ผลต่างระหว่างรุ่นของ "สัทอักษรสากล"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
. ป้ายระบุ: การแก้ไขแบบเห็นภาพ แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่ |
Vandalism reverted SWMT |
||
บรรทัด 1:
{{เว็บย่อ|IPA}}
{{ความหมายอื่น|ดูที่=IPA (แก้ความกำกวม)}}
{{Infobox writing system
|name = สัทอักษรสากล
|type = อักษร
|typedesc = บางส่วน[[Featural alphabet|เป็นลักษณะเฉพาะ]]
|languages = ใช้เป็น[[สัทศาสตร์]]และ[[หน่วยเสียง]]ของแต่ละภาษา
|time = ตั้งแต่ ค.ศ.1888
|fam1 = [[Palaeotype alphabet]]
|fam2 = [[Romic alphabet]]
|fam3 = [[Phonotypic alphabet]]
|sample = IPA in IPA.svg
|imagesize = 200px
|note = none
|unicode =
|iso15924 = Latn
}}
[[ไฟล์:The International Phonetic Alphabet (revised to 2015).pdf|thumb|right|200px|ตารางสัทอักษรสากลรุ่น ค.ศ. 2015]]
'''สัทอักษรสากล''' ({{lang-en|International Phonetic Alphabet: IPA}}) คือ[[สัทอักษร]]ชุดหนึ่งที่พัฒนาโดย[[สมาคมสัทศาสตร์สากล]] โดยมุ่งหมายให้เป็นสัญกรณ์มาตรฐานสำหรับการแทนเสียงพูดในทุกภาษา [[นักภาษาศาสตร์]]ใช้สัทอักษรสากลเพื่อแทน[[หน่วยเสียง]]ต่าง ๆ ที่อวัยวะออกเสียงของมนุษย์สามารถเปล่งเสียงได้ โดยแทนหน่วยเสียงแต่ละหน่วยเสียงด้วยสัญลักษณ์เฉพาะที่ไม่ซ้ำกัน สัญลักษณ์ในสัทอักษรสากลนั้นส่วนใหญ่นำมาจากหรือดัดแปลงจาก[[อักษรละติน|อักษรโรมัน]] สัญลักษณ์บางตัวนำมาจาก[[อักษรกรีก]] และบางตัวประดิษฐ์ขึ้นใหม่โดยไม่สัมพันธ์กับอักษรภาษาใดเลย สำหรับ ตารางสัทอักษรในภาษาไทย ดูได้ที่ [[ภาษาไทย]]
== ประวัติ ==
สัทอักษรสากลเมื่อเริ่มแรกพัฒนาขึ้นโดยคณะของครูสอน[[ภาษาอังกฤษ]]และ[[ภาษาฝรั่งเศส]] ซึ่งนำโดย [[พอล แพสซี]] พร้อม ๆ กับการก่อตั้งสมาคมสัทศาสตร์สากลขึ้นในกรุงปารีสเมื่อ ค.ศ. 1886 (ทั้งสมาคมและสัทอักษรสากลใช้คำย่อในภาษาอังกฤษว่า IPA เหมือนกัน) สัทอักษรสากลรุ่นแรกอย่างเป็นทางการได้รับการตีพิมพ์ใน Passy (1888) โดยคณะผู้พัฒนาใช้อักษรโรมิก (Romic alphabet) ของ [[เฮนรี สวีต]] (Sweet 1880-1881, 1971) เป็นพื้นฐาน ซึ่งอักษรโรมิกนั้นก็นำรูปแบบมาจากอักษรฟอนอไทปิก (Phonotypic Alphabet) ของ [[ไอแซก พิตแมน]] และ [[แอลิกแซนเดอร์ จอห์น เอลลิส]] อีกทีหนึ่ง (Kelly 1981)
หลังจากนั้น สัทอักษรสากลได้ผ่านการชำระปรับปรุงอีกหลายครั้ง โดยครั้งที่สำคัญที่สุดครั้งหนึ่งมีขึ้นในการประชุมของสมาคมฯ ที่[[คีล]]เมื่อ ค.ศ. 1989 การชำระครั้งล่าสุดมีขึ้นใน ค.ศ. 1993 และมีการปรับปรุงอีกครั้งใน ค.ศ. 1996
