ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระเสาร์"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ไม่มีความย่อการแก้ไข
วาสุเทพ (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 1:
{{ระวังสับสน|ดาวเสาร์}}
{{ระวังสับสน|ดาวเสาร์}}'''พระเสาร์''' ([[เทวนาครี]]: शनि ''ศนิ'') เป็น[[เทวดานพเคราะห์]]องค์หนึ่ง ในคติไทย พระเสาร์ถูกสร้างขึ้นมาจาก[[พระศิวะ]]ทรงนำพยัคฆ์ ([[เสือ]]) ๑๐ ตัว บดป่นเป็นผง ห่อผ้า[[สีดำ]] ประพรมด้วยน้ำอมฤต แล้วเสกได้เป็นพระเสาร์มีพระวรกายสีดำคล้ำ ทรงเครื่องประดับด้วยแก้วไพลินและแก้วนิลรัตน์ ทรงพยัคฆ์เป็นพาหนะ ประจำอยู่ทิศตะวันตกเฉียงใต้ (ทิศหรดี) และแสดงถึงอักษรวรรค ตะ (ด ต ถ ท ธ น) เรียกว่า นาคนาม ในไตรภูมิพระร่วง พระเสาร์มีวิมานลอยอยู่รอบเขาพระสุเมรุด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้ วิมานใหญ่ ๑๘ โยชน์ รัศมีขาวริมเขียวดั่ง[[ดอกอัญชัน]]
{{กล่องข้อมูล เทวดา
| ไฟล์ภาพ = Shani graha.JPG
| คำอธิบายภาพ = พระเสาร์ ในคติอินเดีย ทรงหอก,ธนู,ศร ทรงกาเป็นพาหนะ
| พระนาม = พระเสาร์
| ภาษาแม่ = เทวนาครี
| ชื่อในภาษาแม่ = शनि
| god_of = เทพแห่งดาวเสาร์ ความโชคร้าย เคราะห์กรรม ความยุติธรรม กสิกรรม อารยธรรม ความเฉื่อยชา ผู้มอบผลกรรมแก่ผู้ที่ยังมีชีวิต
| จำพวก = เทวดานพเคราะห์
| เทวพาหนะ = กา,แร้ง,โค,กระบือ,เสือ,ราชรถเทียมกา,ราชรถแร้ง ๗ ตัว
| ดาวพระเคราะห์ = ศนิโลก ([[ดาวเสาร์]]) [[ภาพ:Shani symbol.png|15px|]]
| อาวุธ = หอก,ตรีศูล,คทา,ไม้เท้า,ดาบ,โล่,ขวาน,ธนู,ศร ฯลฯ
|บิดา=[[พระอาทิตย์]]|มารดา=[[พระนางฉายา]]|consort=พระนางมันทา,พระนางนีลิมา|child=พระคุลิกัน,พระกุลิคนะ,วิมลวานร ([[วานรสิบแปดมงกุฎ]]ในรามเกียติ์)
}}
 
{{ระวังสับสน|ดาวเสาร์}}'''พระเสาร์''' ([[เทวนาครี]]: शनि ''ศนิ'') เป็น[[เทวดานพเคราะห์]]องค์หนึ่ง ในคติไทย พระเสาร์ถูกสร้างขึ้นมาจาก[[พระศิวะ]]ทรงนำพยัคฆ์ ([[เสือ]]) ๑๐ ตัว บดป่นเป็นผง ห่อผ้า[[สีดำ]] ประพรมด้วยน้ำอมฤต แล้วเสกได้เป็นพระเสาร์มีพระวรกายสีดำคล้ำ ทรงเครื่องประดับด้วยแก้วไพลินและแก้วนิลรัตน์ ทรงพยัคฆ์เป็นพาหนะ ประจำอยู่ทิศตะวันตกเฉียงใต้ (ทิศหรดี) และแสดงถึงอักษรวรรค ตะ (ด ต ถ ท ธ น) เรียกว่า นาคนาม ในไตรภูมิพระร่วง พระเสาร์มีวิมานลอยอยู่รอบเขาพระสุเมรุด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้ วิมานใหญ่ ๑๘ โยชน์ รัศมีขาวริมเขียวดั่ง[[ดอกอัญชัน]]
 
