ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพิไชยมหินทโรดม"

'''พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพิไชยมหินทโรดม''' พระนามเดิม '''พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าเพ็ญพัฒนพงศ์พัฒนพงษ์''' ทรงเป็นอธิบดี[[กรมวิชาการเกษตร|กรมเพาะปลูก]] ต้น[[ราชสกุล]]'''เพ็ญพัฒน์'''<ref>{{cite journal|journal=ราชกิจจานุเบกษา|volume=46 |issue=0 ก|pages=24|title=พระบรมราชโองการ ประกาศ พระราชทานนามสกุลสำหรับเชื้อพระวงศ์พระบรมราชวงศ์ชั้น ๕|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2472/A/21.PDF|date=9 มิถุนายน 2472|accessdate=11 กันยายน 2561|language=ไทย}}</ref> เป็นผู้นิพนธ์เพลงลาวดำเนินเกวียน หรือ[[ลาวดวงเดือน]]

พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าเพ็ญพัฒนพงศ์พัฒนพงษ์ เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 41 ใน[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] อันประสูติแต่[[เจ้าจอมมารดามรกฎ ในรัชกาลที่ 5|เจ้าจอมมารดามรกฎ]] ธิดาของ[[เจ้าพระยามหินทรศักดิ์ธำรง (เพ็ง เพ็ญกุล)]] ประสูติเมื่อวันที่ 13 กันยายน พ.ศ. 2425 เสด็จไปศึกษาทางด้าน[[เกษตรศาสตร์]]จาก[[ประเทศอังกฤษ]] สำเร็จการศึกษาเมื่อ พ.ศ. 2446 ขณะพระชันษา 20 ปี กลับมารับราชการเป็นผู้ช่วยปลัดทูลฉลองกระทรวงเกษตราธิการ<ref>''ราชสกุลวงศ์'', หน้า 91</ref>

ในปี พ.ศ. 2445 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชวินิจฉัยให้อุดหนุนการทำไหมและทอผ้าของประเทศ โดยได้ว่าจ้าง ดร.คาเมทาโร่ โทยาม่า จาก[[มหาวิทยาลัยโตเกียว]] ทดลองเลี้ยงไหมตามแบบฉบับของญี่ปุ่น สอนและฝึกอบรมนักเรียนไทยในวิชาการเลี้ยงและการทำไหม พร้อมกับสร้างสวนหม่อนและสถานีเลี้ยงไหมขึ้นที่ตำบลศาลาแดง กรุงเทพ ทรงจัดตั้งกองช่างไหมขึ้นในกระทรวงเกษตราธิการ ต่อมา วันที่ 30 กันยายน พ.ศ. 2446 กระทรวงเกษตราธิการได้รวมกองการผลิต, กองการเลี้ยงสัตว์ และกองช่างไหม ตั้งขึ้นเป็น "กรมช่างไหม" โดยมี พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าเพ็ญพัฒนพงศ์พัฒนพงษ์ เป็นอธิบดีกรมช่างไหมพระองค์แรก

พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าเพ็ญพัฒนพงศ์พัฒนพงษ์ ทรงสนพระทัยดนตรีไทย โปรดให้มีวงปี่พาทย์วงหนึ่ง เรียกกันว่า "วงพระองค์เพ็ญ" พระองค์ยังทรงเล่นดนตรีได้หลายชนิด และทรงเป็นนักแต่งเพลงที่สามารถ เมื่อครั้งเสด็จกลับจากประเทศอังกฤษ กรมหมื่นพิไชยมหินทโรดมได้เสด็จไปนครเชียงใหม่ เมื่อ พ.ศ. 2446 ทรงชอบพอกับ[[เจ้าชมชื่น ณ เชียงใหม่]] พระธิดาใน [[เจ้าราชสัมพันธวงศ์ (ธรรมลังกา ณ เชียงใหม่)]] กับ[[เจ้าคำย่น ณ เชียงใหม่]] ได้โปรดให้ข้าหลวงใหญ่[[มณฑลพายัพ]]เป็นเฒ่าแก่เจรจาสู่ขอ แต่ได้รับการทัดทาน ไม่มีโอกาสที่จะได้สมรสกัน ทำให้พระองค์โศกเศร้ามาก และได้ทรงพระนิพนธ์เพลงลาวดำเนินเกวียน (หรือ[[ลาวดวงเดือน]]) ขึ้น เมื่อใดที่ทรงระลึกถึงเจ้าหญิงชมชื่นก็จะทรงดนตรีเพลงนี้มาตลอดพระชนมชีพ