== รายละเอียด ==
ในชุดสัทอักษรสากล ส่วนใหญ่ของสัญลักษณ์แทนหน่วยเสียง[[พยัญชนะ]]ที่มีรูปร่างเหมือนกับพยัญชนะใน[[อักษรละติน]]นั้น จะมีค่าของเสียง (sound-value) สัมพันธ์กับเสียงของพยัญชนะเดียวกันในภาษายุโรปส่วนใหญ่ รวมทั้งภาษาอังกฤษด้วย สัญลักษณ์ในประเภทนี้ประกอบด้วย [p], [b], [t], [d], [k], [g], [m], [n], [f], [v], [s], [h], [z], [l], [w]
สัญลักษณ์แทนหน่วยเสียง[[สระ]]ที่มีรูปร่างเหมือนกับสระในอักษรละติน ซึ่งได้แก่ [a], [e], [i], [o], [u] จะมีค่าของเสียงสัมพันธ์กับสระเดียวกันใน[[ภาษาเยอรมัน]] [[ภาษาสเปน|สเปน]] หรือ[[ภาษาอิตาลี|อิตาลี]] โดยประมาณ หรืออาจเทียบกับเสียงสระในภาษาไทยได้เป็น ''อะ'', ''เอะ'', ''อิ'', ''โอะ'' และ ''อุ'' ตามลำดับ
สัญลักษณ์อื่น ๆ ที่เหลือในส่วนที่นำมาจากอักษรละตินนั้น เช่น [j], [r], [c] และ [y] จะสัมพันธ์กับเสียงของตัวอักษรเดียวกันในภาษาอื่นที่ไม่ใช่ภาษาอังกฤษ เช่น [j] มีค่าของเสียงเหมือนกับ ''j'' ใน[[ภาษาเยอรมัน]] [[สแกนดิเนเวีย]] หรือ[[ภาษาดัตช์|ดัตช์]] หรืออาจเทียบได้กับเสียง ''ย'' ใน[[ภาษาไทย]] เป็นต้น ข้อสำคัญของหลักเกณฑ์การกำหนดใช้สัทอักษรสากลคือ ใช้สัญลักษณ์เพียงตัวเดียวสำหรับหน่วยเสียงแต่ละหน่วย โดยหลีกเลี่ยงการประสมอักษรอย่างเช่น sh และ th ในการเขียน[[ภาษาอังกฤษ]]
{| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 1em; font-size: 85%; background:Lightyellow; color:black; width:{{{size|23em}}}; max-width: 25%;" cellspacing="5"
| บทความนี้มีสัญลักษณ์[[สัทอักษรสากล]]ปรากฏอยู่ คุณอาจต้องการ[[ไทป์เฟซ]]ที่รองรับ[[ยูนิโคด]]เพื่อการแสดงผลที่สมบูรณ์
|}
== แผนภูมิสัทอักษรสากล ==
=== พยัญชนะ (ใช้ลมปอด) ===
{| class="IPA wikitable" style="text-align: center"
|- style="vertical-align: center; font-size: x-small; height: 2em"
| style = "font-size: 90%;" | [[ตำแหน่งเกิดเสียง]] →
! colspan=2 | [[พยัญชนะริมฝีปาก|ริมฝีปาก]]
! colspan=4 | [[พยัญชนะลิ้นส่วนหน้า|ลิ้นส่วนหน้า]]
! colspan=4 | [[พยัญชนะลิ้นส่วนหลัง|ลิ้นส่วนหลัง]]
! colspan=4 | [[พยัญชนะโคนลิ้น|โคนลิ้น]]
! colspan=2 | [[พยัญชนะเส้นเสียง|(ไม่มี)]]
|- style="vertical-align: center; font-size: x-small; height: 3em"
| style = "font-size: 90%;" | [[ลักษณะการออกเสียง]] ↓
