædia Britannica (2013), Quote: "Anatta in Buddhism, the doctrine that there is in humans no permanent, underlying soul. The concept of anatta, or anatman, is a departure from the Hindu belief in atman ("the self").";<br /><br />'''[b]''' Steven Collins (1994), Religion and Practical Reason (Editors: Frank Reynolds, David Tracy), State Univ of New York Press, {{ISBN|978-0791422175}}, page 64; "Central to Buddhist soteriology is the doctrine of not-self (Pali: anattā, Sanskrit: anātman, the opposed doctrine of ātman is central to Brahmanical thought). Put very briefly, this is the [Buddhist] doctrine that human beings have no soul, no self, no unchanging essence.";<br /><br />'''[c]''' John C. Plott et al (2000), Global History of Philosophy: The Axial Age, Volume 1, Motilal Banarsidass, {{ISBN|978-8120801585}}, page 63, Quote: "The Buddhist schools reject any Ātman concept. As we have already observed, this is the basic and ineradicable distinction between Hinduism and Buddhism";<br /><br />'''[d]''' Katie Javanaud (2013), [https://philosophynow.org/issues/97/Is_The_Buddhist_No-Self_Doctrine_Compatible_With_Pursuing_Nirvana Is The Buddhist 'No-Self' Doctrine Compatible With Pursuing Nirvana?], Philosophy Now;<br /><br />'''[e]''' David Loy (1982), Enlightenment in Buddhism and Advaita Vedanta: Are Nirvana and Moksha the Same?, International Philosophical Quarterly, Volume 23, Issue 1, pages 65-74</ref>
บรรทัด 173:
 
== ปรัชญาการเมือง ==
[[ Arthashastra |คัมภีร์ Arthashastra]] ซึ่งเขียนโดย[[จาณักยะ]] พราหมณ์แห่ง[[ราชวงศ์โมริยะ|ราชวงศ์เมารยะ]] เป็นหนึ่งในตำราของอินเดียยุคต้นซึ่งอุทิศให้กับ[[ปรัชญาการเมือง]]ซึ่งระบุวันที่ไว้ในศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสตศักราชคริสต์ศักราช และอภิปรายแนวคิดของนโยบายการทูตและเศรษฐกิจ
 
ปรัชญาการเมืองที่เกี่ยวข้องกับอินเดียสมัยใหม่มากที่สุดคือ [[อหิงสา]] (การไม่ใช้ความรุนแรง) และ [[ สัตยากราฮา |ศรัทธาในความจริง]] ซึ่งได้รับความนิยมจาก[[มหาตมา คานธี|มหาตมะ คานธี]] ในช่วง[[ การเคลื่อนไหวเพื่อเอกราชของอินเดีย |ขบวนการต่อสู้เพื่อเอกราชของอินเดีย]] ในทางกลับกันมีอิทธิพลต่อขบวนการเคลื่อนไหวเพื่อเอกราชและสิทธิพลเมืองในเวลาต่อมาโดยเฉพาะอย่างยิ่งการเคลื่อนไหวที่นำโดย [[มาร์ติน ลูเทอร์ คิง จูเนียร์|มาร์ติน ลูเธอร์ คิง จูเนียร์]] และ [[เนลสัน แมนเดลา]] อีกทั้ง[[ ทฤษฎีการใช้ประโยชน์แบบก้าวหน้า |ทฤษฎีการใช้ประโยชน์แบบก้าวหน้า]] เป็นทฤษฎีทางเศรษฐกิจ สังคมและการเมือง
บรรทัด 180:
เพื่อขอบคุณความซับซ้อนของปรัชญาอินเดีย [[ TS Eliot |TS Eliot]] เขียนว่านักปรัชญาผู้ยิ่งใหญ่ของอินเดีย "ทำให้นักปรัชญาในยุโรปส่วนใหญ่ดูเหมือนเด็กนักเรียน" [[อาร์ทัวร์ โชเพินเฮาเออร์|อาร์เธอร์ โชเพนเฮาร์]]ใช้ปรัชญาอินเดียเพื่อปรับปรุงความคิดแบบ[[ คันเตียน |ค้านท์]] ในคำนำหนังสือ ''[[ โลกตามความประสงค์และการเป็นตัวแทน |The World As Will And Representation]]'' ของเขา โชเพนเฮาร์เขียนว่า "ผู้ที่ได้รับและหลอมรวมภูมิปัญญาดั้งเดิมของอินเดียอันศักดิ์สิทธิ์แล้วเขาก็พร้อมที่จะได้ยินสิ่งที่ฉันจะพูดกับเขา" ขบวนการทางปรัชญาอเมริกันในศตวรรษที่ 19 [[ Transcendentalism |แนวคิดอุตรวิสัย]]ยังได้รับอิทธิพลจากความคิดของอินเดีย <ref>"Transcendentalism".''The Oxford Companion to American Literature''. James D. Hart ed.Oxford University Press, 1995. ''Oxford Reference Online''. Web. 24 Oct.2011</ref>
 
== ดูเพิ่มเติมเพิ่ม ==
 
* [[ ความเสน่หา |ความเสน่หา]]
บรรทัด 202:
=== แหล่งที่มา ===
 
== ดูเพิ่ม ==
== อ่านเพิ่มเติม ==
 
* Apte, Vaman Shivram (1965). The Practical Sanskrit-English Dictionary (Fourth Revised and Enlarged ed.). Delhi: Motilal Banarsidass Publishers. ISBN 81-208-0567-4.
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/wiki/ปรัชญาอินเดีย"