|
}}
'''โจนแห่งนาวาร์''' ({{Lang-en|Joan of Navarre}}) หรือ '''ฌานแห่งนาวาร์''' ({{Lang-fr|Jeanne de Navarre}}) (ราว [[ค.ศ. 1370]] - [[10 มิถุนายน]] [[ค.ศ. 1437]]) เป็นพระมเหสีของ[[พระเจ้าเฮนรีที่ 4 แห่งอังกฤษ]]และเป็นพระราชธิดาของ[[พระเจ้าชาร์ลส์ที่ 2 แห่งนาวาร์]]
'''โจแอนนาแห่งนาวาร์ สมเด็จพระราชินีแห่งอังกฤษ''' ([[ภาษาอังกฤษ]]: '''Joanna of Navarre''') (ราว [[ค.ศ. 1370]] - [[10 มิถุนายน]] [[ค.ศ. 1437]]) โจแอนนาประสูติเมื่อราว [[ค.ศ. 1370]] เป็นพระธิดาของ[[พระเจ้าชาร์ลส์ที่ 2 แห่งนาวาร์]]และ[[ฌานน์แห่งวาลัวส์ สมเด็จพระราชินีแห่งนาวาร์|ฌานน์แห่งวาลัวส์]] ทรงเสกสมรสครั้งแรกกับ[[จอห์นที่ 5 ดยุคแห่งบริตตานี]]ระหว่างวันที่ [[2 ตุลาคม]] [[ค.ศ. 1386]] จนถึงวันที่ [[1 พฤศจิกายน]] [[ค.ศ. 1399]] ต่อมาทรงเสกสมรสและเป็นพระราชินีใน[[สมเด็จพระเจ้าเฮนรีที่ 4 แห่งอังกฤษ]] ระหว่างวันที่ [[7 กุมภาพันธ์]] [[ค.ศ. 1403]] ถึงวันที่ [[20 มีนาคม]] [[ค.ศ. 1413]] โจแอนนาสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ [[10 มิถุนายน]] [[ค.ศ. 1437]] พระศพตั้งอยู่ที่[[มหาวิหารแคนเตอร์บรี]]
<br />
== ประวัติ ==
ฌานแห่งนาวาร์เสด็จพระราชสมภพในราวปี ค.ศ. 1368 ถึง ค.ศ. 1370 ในกรุงปัมโปลนาของราชอาณาจักรนาวาร์ (ปัจจุบันอยู่ในสเปน) โดยทรงเป็นพระราชธิดาของพระเจ้าชาร์ลส์ที่ 2 แห่งนาวาร์กับพระนางฌานแห่งฝรั่งเศส พระเจ้าชาร์ลส์ที่ 2 แห่งนาวาร์ พระราชบิดาของฌานมีสมญานามว่าพระเจ้าชาร์ลส์ผู้เลวร้าย ส่วนฌานแห่งวาลัว พระราชมารดาของพระองค์เป็นพระราชธิดาของพระเจ้าฌ็องที่ 2 แห่งฝรั่งเศสซึ่งมีสมญานามว่าฌ็องผู้ดีงาม พระราชมารดาของฌานสวรรคตตอนฌานมีพระชนมายุราว 3 พรรษา ▼== เจ้าหญิงแห่งนาวาร์ ==
▲ฌานแห่งนาวาร์เสด็จพระราชสมภพในราวปี ค.ศ. 1368 ถึง ค.ศ. 1370 ในณ กรุง ปัมโปลนาของ[[ปัมโปลนา]] [[ราชอาณาจักรนาวาร์ ]] (ปัจจุบันอยู่ในสเปน) โดยทรงเป็นพระราชธิดาของ [[พระเจ้าชาร์ลส์ที่ 2 แห่งนาวาร์ ]]กับพระนาง [[ฌานแห่งฝรั่งเศส สมเด็จพระราชินีแห่งนาวาร์|ฌานแห่งฝรั่งเศส ]] พระเจ้าชาร์ลส์ที่ 2 แห่งนาวาร์ พระราชบิดาของฌานมีสมญานามว่าพระเจ้าชาร์ลส์ผู้เลวร้าย ส่วนฌานแห่งวาลัว พระราชมารดาของพระองค์เป็นพระราชธิดาของ [[พระเจ้าฌ็องที่ 2 แห่งฝรั่งเศส ]]ซึ่งมีสมญานามว่าฌ็องผู้ดีงาม พระราชมารดาของฌาน เสด็จสวรรคต ตอนขณะฌานมีพระชนมายุ ได้ราว 3 พรรษา