! style="width: 4em;" | [[พยัญชนะริมฝีปาก|ริมฝีปาก]]
! style="width: 4em;" | [[พยัญชนะริมฝีปากกับฟัน|ริมฝีปากกับฟัน]]
! style="width: 4em;" | [[พยัญชนะฟัน|ฟัน]]
! style="width: 4em;" | [[พยัญชนะปุ่มเหงือก|ปุ่มเหงือก]]
! style="width: 4em;" | [[พยัญชนะหลังปุ่มเหงือก|หลังปุ่มเหงือก]]
! style="width: 4em;" | [[พยัญชนะปลายลิ้นม้วน|ปลายลิ้นม้วน]]
! style="width: 4em;" | [[พยัญชนะเพดานแข็ง|เพดานแข็ง]]
! style="width: 4em;" | [[พยัญชนะเพดานอ่อน|เพดานอ่อน]]
! colspan="2" style="width: 4em;" | [[พยัญชนะลิ้นไก่|ลิ้นไก่]]
! colspan="2" style="width: 4em;" | [[พยัญชนะจากช่องคอ|ช่องคอ]]
! colspan="2" style="width: 4em;" | [[พยัญชนะจากลิ้นปิดกล่องเสียง|ลิ้นปิดกล่องเสียง]]
! colspan="2" style="width: 4em;" | [[พยัญชนะเส้นเสียง|เส้นเสียง]]
|- style="font-size: 120%;"
! style="font-size: x-small; text-align:left" | [[พยัญชนะนาสิก|นาสิก]]
| [[เสียงนาสิก ริมฝีปาก|m]]
| [[เสียงนาสิก ริมฝีปากกับฟัน|ɱ]]
| colspan = "3" | [[เสียงนาสิก ปุ่มเหงือก|n]]
| [[เสียงนาสิก ปลายลิ้นม้วน|ɳ]]
| | [[เสียงนาสิก เพดานแข็ง|ɲ]]
| [[เสียงนาสิก เพดานอ่อน|ŋ]]</span>
| colspan = "2" | [[เสียงนาสิก ลิ้นไก่|ɴ]]
| colspan = "6" style="background:#ccc" |
|- style="font-size: 120%;"
! style="font-size: x-small; text-align:left" | [[เสียงระเบิด|ระเบิด]]
| [[เสียงกัก ริมฝีปาก ไม่ก้อง|p]] [[เสียงกัก ริมฝีปาก ก้อง|b]]
| [[เสียงกัก ริมฝีปากกับฟัน ไม่ก้อง|p̪]] [[เสียงกัก ริมฝีปากกับฟัน ก้อง|b̪]]
| colspan = "3" |[[เสียงกัก ปุ่มเหงือก ไม่ก้อง|t]] [[เสียงกัก ปุ่มเหงือก ก้อง|d]]
| [[เสียงกัก ปลายลิ้นม้วน ไม่ก้อง|ʈ]] [[เสียงกัก ปลายลิ้นม้วน ก้อง|ɖ]]
| [[เสียงกัก เพดานแข็ง ไม่ก้อง|c]] [[เสียงกัก เพดานแข็ง ก้อง|ɟ]]
| [[เสียงกัก เพดานอ่อน ไม่ก้อง|k]] [[เสียงกัก เพดานอ่อน ก้อง|ɡ]]
| colspan = "2" | [[เสียงกัก ลิ้นไก่ ไม่ก้อง|q]] [[เสียงกัก ลิ้นไก่ ก้อง|ɢ]]
| colspan = "2" style="background:#ccc" |
| colspan = "2" | [[เสียงกัก ช่องคอ|ʡ]]
| style = "width: 1em;" | [[เสียงกัก เส้นเสียง|ʔ]]
| style = "width: 1em; background:#ccc" |
|- style="font-size: 120%;"
! style="font-size: x-small; text-align:left" | [[พยัญชนะเสียดแทรก|เสียดแทรก]]
| [[เสียงเสียดแทรก ริมฝีปาก ไม่ก้อง|ɸ]] [[เสียงเสียดแทรก ริมฝีปาก ก้อง|β]]
