ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสมรรัตนศิริเชฐ"

'''พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมาวดี กรมหลวงสมรรัตนศิริเชฐ''' (19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2395 - 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2474) พระนามเดิม '''พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าโสมาวดี ศรีรัตนราชธิดา''' เป็นพระราชธิดาพระองค์ที่ 7 ใน[[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] กับพระองค์แรกใน[[เจ้าจอมมารดาเที่ยง ในรัชกาลที่ 4|เจ้าจอมมารดาเที่ยง]]

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมาวดี กรมหลวงสมรรัตนศิริเชฐ เป็นพระราชบุตรพระองค์ที่ 7 และเป็นพระราชธิดาพระองค์ที่ 3 ใน[[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ที่ประสูติแต่[[เจ้าจอมมารดาเที่ยง ในรัชกาลที่ 4|เจ้าจอมมารดาเที่ยง]] (สกุลเดิม โรจนดิศ) ประสูติเมื่อวันศุกร์ เดือนอ้าย ขึ้น 8 ค่ำ ปีชวด จัตวาศก จุลศักราช 1214 ตรงกับวันที่ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2395 เป็นพระเจ้าลูกเธอพระองค์เจ้ารุ่นแรกในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวหนึ่งในสามพระองค์ที่ได้รับพระราชทานสร้อยพระนาม โดยอีกสองพระองค์ ได้แก่ [[หม่อมยิ่ง|พระองค์เจ้ายิ่งเยาวลักษณ์ อรรคราชสุดา]] และ [[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทักษิณชา นราธิราชบุตรี|พระองค์เจ้าทักษิณชา นราธิราชบุตรี]]<ref>จิรวัฒน์ อุตตมะกุล, สมเด็จพระภรรยาเจ้าและสมเด็จเจ้าฟ้าในรัชกาลที่ ๕, สำนักพิมพ์มติชน, 2546, หน้า 31 (ISBN 974-322-964-7) </ref> นอกจากนี้ พระนามของทั้งสามพระองค์ยังสอดคล้องกันโดยเรียงตามพระชันษา ได้แก่ พระองค์เจ้ายิ่งเยาวลักษณ์ พระองค์เจ้าทักษิณชา พระองค์เจ้าโสมาวดี<ref>[[จุลลดา ภักดีภูมินทร์]],[http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetailsql.asp?stcolumnid=4047&stissueid=2652&stcolcatid=2&stauthorid=13 พระราชพิธีถวายโถข้าวยาคู], สกุลไทย, ฉบับที่ 2652, ปีที่ 51, 16 สิงหาคม 2548</ref> ทั้งนี้พระองค์มีศักดิ์เป็นพระญาติของ[[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี]] พระอัครมเหสีของ [[พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย]] รัชกาลที่ 2 ผู้เป็นพระราชบิดาของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโดยพระองค์สืบเชื้อสายมาจากนายจำปา ณ เวียงจันทน์ ซึ่งเป็นพระญาติของเจ้าจอมมารดาทองสุก พระราชธิดาของพระเจ้าอินทวงศ์แห่งเวียงจันทน์<ref name="พงศาวลี">[http://www.supadisdiskul.com/familytree04.html ข้อมูลโดยสังเขปหม่อมราชวงศ์ศุภดิศ ดิศกุล - สายสกุลของท้าวมังสี (ขำ)]</ref>

ใน[[พระราชพิธีฉัตรมงคล]] พ.ศ. 2446 ซึ่งเป็นวาระที่[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]]ดำรงสิริราชสมบัติครบสองเท่าของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์มีพระราชดำริที่จะยกย่องพระราชธิดาพระองค์ใดพระองค์หนึ่งในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวขึ้นเป็นเจ้าต่างกรมเพื่อเป็นการระลึกถึงพระเดชพระคุณ จึงมีพระบรมราชโองการดำรัสสั่งให้สถาปนาพระเจ้าพี่นางเธอ พระองค์เจ้าโสมาวดี ศรีรัตนราชธิดา ขึ้นเป็นพระองค์เจ้าต่างกรมฝ่ายใน มีพระนามตามจารึกในพระสุพรรณบัฎว่า ''พระเจ้าพี่นางเธอพระองค์เจ้าโสมาวดี กรมหลวงสมรรัตน์ศิริเชฐ'' เมื่อ พ.ศ. 2446<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2446/034/590.PDF ประกาศตั้งกรมพระเจ้าพี่นางเธอ พระองค์เจ้าโสมาวดี], เล่ม ๒๐, ตอน ๓๔, ๒๒ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๔๖, หน้า ๕๙๐</ref>

ต่อมาพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสามวดี กรมหลวงสมรรัตนศิริเชฐ ได้กราบบังคมทูลลาออกไปประทับ ณ [[วังวรดิศ]] ซึ่งเป็นวังของ[[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ]] ซึ่งทรงนับเนื่องเป็นพี่น้องต่างมารดา และลูกพี่ลูกน้องกัน เนื่องจากเจ้าจอมมารดาเที่ยง เป็นพี่สาวของ[[เจ้าจอมมารดาชุ่ม ในรัชกาลที่ 4]] พระมารดาของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมาวดี กรมหลวงสมรรัตนศิริเชฐ สิ้นพระชนม์ที่วังวรดิศ ในรัชสมัย[[พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว]] เมื่อวันอังคาร เดือน 6 แรม 4 ค่ำ ปีมะแม ตรีศก จุลศักราช 1293 ตรงกับวันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2474 พระชนมายุ 80 ปี<ref name="สิ้นพระชนม์">ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2474/D/429.PDF ข่าวสิ้นพระชนม์], เล่ม ๔๘, ตอน ง, ๑๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๗๔, หน้า ๔๒๙ </ref>มีพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพเมื่อวันที่ 14 มีนาคม พ.ศ. 2476 ณ พระเมรุ วัดเทพศิรินทราวาส<ref>ราชกิจจานุเบกษา,[http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2475/D/4254.PDF หมายกำหนดการ พระราชทานเพลิงพระศพและศพ ณ พระเมรุวัดเทพศิรินทราวาส]เล่ม 49, ตอน ๐ ง, 12 มีนาคม พ.ศ. 2475, หน้า 4254</ref>

*'''พระเจ้าพี่นางเธอ พระองค์เจ้าโสมาวดี กรมหลวงสมรรัตน์ศิริเชฐ''' (22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2446 - 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453)

*'''พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมาวดี กรมหลวงสมรรัตนศิริเชฐ''' (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 - ปัจจุบัน)