ในวัยเยาว์ฌานกับพี่น้องอีกสองคนตกเป็นตัวประกันของผู้สำเร็จราชการแผ่นดินแห่งฝรั่งเศสซึ่งเป็นพระมาตุลาของสามพี่น้อง ทั้งสามได้รับการปฏิบัติอย่างให้เกียรติและได้รับการปล่อยตัวเมื่อกษัตริย์แห่งกัสติยายื่นมือเข้ามาแทรกแซง
== ดัชเชสแห่งเบรอตาญ ==
หลังเดินทางกลับนาวาร์ พระราชบิดาได้เปิดโต๊ะเจรจาเรื่องการสมรสของพระองค์กับ[[ฌ็องที่ 4 ดยุคแห่งเบรอตาญ]]ซึ่งมีอายุมากกว่าพระองค์ถึงสามสิบปีและเป็นม่ายมาแล้วสองครั้ง ภรรยาสองคนแรกของเขาฌ็องเป็นหญิงชาวอังกฤษทั้งคู่ คือ แมรีแห่งวอลแทม พระราชธิดาของ[[พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 3 แห่งอังกฤษ|พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 3]] และโจน ฮอลแลนด์ บุตรสาวของ[[ทอมัส ฮอลแลนด์ เอิร์ลที่ 1 แห่งเคนต์]] การสมรสทั้งสองครั้งไม่มีบุตรฌ็องจึงต้องการสมรสใหม่อย่างเร่งด่วน ทูตเบรอตาญเดินทางมาถึงในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1384 เพื่อมารับตัวฌานซึ่งขณะนั้นมีพระชนมายุ 16 พรรษา พระองค์ได้สมรสผ่านผู้แทนเป็นภรรยาคนที่สามของฌ็องที่ 4 ดยุคแห่งเบรอตาญในวันที่ 2 กันยายน จากนั้นฌานถูกส่งตัวขึ้นเรือไปเบรอตาญทันทีและเข้าพิธีสมรสจริงๆ กับฌ็องในวันที่ 11 กันยายน พระองค์ตั้งครรภ์อย่างรวดเร็วและได้ให้กำเนิดธิดาซึ่งบุตรสาวที่มีอายุสั้นในปี ค.ศ. 1388 บุตรชายคนแรกของทั้งคู่เกิดในปี ค.ศ. 1389 ทั้งคู่มีบุตรด้วยกันทั้งสิ้นไม่ต่ำกว่า 98 คน คือ
* ฌานแห่งเบรอตาญ (เกิด ค.ศ. 1387) ถึงแก่กรรมในวันเด็ก
* มารี[[ฌ็องที่ 5 ดยุคแห่งเบรอตาญ ]] (เกิด ค.ศ. 13911389) สมรสกับ ฌ็องที่ 1 และอาล็องซงฌานแห่งฝรั่งเศส มีบุตร ▼* บุตรสาว (เกิด ค.ศ. 1388) ถึงแก่กรรมตอนคลอด
* ฌ็องที่ 5 ดยุคมารีแห่งเบรอตาญ (เกิด ค.ศ. 13891391) สมรสกับฌานฌ็องที่ 1 แห่งฝรั่งเศสอาล็องซง มีบุตร
▲* มารีแห่งเบรอตาญ (เกิด ค.ศ. 1391) สมรสกับฌ็องที่ 1 และอาล็องซง มีบุตร
* มาร์เกอรีตแห่งเบรอตาญ (เกิด ค.ศ. 1392) สมรสกับอาลันที่ 9 ไวส์เคานต์แห่งโรฮานและเคานต์แห่งโปเว็ต
* [[อาร์เธอร์ที่ 3 ดยุคแห่งเบรอตาญ]] (เกิด ค.ศ. 1393) สมรสกับ (1) มาร์เกอรีตแห่งบูร์กอญ (2) ฌานแห่งอัลเบร (3) แกเตอรีนแห่งลักเซ็มเบิร์กแซ็งต์โปล การสมรสทั้งสามครั้งไม่มีบุตร
* ชีลแห่งเบรอตาญ (เกิด ค.ศ. 1394)
* ริชาร์ดแห่งเบรอตาญ (เกิด ค.ศ. 1395) สมรสกับมาร์เกอรีต เดอร์ลียงเดอร์ลีย็อง เคาน์เตสแห่งแวร์ตู มีบุตร
* บล็องช์แห่งเบรอตาญ (เกิด ค.ศ. 1397) สมรสกับฌ็องที่ 4 เคานต์แห่งอามันญัค มีบุตร
== สมเด็จพระราชินีแห่งอังกฤษ ==