| [[เสียงเสียดแทรก ริมฝีปากกับฟัน ไม่ก้อง|f]] [[เสียงเสียดแทรก ริมฝีปากกับฟัน ก้อง|v]]
| [[เสียงเสียดแทรก ฟัน ไม่ก้อง|θ]] [[เสียงเสียดแทรก ฟัน ก้อง|ð]]
| [[เสียงเสียดแทรก ปุ่มเหงือก ไม่ก้อง|s]] [[เสียงเสียดแทรก ปุ่มเหงือก ก้อง|z]]
| [[เสียงเสียดแทรก หลังปุ่มเหงือก ไม่ก้อง|ʃ]] [[เสียงเสียดแทรก หลังปุ่มเหงือก ก้อง|ʒ]]
| [[เสียงเสียดแทรก ปลายลิ้นม้วน ไม่ก้อง|ʂ]] [[เสียงเสียดแทรก ปลายลิ้นม้วน ก้อง|ʐ]]
| [[เสียงเสียดแทรก เพดานแข็ง ไม่ก้อง|ç]] [[เสียงเสียดแทรก เพดานแข็ง ก้อง|ʝ]]
| [[เสียงเสียดแทรก เพดานอ่อน ไม่ก้อง|x]] [[เสียงเสียดแทรก เพดานอ่อน ก้อง|ɣ]]
| style = "width: 1em;" | [[เสียงเสียดแทรก ลิ้นไก่ ไม่ก้อง|χ]]
| rowspan = "2" style="width: 1em;" | [[เสียงเสียดแทรก ลิ้นไก่ ก้อง|ʁ]]
| style = "width: 1em;" | [[เสียงเสียดแทรก ช่องคอ ไม่ก้อง|ħ]]
| rowspan = "2" style="width: 1em;" | [[เสียงเสียดแทรก ช่องคอ ก้อง|ʕ]]
| style = "width: 1em;" | [[เสียงเสียดแทรก ลิ้นปิดกล่องเสียง ไม่ก้อง|ʜ]]
| rowspan = "2" style="width: 1em;" | [[เสียงเสียดแทรก ลิ้นปิดกล่องเสียง ก้อง|ʢ]]
| rowspan = "2" colspan="2" | [[เสียงเสียดแทรก เส้นเสียง ไม่ก้อง|h]] [[เสียงเสียดแทรก เส้นเสียง ก้อง|ɦ]]
|- style="font-size: 120%;"
! style="font-size: x-small; text-align:left" | [[พยัญชนะเปิด|เปิด]]
| [[เสียงเปิด ริมฝีปาก|β̞]]
| [[เสียงเปิด ริมฝีปากกับฟัน|ʋ]]
| colspan = "3" | [[เสียงเปิด ปุ่มเหงือก|ɹ]]
| [[เสียงเปิด ปลายลิ้นม้วน|ɻ]]
| [[เสียงเปิด เพดานแข็ง|j]]
| [[เสียงเปิด เพดานอ่อน|ɰ]]
|
|
|
|- style="font-size: 120%;"
! style="font-size: x-small; text-align:left" | [[พยัญชนะรัว|รัว]]
| [[เสียงรัว ริมฝีปาก|ʙ]]
|
| colspan = "3" | [[เสียงรัว ปุ่มเหงือก|r]]
| [[เสียงรัว ปลายลิ้นม้วน|*]]
|
| style = "background:#ccc" |
| colspan = "2" | [[เสียงรัว ลิ้นไก่|ʀ]]
| colspan = "2" style="background:#ccc" |
| colspan = "2" | [[เสียงรัว ลิ้นปิดกล่องเสียง|*]]
| colspan = "2" style="background:#ccc" |
|- style="font-size: 120%;"
! style="font-size: x-small; text-align:left" | [[พยัญชนะลิ้นสะบัด|ลิ้นกระทบหรือลิ้นสะบัด]]
| | [[เสียงลิ้นสะบัด ริมฝีปาก|̟ (ѵ̟)]]
| [[เสียงลิ้นสะบัด ริมฝีปากกับฟัน| (ѵ)]]
| colspan = "3" | [[เสียงลิ้นกระทบ ปุ่มเหงือก|ɾ]]
| [[เสียงลิ้นสะบัด ปลายลิ้นม้วน|ɽ]]
