ผลต่างระหว่างรุ่นของ "คนธรรพ์"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ไม่มีความย่อการแก้ไข
วาสุเทพ (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 3:
 
== ศาสนาฮินดู ==
ศาสนาฮินดูเชื่อว่า คนธรรพ์มีกำเนิดจาก[[พระพรหม]] แต่บางทีก็ว่าเป็นโอรส[[พระกัศยปฤๅษีเทพบิดร]]กับนางอริษฏา ตามปกติพวกคนธรรพ์มีบ้านเมืองของตนเองอยู่ระหว่าง[[สวรรค์]]และ[[โลก]]มนุษย์ คือ คนธรรพโลก และกล่าวว่าเป็นพวกมีนิสัยเป็นเจ้าชู้ มีเสน่ห์ทำให้[[ผู้หญิง]]หลงรัก เป็นผู้มีวาทศิลป์ จึงเป็นผู้ส่งสารระหว่างเทพกับมนุษย์
 
[[ไฟล์:Tumbara.jpg|thumb|พระตุมพุรุ]]
คนธรรพ์มีหน้าที่ปรุงน้ำ[[โสม (ฮินดู)|โสม]] ([[เหล้า]]เทวดา) สำหรับ[[เทวดา]]เสวย และพวกที่อยู่บนสวรรค์ของ[[พระอินทร์]] มีหน้าที่ขับร้องและเล่นดนตรีบำเรอเทวดา ดังนั้นวิชาดนตรีจึงได้ชื่อว่าคนธรรพวิทยา
 
คนธรรพ์มีหน้าที่ปรุงน้ำ[[โสม (ฮินดู)|โสม]] ([[เหล้า]]เทวดา) สำหรับ[[เทวดา]]เสวย และพวกที่อยู่บนสวรรค์ของ[[พระอินทร์]] มีหน้าที่ขับร้องและเล่นดนตรีบำเรอเทวดา ดังนั้นวิชาดนตรีจึงได้ชื่อว่าคนธรรพวิทยา และ คนธรรพเวท
 
ใน[[วรรณคดีสันสกฤต]]รุ่นหลังบางทีก็เอาพวกคนธรรพ์ไปปนกับพวก[[กินรี|กินนร]] ในตำราดนตรีของอินเดียว่ากินนรมีหน้าที่ทำเพลงดนตรี คนธรรพ์เป็นผู้ร้องลำนำ และนางอัปสรเป็นผู้ทำระบำ รูปร่างคนธรรพ์ของชาวฮินดู มีรูปตามที่เขียนไว้ ตอนบนเป็นมนุษย์ตอนล่างเป็นนกคล้ายรูปนางกินนรของไทย ส่วนรูปกินนรของฮินดู มีหน้าเป็น[[ม้า]]ตัวเป็นคน
 
[[ไฟล์:Arjuna_battles_with_Chitra_Sena.jpg|thumb|อรชุนรบกับท้าวจิตรเสนและทัพคนธรรพ์]]
 
