ผลต่างระหว่างรุ่นของ "การเฉลิมพระยศเจ้านาย"

อนึ่ง เนื่องด้วยมีการตรากฎหมายเรื่องการสืบสันดานสกุลยศ ในรัชกาลที่ 7 แห่งพระราชวงศ์จักรีว่าด้วย พระโอรสธิดา​เพิ่มเติม ทำให้หม่อมเจ้าหลานหลวง​ ที่มีพระชนกดำรงสกุลยศเจ้าฟ้าชั้นเอก​(ประสูติแต่พระชนนีชั้นสมเด็จ)​ หม่อมมารดาเป็นสามัญชน พระบุตรได้เพิ่มอิสริยยศตั้งเป็นพระองค์เจ้าชั้นตรี​ เช่น​ หม่อมเจ้าวรานนท์ธวัช ​ จุฑาธุช​ พระราชนัดดาในร.5​ เพิ่มอิสริยยศตั้งเป็น พระวรวงศ์เธอ​ พระองค์เจ้าวรานนท์ธวัช โดยโอรสธิดาของหม่อมเจ้าชั้นเอก​ และ พระวรวงศ์เธอ​ พระองค์เจ้า​ ​นี้​ สมภพ(เกิด)​เป็น​ หม่อมราชวงศ์ ทั้งนี้พึงสังเกตว่าสำหรับประเด็นนี้ ในรัชสมัยรัชกาลที่ 6 และรัชกาลที่ 7 นั้นนับว่ามีพระราชกุศโลบายต่างไปจากสมัยในแผ่นดินพระพุทธเจ้าหลวงรัชกาลที่ 5 อยู่บ้างกล่าวคือ ในสองรัชสมัยหลัง จะเป็นพระองค์เจ้าหลานหลวงชั้นพระเจ้าวรวงศ์เธอ(พระองค์เจ้าชั้นโท)ได้นั้น ต้องเป็นพระบุตรของเจ้าฟ้ากับพระมารดาที่เป็นเจ้าเท่านั้น <ref> http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2453/A/99.PDF </ref> ถ้าพระมารดาเป็นหม่อมสามัญแม้จะมีศักดิ์เป็นสะใภ้หลวง พระบุตรก็เป็นเพียงพระวรวงศ์เธอหรือพระองค์เจ้าชั้นตรีเท่านั้น <ref> http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2470/A/253.PDF</ref> ในขณะที่ในสมัยรัชกาลที่ 5 นั้นไม่มีเงื่อนไขว่าพระมารดาต้องเป็นเจ้า แค่ต้องเป็นหม่อมที่พระเจ้าอยู่หัวทรงประกอบพิธีเสกสมรสพระราชทานให้ หรือได้รับตราตั้งเป็นสะใภ้หลวง <ref>http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2443/003/17.PDF</ref> อาทิ หม่อมแม้น ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา ในสมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช แต่ไม่นับรวมกรณีพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ ซึ่งล้นรัชกาลที่ 6 มีพระมหากรุณาธิคุณสถาปนาขึ้นเป็นพระองค์เจ้าตั้งเป็นกรณีพิเศษแยกต่างหากโดยพระราชอัธยาศัย

 

 

ดังนั้นความหมายที่ว่า พระบรมวงศานุวงศ์ มาจากสองคำคือ พระบรมวงศ์ (พระภรรยาเจ้าดำรงสถานะชั้นพระมเหสี, เจ้าฟ้าชั้นเอก-โท และ พระองค์เจ้าชั้นเอก) กับ พระอนุวงศ์ (เจ้าฟ้าชั้นตรี,พระองค์เจ้าชั้นโท-ตรี และ หม่อมเจ้า) ซึ่งเป็นกลุ่มเจ้านาย (เจ้า) ที่ต้องใช้คำราชาศัพท์