|
| style = "background:#ccc" |
| colspan = "2" |
| colspan = "2" style="background:#ccc" |
| colspan = "2" | [[เสียงลิ้นสะบัด ลิ้นปิดกล่องเสียง|*]]
| colspan = "2" style="background:#ccc" |
|- style="font-size: 120%;"
! style="font-size: x-small; text-align:left" | [[พยัญชนะข้างลิ้น|เสียดแทรกข้างลิ้น]]
| colspan = "2" style="background:#ccc" |
| colspan = "3" | [[เสียงเสียดแทรกข้างลิ้น ปุ่มเหงือก ไม่ก้อง|ɬ]] [[เสียงเสียดแทรกข้างลิ้น ปุ่มเหงือก ก้อง|ɮ]]
| [[เสียดเสียดแทรกข้างลิ้น ปลายลิ้นม้วน ไม่ก้อง|*]]
| [[เสียงเสียดแทรกข้างลิ้น เพดานแข็ง ไม่ก้อง|*]]
| [[เสียงเสียดแทรกข้างลิ้น เพดานอ่อน ไม่ก้อง|*]]
| colspan = "2" |
| colspan = "7" style="background:#ccc" |
|- style="font-size: 120%;"
! style="font-size: x-small; text-align:left" | [[พยัญชนะข้างลิ้น|เปิดข้างลิ้น]]
| colspan = "2" style="background:#ccc" |
| colspan = "3" | [[เสียงเปิดข้างลิ้น ปุ่มเหงือก|l]]
| [[เสียงเปิดข้างลิ้น ปลายลิ้นม้วน|ɭ]]
| [[เสียงเปิดข้างลิ้น เพดานแข็ง|ʎ]]
| [[เสียงเปิดข้างลิ้น เพดานอ่อน|ʟ]]
| colspan = "2" |
| colspan = "7" style="background:#ccc" |
|- style="font-size: 120%;"
! style="font-size: x-small; text-align:left" | [[พยัญชนะข้างลิ้น|สะบัดข้างลิ้น]]
| colspan = 2 style="background:#ccc" |
| colspan = 3 | [[alveolar lateral flap|ɺ]]
| [[retroflex lateral flap|*]]
| [[palatal lateral flap|*]]
| [[velar lateral flap|*]]
| colspan = "2" |
| colspan = "7" style="background:#ccc" |
|}
* ในแถวที่มีสัญลักษณ์ปรากฏคู่กัน ([[อ็อบสตรูอันต์]]) ตัวซ้ายมือจะแทน[[เสียงอโฆษะ|เสียงอโฆษะหรือเสียงไม่ก้อง]] และตัวขวามือจะแทน[[เสียงโฆษะ|เสียงโฆษะหรือเสียงก้อง]] (ยกเว้น {{IPA|[ɦ]}} ซึ่งเป็น[[เสียงพูดลมแทรก]]) อย่างไรก็ตาม เสียง {{IPA|[ʔ]}} ไม่สามารถก้องได้ และการออกเสียง {{IPA|[ʡ]}} ยังกำกวม ส่วนในแถวอื่น ๆ ([[ซอนอรันต์]]) สัญลักษณ์ที่อยู่เดี่ยว ๆ ก็จะแทน[[เสียงโฆษะ]]เช่นกัน
* ช่องที่มีเครื่องหมายดอกจันหมายถึงเสียงนั้น (ยัง) ไม่มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากลอย่างเป็นทางการ
* ช่องสีเทาแสดงว่าการออกเสียงเช่นนั้นไม่สามารถกระทำได้
* สัญลักษณ์ {{IPA|[ʁ, ʕ, ʢ]}} แทนทั้งเสียงเสียดแทรกโฆษะและเสียงเปิดโฆษะ
