ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระมหาธรรมราชาที่ 1"

| succession = [[พระมหากษัตริย์]]แห่ง[[อาณาจักรสุโขทัย]]

'''พระมหาธรรมราชาที่ 1''' หรือ '''พระบาทกมรเตงอัญศรีสุริยพงศ์รามมหาราชาธิราช'''<ref name="จารึกวัดป่ามะม่วง">{{cite book | author = ฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย | title = จารึกวัดป่ามะม่วง (ภาษาเขมร) ด้านที่ 1 | url = https://db.sac.or.th/inscriptions/inscribe/image_detail/1330 | publisher =ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) | location = กรุงเทพฯ | year = 2549}}</ref>, '''พระบาทกมรเตงอัญฦๅไทยราช '''<ref name="จารึกวัดป่ามะม่วง"/>, '''พระยาลือไทย'''<ref>ศานติ ภักดีคำ. "พระนามกษัตริย์สุโขทัย : ความสัมพันธ์กับเขมรโบราณ". ''ดำรงวิชาการ''. 6:1 (มกราคม-มิถุนายน 2550), หน้า 92</ref> หรือ '''พญาลิไทย'''<ref>''นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย'', หน้า 33</ref> (ประสูติ พ.ศ. 1843 - 1911) เป็นพระมหากษัตริย์สุโขทัยลำดับที่ 6 ใน[[ราชวงศ์พระร่วง]] เป็นพระราชโอรสของ[[พระยาเลอไทย]] และพระราชนัดดาของ[[พ่อขุนรามคำแหงมหาราช]]

พระยาลิไทยเป็นกษัตริย์องค์ที่ 6 แห่ง[[อาณาจักรสุโขทัย]] มีพระนามเดิมว่า'''ฦๅไทย''' (ลือไทย) ซึ่งภาษาบาลีสะกดว่า '''ลิเทยฺย'''<ref>''พจนานุกรมศัพท์วรรณคดีไทย สมัยสุโขทัย ไตรภูมิกถา'', หน้า 3</ref> (ลิไทย) ขึ้นครองราชย์ต่อจาก[[พระยางั่วนำถุม]] เดิมทรงปกครองเมืองศรีสัชนาลัย ในฐานะองค์อุปราชหรือรัชทายาท[[อาณาจักรสุโขทัย|เมืองสุโขทัย]] เมื่อปี พ.ศ. 1882

เมื่อ[[พระยาเลอไทย]]เสด็จสวรรคตใน พ.ศ. 1884 [[พระยางั่วนำถุม]]ได้ขึ้นครองราชย์จนเสด็จสวรรคตใน พ.ศ. 1890 พระยาลิไทยโดยต้องใช้กำลังทหารเข้ามายึดอำนาจเพราะที่สุโขทัยเกิดการกบฏการสืบราชบัลลังก์ ไม่เป็นไปตามครรลองครองธรรม พระยาลิไทยยกทัพมาแย่งชิงราชสมบัติได้ และขึ้นครองราชย์ใน พ.ศ. 1890 ทรงพระนามว่า ''พระบาทกมรเตงอัญศรีสุริยพงษ์รามมหาธรรมราชาธิราช''

พระยาลิไทยทรงเลื่อมใสใน[[พระศาสนาพุทธศาสนา]]เป็นอย่างมากนโยบายการปกครองที่ใช้[[ศาสนา]] เป็นหลักรวมความเป็นปึกแผ่นจึงเป็นนโยบายหลักในรัชสมัยนี้ ด้วยทรงดำริว่าการจะขยายอาณาเขตต่อไปเช่นเดียวกับในรัชกาลพ่อขุนรามคำแหง พระอัยกา ก็จักต้องนำไพร่พลไปล้มตายอีกเป็นอันมาก พระองค์จึงทรงมีพระราชประสงค์ที่จะปกครองบ้านเมืองเช่นเดียวกับพระเจ้าอโศกมหาราชที่ทรงปกครองอินเดียให้เจริญได้ด้วยการส่งเสริมพระพุทธศาสนา และสั่งสอนชาวเมืองให้ตั้งอยู่ในศีลธรรมอันจะเป็นวิธีรักษาเมืองให้ยั่งยืนอยู่ได้

ทรงสร้างเจดีย์ที่เมืองนครชุม ([[กำแพงเพชร]]) ผนวช(ผะ-หนวด)ในพระพุทธศาสนาเมื่อ [[พ.ศ. 1905]] ที่[[วัดป่ามะม่วง]]การที่ทรงออกผนวช นับว่าทำความมั่นคงให้พุทธศาสนามากขึ้น ดังกล่าวแล้วว่า หลังรัชสมัย[[พ่อขุนรามคำแหงมหาราช]]แล้ว บ้านเมืองแตกแยก วงการสงฆ์เองก็แตกแยก แต่ละสำนักแต่ละเมืองก็ปฏิบัติแตกต่างกันออกไป เมื่อผู้นำทรงมีศรัทธาแรงกล้าถึงขั้นออกบวช พสกนิกรทั้งหลายก็คล้อยตามหันมาเลื่อมใสตามแบบอย่างพระองค์ กิตติศัพท์ของพระพุทธศาสนาในสุโขทัยจึงเลื่องลือไปไกล พระสงฆ์ชั้นผู้ใหญ่หลายรูปได้ออกไปเผยแพร่ธรรมในแคว้นต่าง ๆ เช่น อโยธยา [[หลวงพระบาง]] [[เมืองน่าน]] แม้แต่[[พระเจ้ากือนาธรรมิกราชพญากือนา]]แห่ง[[อาณาจักรล้านนา]]ก็นิมนต์พระสุมณเถระจากสุโขทัยไปเพื่อเผยแพร่ธรรมที่[[อาณาจักรล้านนา|ล้านนา]]

พระยาลิไท ได้สร้างและบรรจุ[[พระบรมสารีริกธาตุ]]ในพระธาตุช่อแฮ ([[วัดพระธาตุช่อแฮพระอารามหลวง]] อำเภอเมือง [[จังหวัด|จังหวัดแพร่]] ปัจจุบัน) เมื่อปี พ.ศ. ๑๙๐๒1902

นับแต่พระยาลิไทยได้ครองราชย์มา 2 ปี [[พระเจ้าอู่ทองสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1]] ผู้ครอง[[กรุงศรีอยุธยา]] ได้ให้[[สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 |ขุนหลวงพระงั่ว]]ยกทัพมาตีเมืองชัยนาท หัวเมืองชั้นในของกรุงสุโขทัยด้วยขณะนั้นกรุงสุโขทัยอ่อนแอจากทุพภิกขภัย ข้าวกล้าในนาเสียหาย ชาวเมืองอดอยาก