ในคติฮินดู พระเสาร์ มีนามว่า พระศนิ เป็นบุตรของพระสูรยะ ([[พระอาทิตย์]]) กับพระนางฉายา ซึ่งเกิดจากเงาของพระนางศรัณยา เนื่องจากนางศรัณยาไม่อาจทนทานต่อแสงสุริยะได้ จึงได้สร้างนางฉายาขึ้นมา ให้นางฉายาอยู่กินกับพระสูรยะ จนให้กำเนิดบุตร เมื่อแรกเกิดพระศนิมีกายสีดำคล้ำ พระสูรยะไม่พอพระทัยและต่อว่านางฉายา พระศนิจึงใช้นัยน์ตาจ้องมองไปที่พระสูรยะ ทำให้ดวงอาทิตย์ดับมืดลง ประดุจเกิด[[สุริยุปราคา]] เมื่อพระสูรยะขออภัยต่อนางฉายา ดวงอาทิตย์จึงกลับมาสว่างดังเดิม พระสูรยะทรงเห็นดังนี้จึงไม่พอพระทัยอย่างมาก และรังเกียจบุตรผู้นี้ วันหนึ่งพระศนิเกิดเรื่องวิวาทกับ[[พระยม]] นางฉายาได้เข้ามาห้าม พระยมไม่พอใจจึงเตะนางฉายาด้วยเท้า นางจึงสาปให้พระยมขาพิการ มีแผลเน่าและมีหนอนเจาะแทะแผล พระยมจึงนำเรื่องไปฟ้องพระสูรยะ พระสูรยะจึงรู้ว่านางฉายาไม่ใช่นางศรัณยา พระสูรยะได้เสกไก่แจ้มารักษาหนอนและรักษาแผลให้ และได้ไปไต่ถามความจริงจากนางฉายา และตามหานางศรัณยาจนเจอ และพานางกลับมาที่สูรยโลก เมื่อนางศรัณยากลับมานางฉายาจึงกลับไปรวมร่างกับนางศรัณยา พระศนิเศร้าโศกและโกรธเป็นอย่างมาก ความร้าวฉานมีมากขึ้น วันหนึ่ง พระเสาร์ได้วิวาทกับพระยมอีกครั้ง นางศรัณยาได้เข้ามาห้าม และสาปให้พระศนิต้องไปกำเนิดบนโลกและต้องถูกพี่น้องของตนสังหาร ซึ่งพระศนิก็ได้มาถือกำเนิดเป็น[[กรรณะ]] และถูก[[อรชุน]]ผู้เป็นน้องชาย สังหารในวันที่ ๑๗ ของ[[สงครามทุ่งกุรุเกษตร]] พระศนิไม่ต้องการอยู่ในสูรยโลกอีกต่อไป และเริ่มบำเพ็ญตบะต่อองค์[[พระศิวะ]] จนพระองค์พอพระทัย และตั้งพระศนิเป็นหนึ่งในเทวดานพเคราะห์ ให้เป็นเทพประจำดาวเสาร์ เป็นเทพแห่งความยุติธรรมในโลก เป็นผู้มอบผลกรรมให้แก่ผู้ที่ยังมีชีวิตอยู่ ต่อมาพระศนิได้วิวาห์กับนางธามิณี บุตรีของท้าวจิตรเสน ราชาแห่งเหล่า[[คนธรรพ์]] แต่พระศนิมิได้ให้ความสนใจในตัวนางมากนัก ในวันหนึ่งพระศนิกำลังสวดบูชา[[พระวิษณุ]] นางธามิณีผู้เป็นชายาจะเรียกเท่าไรก็ไม่ยอมลืมตา นางจึงสาปให้พระศนิมีดวงตาที่เป็นภัย หากมองสิ่งใดนอกจากนางแล้วสิ่งนั้นจะต้องวินาศ ทำให้พระศนิไม่ยอมสบตาผู้ใด พระวิษณุทรงพอพระทัย ในความมุ่งมั่นในศรัทธาของพระศนิ จึงให้วันเสาร์เป็นวันที่ใช้ในการบูชาพระวิษณุ หากผู้ใดบูชาพระวิษณุด้วยการให้ทานและถือศีลอด เป็นเวลา ๗ วันเสาร์ ผู้นั้นจะรอดพ้นจากบาปเคราะห์ของพระศนิ นอกจากนี้พระศนิยังเคยจ้องมอง[[พระพิฆเนศ]] ทำให้พระพิฆเนศถูกพระศิวะตัดเศียร [[พระปารวตี]]ทรงพิโรธและสาปพระศนิให้ขาพิการ แต่ต่อมาทรงอภัยและถอนคำสาปให้
 
[[ไฟล์:Shani Deva.jpg|thumb|พระเสาร์ทรงราชรถเทียมกา]]
 
ลักษณะของพระเสาร์ ในคติไทย เป็นเทพบุรุษมีกายสีดำ มี ๒ กร ทรงศรและตรีเป็นอาวุธ สวมกระบังหน้า ไว้จุกรัดเกล้า มีปิ่นปักผม สวมอาภรณ์สีม่วง ทรงเครื่องประดับด้วยแก้วไพลินและแก้วนิลรัตน์ ทรงเสือเป็นพาหนะ ในคติฮินดู เป็นเทพบุรุษมีกายสีนีล รูปร่างผอมสูง มีเสน่ห์น่าเกรงขาม นัยน์ตาสีน้ำผึ้ง มีแววตาดุดัน ผมยาว ขาพิการ เคลื่อนไหวช้า น้ำเงินเข้มออกม่วง มี ๔ กร ทรงคทา ตรีศูล ไม้เท้า ธนู ศร ฯลฯ สวมมงกุฎทองคำ รัศมีสีดำมี ๗ แฉก สวมอาภรณ์สีดำ สีม่วง สีน้ำเงิน ทรงเครื่องประดับด้วยแก้วไพลินและแก้วนิลรัตน์ ทรงกาเป็นพาหนะ พระเสาร์ ยังมีนามอื่นๆอีก อาทิ เช่น พระศนิ,พระศไนศจร,พระอาระ,พระโกณะ,พระโกรทะ,พระนีลวรรณ,พระกรรมผลทาตา,พระทัณฑนายก,พระวักรทฤษฏิ,พระกรูระโลจนะ,พระมันทะ,พระฉายาบุตร,พระนีลานชนะ ฯลฯ