* {{IPA|[h]}} และ {{IPA|[ɦ]}} ไม่ใช่เสียงเส้นเสียง เสียงเสียดแทรก หรือเสียงเปิดอย่างแท้จริง แต่เป็น[[การเปล่งเสียงพูด]] (phonation) มากกว่า
== สัญลักษณ์ระบุลักษณะการออกเสียง ==
{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=2 style="text-align:center; border-collapse:collapse;"
|-
| style = "font-size:larger;" | {{IPA-Text|ˈ}}
| [[เสียงเน้น]]หลัก
|-
| style = "font-size:larger;" | {{IPA-Text|ˌ}}
| [[เสียงเน้น]]รอง
|-
| style = "font-size:larger;" | {{IPA-Text|ː}}
| เสียงยาว
|-
| style = "font-size:larger;" | {{IPA-Text|ˑ}}
| เสียงกึ่งยาว
|-
| style = "font-size:larger;" | {{IPA-Text|˘}}
| เสียงสั้นพิเศษ
|-
| style = "font-size:larger;" | {{IPA-Text|.}}
| แยกพยางค์ของเสียง
|-
| style = "font-size:larger;" | {{IPA-Text||}}
| กลุ่มย่อย (foot)
|-
| style = "font-size:larger;" | {{IPA-Text|‖}}
| กลุ่มหลัก (intonation)
|-
| style = "font-size:larger;" | {{IPA-Text|‿}}
| เสียงต่อเนื่อง
|}
== วงเล็บเหลี่ยมและทับ ==
การอธิบายถึงสัทอักษรสากล ใช้เครื่องหมายปิดหน้าหลังสองรูปแบบได้แก่
* [วงเล็บเหลี่ยม] ใช้สำหรับแสดงรายละเอียดการออกเสียงเชิงสัทศาสตร์ และอาจรวมถึงรายละเอียดที่อาจไม่สามารถใช้จำแนกคำในภาษาที่กำลังทับศัพท์ ซึ่งผู้เขียนก็ยังคงต้องการแสดงรายละเอียดเช่นนั้น
* /ทับ/ ใช้สำหรับกำกับ[[หน่วยเสียง]] ซึ่งแตกต่างกันเป็นเอกเทศในภาษานั้น โดยไม่มีรายละเอียดที่ไม่เกี่ยวข้องใด ๆ
ตัวอย่างเช่น หน่วยเสียง {{IPA|/p/}} ในคำว่า pin และ spin ของ[[ภาษาอังกฤษ]] โดยแท้จริงออกเสียงแตกต่างกันเล็กน้อย ความแตกต่างนี้ไม่มีนัยสำคัญใน[[ภาษาอังกฤษ]] (แต่ก็อาจมีนัยสำคัญในภาษาอื่น) ดังนั้นการอธิบายการออกเสียงเชิงหน่วยเสียงจึงเป็น {{IPA|/pɪn/}} และ {{IPA|/spɪn/}} ซึ่งแสดงด้วยหน่วยเสียง {{IPA|/p/}} เหมือนกัน อย่างไรก็ดี เพื่อให้เห็นความแตกต่างดังกล่าว ([[เสียงแปร]]ต่าง ๆ ของ {{IPA|/p/}}) สามารถอธิบายเชิงสัทศาสตร์ได้เป็น {{IPA|[pʰɪn]}} และ {{IPA|[spɪn]}}
== อ้างอิง ==
{{เริ่มอ้างอิง}}
* Albright, Robert W. (1958). ''The International Phonetic Alphabet: Its background and development''. International journal of American linguistics (Vol. 24, No. 1, Part 3) ; Indiana University research center in anthropology, folklore, and linguistics, publ. 7. Baltimore. (Doctoral dissertation, Standford University, 1953).
