ผลต่างระหว่างรุ่นของ "เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์แข ในรัชกาลที่ 5"

หม่อมราชวงศ์แข พึ่งบุญ เป็นธิดาของ[[หม่อมนก พึ่งบุญ]]เดิมเป็นหม่อมเจ้าชายนก พระโอรสใน[[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าไกรสร กรมหลวงรักษ์รณเรศ]] (ซึ่งต้องพระราชอาญาถูกประหารชีวิต และถอดพระยศเป็น หม่อมไกรสร ในสมัย[[พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว]])พระดอรส-ธิดาจึงพลอยถูกถอดยศจากเจ้าลงมาเป็นสามัญชน และเรียกหากันว่าหม่อม นำหน้านามต่อมา ส่วนพระนัดดาชั้นหม่อมราชวงศ์ รวมไปถึงพระปนัดดาชั้นหม่อมหลวงนั้นไม่นับเป็นเจ้านายในราชวงศ์ เป็นเพียงเชื้อพระวงศ์ จึงยังคงใช้คำนำหน้านามได้อย่างเดิม

หม่อมราชวงศ์แข พึ่งบุญ เข้าถวายตัวแต่แรกนั้นรับราชการเป็นพระพี่เลี้ยงและเพื่อนเล่นในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะมีพระชนมายุเพียง 14-15 พรรษา และดำรงพระอิสสริยยศเป็นอิสริยยศเป็น สมเด็จเจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ กรมขุนพินิตประชานาถ และได้ประสูติพระราชธิดาพระองค์แรกในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว คือ [[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าผ่องประไพ]] หรือ พระองค์เจ้าหญิงผ่อง เมื่อวันพฤหัสบดี เดือนอ้าย แรม ๘ ค่ำ ปีเถาะ ตรงกับวันที่ [[19 ธันวาคม]] [[พ.ศ. 2410]] ณ วังกรมหมื่นมาตยาพิทักษ์ ซึ่งแรกประสูติพระธิดานั้นมีพระยศเป็น หม่อมเจ้าหญิงผ่อง

{{คำพูด|พ่อไม่ปฏิเสธว่าในเวลาหนุ่มคะนองเช่นนั้นจะมิได้ซุกซน อันเป็นเหตุให้พลาดไปหลายครั้ง... แต่อาศัยเหตุโอบอ้อม และความรู้เห็นใจผู้ซึ่งควรจะไว้ใจได้ แก้ไขให้รอดจากความเสีย...ถ้าไม่ได้ประพฤติใจดั่งเบื้องจ้นแล้วเบื้องต้นแล้ว ไหนเลยจะรอดอยู่ได้ คงล่มเสียนานแล้ว..}}

เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์แขแขฯ พำนักในพระบรมมหาราชวังอย่างสงบตลอดมา ตราบจนกระทั่งถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ [[13 พฤษภาคม]] [[พ.ศ. 2464]]