ผลต่างระหว่างรุ่นของ "สี่แผ่นดิน"

[[นิธิ เอียวศรีวงศ์]]เขียนว่า หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ไม่ได้ต้องการจำลองความสัมพันธ์ระหว่างสถาบันพระมหากษัตริย์กับประชาชนตามความเป็นจริง แต่มุ่งสร้างอุดมคติเพื่อให้เหมาะกับกาลสมัยที่พระมหากษัตริย์เป็นราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญหลัง[[การปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475]] และการเลือกตัวเอกเป็นชาววังก็เพื่อให้เห็นพระบรมโพธิสมภารของพระมหากษัตริย์ทั้งทางตรงและทางอ้อมโดยไม่มีเรื่องการเมืองการปกครองเข้ามาเกี่ยวข้อง<ref name="นิธิ">[https://www.matichonweekly.com/column/article_254572 นิธิ เอียวศรีวงศ์ | สถาบันกษัตริย์ใน “สี่แผ่นดิน”]</ref> เนื่องจากบริบทในช่วงเวลานั้นเป็นช่วงหลัง[[รัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2490]] ซึ่งถึงแม้ว่า[[คณะราษฎร]]แทบหมดอำนาจโดยสิ้นเชิงแล้ว แต่ยังไม่มีการฟื้นฟูบทบาทของสถาบันพระมหากษัตริย์เท่าที่ควร หลังจากนั้น สื่อต่าง ๆ ยังเผยแพร่และสืบทอดนวนิยายเรื่องนี้ไปอย่างกว้างขวางกว่าครึ่งศตวรรษ และให้ภาพลักษณ์ของกษัตริย์ในอุดมคติพระมหากษัตริย์ผู้ทรงไว้ซึ่งพระบรมโพธิสมภารสูงส่ง ตัวอย่างเช่น พระบรมฉายาลักษณ์[[พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร]]ยื่นพระหัตถ์สัมผัสกระพุ่มไหว้ของยายแก่, ภาพพระเสโทไหลย้อย ฯลฯ เป็น "ภาพที่มีอยู่ทุกบ้าน"<ref name="นิธิ"/>