ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท"

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท มีนามเดิมว่า '''พระองค์เจ้าชายนวม''' <ref group=note>สันนิษฐานว่า พระนามมาจากคำว่า นวม (อ่านว่า นะวะมะ) ซึ่งมีความหมายว่า "ที่ ๙" </ref> ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาปรางใหญ่ พระสนมเอก ธิดาท่านขรัวยายทองอิน เมื่อวันเสาร์ เดือน 8 แรม 2 ค่ำ ปีมะโรง สัมฤทธิศก จ.ศ. 1170 ตรงกับวันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2351<ref name="ย้อนรอยวังหลวง"/> ทรงได้รับการศึกษาเบื้องต้นตามแบบฉบับของราชสำนักและผนวชเป็น[[สามเณร]] ได้รับการศึกษาในสำนัก[[สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส]] ณ [[วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร]] ทรงได้รับการถ่ายทอดวิชาความรู้ด้าน[[อักษรศาสตร์]] ทั้งอักขรวิธี[[ภาษาไทย]] [[อักษรเขมร]] และ[[ภาษาบาลี]] รวมทั้ง[[วรรณคดี]] วิชา[[โบราณคดี]]และราชประเพณี<ref name="200ปี">[http://www.dailynews.co.th/web/html/popup_news/Default.aspx?Newsid=169285&Newstype=1&template=1 จัดงาน200ปีกรมหลวงวงษาธิราชสนิท] dailynews.co.th</ref>

ต่อมาทรงเข้ารับราชการในรัชกาล[[พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ทรงกำกับกรมหมอหลวง และทรงศึกษาวิชาการแพทย์สมัยใหม่จาก[[มิชชันนารี]][[ชาวอเมริกัน]] <ref name="ย้อนรอยวังหลวง">{{อ้างหนังสือ|ผู้แต่ง=กิตติพงษ์ วิโรจน์ธรรมากูร|ชื่อหนังสือ=ย้อนรอยราชสกุลวงศ์ "วังหลวง"|URL=|จังหวัด=กรุงเทพ|พิมพ์ที่=สำนักพิมพ์ดอกหญ้า|ปี= พิมพ์ครั้งที่ 4 พ.ศ. 2549|ISBN=974-941-205-2|หน้า=หน้าที่|จำนวนหน้า=304}}</ref> โปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็น''กรมหมื่นวงศาสนิท''<ref>[http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetailsql.asp?stcolumnid=3813&stissueid=2638&stcolcatid=2&stauthorid=13 กรมหลวงวงศาธิราชสนิท โดย จุลลดา ภักดีภูมินทร์] นิตยสารสกุลไทย ฉบับที่ 2638 ปีที่ 51 วันที่ 10 พฤษภาคม 2548</ref> เมื่อครั้นปี พ.ศ. 2392 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชปรารภ ถึงความเสื่อมโทรมของภาษาไทย จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระองค์เจ้านวม ทรงแต่งตำราภาษาไทยขึ้นใหม่ เพื่ออนุรักษ์ภาษาไทย พระนิพนธ์เรื่อง “จินดามณี เล่ม 2” ซึ่งทรงดัดแปลงจากตำราเดิมสมัยอยุธยา อธิบายหลักเกณฑ์ภาษาไทยให้เข้าใจง่ายกว่าเดิม<ref name="200ปี"/> ต่อมาในรัชกาล[[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] โปรดเกล้าฯ เลื่อนขึ้นเป็น''กรมหลวงวงศาธิราชสนิท'' ทรงกำกับราชการมหาดไทย ว่าพระคลังสินค้า และเป็นที่ปรึกษาราชการแผ่นดิน ทรงเป็นเจ้านายหนึ่งในสี่พระองค์ ที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงหมายจะให้สืบราชบัลลังก์ต่อจากพระองค์<ref name="ย้อนรอยวังหลวง"/>

ในปี พ.ศ. 2550 [[กระทรวงวัฒนธรรม]]ได้เสนอพระนาม พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท ในโครงการเฉลิมฉลองบุคคลสำคัญและเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ของ [[ยูเนสโก]] ด้านปราชญ์และกวี ประจำปี 2551-2552 ในวาระครบรอบ 200 ปีของการประสูติ องค์การยูเนสโกได้มีมติรับรองในการประชุมเมื่อวันที่ 18-23 ตุลาคม พ.ศ. 2550 ที่กรุง[[ปารีส]] <ref>[http://news.sanook.com/education/education_212891.php ยูเนสโกยกย่องต้นราชสกุล สนิทวงศ์] เดลินิวส์ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2550</ref>

# หม่อมเจ้าชายจำรัส สนิทวงศ์ มีโอรส คือ
##หม่อมราชวงศ์เฟี้ยน สนิทวงศ์ ผู้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ตติยานุจุลจอมเกล้าสืบราชสกุล

# หม่อมเจ้าชายสวาสดิ์ สนิทวงศ์ (สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2443 พระราชทานเพลิง ณ วัดราชสิทธาราม) เสกสมรสกับหม่อมพลอย สนิทวงศ์ ณ อยุธยา มีธิดา คือ [[เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์เกสร ในรัชกาลที่ 5|หม่อมราชวงศ์หญิงเกสร สนิทวงศ์]] รับราชกาลฝ่ายในเป็นเจ้าจอมพระสนมเอกใน[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว|รัชกาลที่ 5]] และนอกจากนี้หม่อมเจ้าสวาสดิ์ยังทรงมีหม่อมอีก 1 คน คือ หม่อมเขียน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา มีธิดา คือ 1.
##หม่อมราชวงศ์หญิงเลิศวิไลยลักษณ์ สนิทวงศ์ 2.
##หม่อมราชวงศ์หญิงจำรัสศรี สนิทวงศ์

# หม่อมเจ้าชายพร้อม สนิทวงศ์ ในสมัยรัชกาลที่ 6 ทรงได้รับสถาปนาขึ้นเป็น[[พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพร้อมพงศ์พงษ์อธิราช]] (ประสูติเมื่อวันที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2411 สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2482 พระราชทานเพลิง ณ วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 27 มีนาคม พ.ศ. 2482) เสกสมรสกับหม่อมสะอาด สนิทวงศ์ ณ อยุธยา และทรงมีหม่อมอีก 8 คน คือ หม่อมลมัย หม่อมเจิม หม่อมจร หม่อมแป้น หม่อมพร หม่อมเกษร หม่อมเนิน และหม่อมไสว