คนธรรพ์ในวรรณกรรมฮินดู ได้แก่
*[[พระตุมพุรุ]] เป็นคนธรรพ์ผู้มีหน้าเป็นม้า เก่งในการเล่นพิณและฟ้อนรำ และยังถือเพศมุนี เป็นสาวกพระศิวะด้วย พระตุมพุรุเคยไปทำชู้กับนางอัปสรรัมภา ชายาของพระนลกูวร บุตรของ[[ท้าวกุเวร]] ทำให้ถูกท้าวกุเวรสาปให้กลายเป็นรากษส ชื่อ วิราธ อยู่ในป่าทัณฑกะ จะพ้นคำสาปก็ต่อเมื่อ ถูก[[พระราม]]สังหาร
*[[พระวิศวาวสุ]] เป็นคนธรรพ์ผู้เป็นบริวารของพระอินทร์ เขาบำเพ็ญตบะถึง[[พระพรหม]] จนได้รับพรให้มีพลังอำนาจเหมือนเหล่าเทพ ทำให้พระวิศวาวสุเกิดความอหังการ ท้ารบกับ[[พระอินทร์]] ผู้เป็นนายตน พระอินทร์ใช้วัชระฟาดใส่พระวิศวาวสุ ทำให้แขนขาและศีรษะ ผลุบหายเข้าไปอยู่ในลำตัว เขายอมแพ้และขอร้องให้พระอินทร์ช่วย พระอินทร์ได้เนรมิตแขนอันยาวให้ ให้มีตาข้างเดียวอยู่กลางหน้าอก และมีปากอยู่ที่ท้อง และสาปให้กลายเป็นรากษส ชื่อ กพันธะ อยู่ในป่าทัณฑกะ ลักษณะเป็นรากษส มีแต่ตัวสูงใหญ่เท่าภูเขา เต็มไปด้วยขนแหลม มีแขนอันยาว ไม่มีขาและศีรษะ มีตาข้างเดียว สีเหลืองและมีประกายดุจไฟ มีปากใหญ่อยู่ที่ท้อง จะพ้นคำสาปก็ต่อเมื่อ ถูก[[พระราม]]สังหาร
*[[พระจิตรางคทะ]] เป็นคนธรรพ์ผู้ทรงฤทธิ์ ในมหาภารตะ [[ท้าวจิตรางคทะ]] แห่ง[[หัสตินาปุระ]] มีชื่อเดียวกับคนธรรพ์ตนนี้ พระจิตรางคทะ ผู้หยิ่งโอหัง ไม่ต้องการให้ใครมาใช้ชื่อเดียวกับตน จึงมาท้ารบกับท้าวจิตรางคทะ และสังหารท้าวจิตรางคทะได้สำเร็จ
*[[ท้าวจิตรเสน]] เป็นราชาคนธรรพ์ และเป็นอาจารย์ผู้สอนวิชาการดนตรี และการร่ายรำให้กับ[[อรชุน]] อรชุนเคยรบกับท้าวจิตรเสน เพื่อช่วย[[ทุรโยธน์]] ตามคำสั่งของ[[ยุธิษฐิระ]]
*[[ฤๅษีนารทมุนี|พระนารัทมุนี]] เป็นเทพฤๅษี ผู้เป็นสาวกของ[[พระวิษณุ|พระนารายณ์]] สามารถท่องไปได้ทั้ง 3 โลก เป็นผู้แจ้งสารของเหล่าเทพ
*[[ท้าวธตรฐ|พระธฤตราษฏร์]] ราชาคนธรรพ์
*[[ท้าวจิตรรถ]] ราชาคนธรรพ์
*[[พระหงสราช]] อุปราชคนธรรพ์
*[[พระปรรวัตมุนี]] เป็นเทพฤๅษี สาวกของ[[พระพรหม]]
*[[พระปุษปทัณฑ์]] เป็นเทพฤๅษี สาวกของ[[พระศิวะ]]
 
== ศาสนาพุทธ ==
ในทาง[[ศาสนาพุทธ]] ถือว่าคนธรรพ์เป็น[[เทวดา (ศาสนาพุทธ)|เทพ]]ชั้น[[จาตุมหาราชิกา]]จำพวกหนึ่ง
*คนธรรพ์ชั้นสูงอาศัยบนสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกา เช่น [[ปัญจสิขเทพบุตร]] ส่วนเป็นบริวารของท้าวธตรฐ มีหน้าที่บรรเลงดนตรี ร้องระบำรำฟ้อน ในสวรรค์
*คนธรรพ์ชั้นกลางอาศัยอยู่ในป่าหิมพานต์ บ้างมีวิมานอยู่บนอากาศ อยู่บนต้นไม้
*คนธรรพ์ชั้นล่างอาศัยบนโลกมนุษย์ โดยสถิตอยู่ภายในส่วนต่าง ๆ ของต้นไม้ที่มีกลิ่นหอม แม้ต้นไม้นั้นจะถูกโค่นลงแล้ว คนธรรพ์ก็ยังสิงสถิตภายในไม้นั้นได้ เช่น [[นางไม้]] นางตานี [[แม่ย่านาง]] เป็นต้น<ref>พระสัทธัมมโชติกะ, ''ปรมัตถโชติกะ มหาอภิธัมมัตถสังคหฎีกา ปริจเฉทที่ 5 เล่ม 1 วีถิมุตตสังคหะ ภูมิจตุกกะและปฏิสนธิจตุกกะ'', พิมพ์ครั้งที่ 6, กรุงเทพฯ : มูลนิธิสัทธัมมโชติกะ, 2546, หน้า 107</ref>
 
[[ไฟล์:Guardian_of_Phra_Meru_Mas_of_Bhumibol_Adulyadej_-_Dhatarattha_(left_side).jpg|thumb|ท้าวธตรฐ ผู้ปกครองคนธรรพ์ อยู่ทิศตะวันออก]]
 
คนธรรพ์ทั้งหมดเป็นบริวารของ[[ท้าวธตรฐ]]ผู้เป็น[[โลกบาล]]ประจำ[[ทิศตะวันออก]]