* Ball, Martin J.; Esling, John H.; & Dickson, B. Craig. (1995). The VoQS system for the transcription of voice quality. ''Journal of the International Phonetic Alphabet'', ''25'' (2) , 71-80.
* Duckworth, M.; Allen, G.; Hardcastle, W.; & Ball, M. J. (1990). Extensions to the International Phonetic Alphabet for the transcription of atypical speech. ''Clinical Linguistics and Phonetics'', ''4'', 273-280.
* Ellis, Alexander J. (1869-1889). ''On early English pronunciation'' (Parts 1 & 5). London: Philological Society by Asher & Co.; London: Trübner & Co.
* Hill, Kenneth C. (1988). [Review of ''Phonetic symbol guide'' by G. K. Pullum & W. Ladusaw]. ''Language'', ''64'' (1) , 143-144.
* Hultzen, Lee S. (1958). [Review of ''The International Phonetic Alphabet: Its backgrounds and development'' by R. W. Albright]. ''Language'', ''34'' (3) , 438-442.
* International Phonetic Association. (1989). Report on the 1989 Kiel convention. ''Journal of the International Phonetic Association'', ''19'' (2) , 67-80.
* International Phonetic Association. (1999). ''Handbook of the International Phonetic Association: A guide to the use of the International Phonetic Alphabet''. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-65236-7 (hb) ; ISBN 0-521-63751-1 (pb).
* Jespersen, Otto. (1889). ''The articulations of speech sounds represented by means of analphabetic symbols''. Marburg: Elwert.
* Jones, Daniel. (1989). ''English pronouncing dictionary'' (14 ed.). London: Dent.
* Kelly, John. (1981). The 1847 alphabet: An episode of phonotypy. In R. E. Asher & E. J. A. Henderson (Eds.) , ''Towards a history of phonetics''. Edinburgh: Edinburgh University Press.
* Kemp, J. Alan. (1994). Phonetic transcription: History. In R. E. Asher & J. M. Y. Simpson (Eds.) , ''The encyclopedia of language and linguistics'' (Vol. 6, pp. 3040-3051). Oxford: Pergamon.
* Ladefoged, Peter. (1990). The revised International Phonetic Alphabet. ''Language'', ''66'' (3) , 550-552.
* Ladefoged, Peter; & Halle, Morris. (1988). Some major features of the International Phonetic Alphabet. ''Language'', ''64'' (3) , 577-582.
* MacMahon, Michael K. C. (1996). Phonetic notation. In P. T. Daniels & W. Bright (Ed.) , ''The world's writing systems'' (pp. 821-846). New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-507993-0.
* Passy, Paul. (1888). Our revised alphabet. ''The Phonetic Teacher'', 57-60.
* Pike, Kenneth L. (1943). ''Phonetics: A critical analysis of phonetic theory and a technic for the practical description of sounds''. Ann Arbor: University of Michigan Press.
* Pullum, Geoffrey K.; & Laduslaw, William A. (1986). ''Phonetic symbol guide''. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 0-226-68532-2.
* Sweet, Henry. (1880-1881). Sound notation. ''Transactions of the Philological Society'', 177-235.
* Sweet, Henry. (1971). ''The indispensible foundation: A selection from the writings of Henry Sweet''. Henderson, Eugénie J. A. (Ed.). Language and language learning 28. London: Oxford University Press.
* Wells, John C. (1987). Computer-coded phonetic transcription. ''Journal of the International Phonetic Association'', ''17'', 94-114.
{{จบอ้างอิง}}
{{เสียงพยัญชนะ}}
| |||