ฌานน่าจะเจอกับ[[พระเจ้าเฮนรีที่ 4 แห่งอังกฤษ|เฮนรีแห่งบอลิงบรูก]] (ต่อมาคือพระเจ้าเฮนรีที่ 4) บุตรชายของ[[จอห์นแห่งกอนท์]]กับ[[บลานช์แห่งแลงคัสเตอร์]]ครั้งแรกในปี ค.ศ. 1396 ในพิธีอภิเษกสมรสของ[[พระเจ้าริชาร์ดที่ 2]] กับ[[อิซาเบลลาแห่งวาลัว|อิซาแบลแห่งวาลัว]]ในเมือง[[กาแล (เมือง)|กาแล]] ในปี ค.ศ. 1399 เฮนรีถูกพระเจ้าริชาร์ดที่ 2 ซึ่งเป็นลูกพี่ลูกน้องเนรเทศออกจากราชสำนัก พระองค์ได้มาพำนักอยู่กับฌานและดยุคแห่งเบรอตาญ ทั้งคู่น่าจะเริ่มถูกตาต้องใจกันในตอนนั้น ในวันที่ 1 พฤศจิกายนของปีนั้นฌานเป็นม่ายเมื่อดยุคแห่งเบรอตาญผู้เป็นสามีถึงแก่กรรม พระองค์ได้ขึ้นทำหน้าที่เป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดินให้ฌ็องที่ 5 ดยุคแห่งเบรอตาญ บุตรชายที่ยังอยู่ในวัยเยาว์ ในปี ค.ศ. 1400 ฌานได้เขียนจดหมายถึงเฮนรีด้วยเนื้อหาที่ทำให้สันนิษฐานว่าทั้งคู่น่าจะมีความสัมพันธ์ที่พิเศษต่อกัน
ในปี ค.ศ. 1402 หลังสำเร็จราชการแผ่นดินได้สองปีบุตรชายของฌาน ถูกประกาศให้ได้บรรลุนิติภาวะ ฌานได้ส่งทูตไปอังกฤษเพื่อเจรจา เรื่องการขอสมรสกับเฮนรี ซึ่งผ่านการสมรสมาแล้วหนึ่งครั้งกับ[[แมรี เดอ โบฮัน ภรรยาคนแรกของเฮนรี]]ที่ถึงแก่กรรม ตั้งแต่ไปเมื่อปี ค.ศ. 1394 หลังให้กำเนิดบุตรคนที่เจ็ดของทั้งคู่ เฮนรีเห็นด้วยกับการสมรส และ ทั้งคู่ จึงได้ ทำการสมรส กันผ่นผ่านผู้แทนในเดือนเมษายน ค.ศ. 1402 ในเดือนมกราคม ค.ศ. 1403 หลังเสียสิทธิ์ในการสำเร็จราชการแผ่นดินและสิทธิ์ในการดูแลบุตรชาย ฌานได้ออกเดินทางจากฝรั่งเศสไปอังกฤษพร้อมกับบุตรสาวสองคนเพื่อ ไปใช้ชีวิต กับคู่สมรส ระหว่างเดินทางเรือของพระองค์ เจอโดนพายุ จนถูกพัดออก จากนอกเส้นทางเดิมที่ตั้งใจ ว่าจะขึ้นฝั่งในเซาแทมตัน ไปขึ้นเรือเทียบฝั่ง ในที่ฟอลมัธในเมืองคอร์นวอลล์ พระองค์ได้เดินทาง ไปพบมาหาเฮนรี ซึ่งที่ขณะนั้นครองราชย์เป็นพระเจ้าเฮนรีที่ 4 แห่งอังกฤษได้สองปีแล้วที่ เมือง[[วินเชสเตอร์ ]] ทั้งคู่สมรสกันจริงๆ ในวันที่ 7 กุมภาพันธ์ที่ [[อาสนวิหารวินเชสเตอร์ ]] จากนั้นทั้งคู่ได้เดินทางไปลอนดอนและฌานได้รับการทำพิธีราชาภิเษกในวันที่ 26 กุมภาพันธ์ที่ [[วิหารเวสต์มินสเตอร์ ]]▼ฌานเป็นม่ายในวันที่ 1 พฤศจิกายน ค.ศ. 1399 และได้ทำหน้าที่เป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดินให้ฌ็องที่ 5 ดยุคแห่งเบรอตาญผู้เป็นบุตรชายวัยเยาว์ ในระหว่างนั้นพระองค์ได้พบกับเฮนรีแห่งบอลิงบรูก (ต่อมาคือพระเจ้าเฮนรีที่ 4) บุตรชายของจอห์นแห่งกอนท์กับบลานช์แห่งแลงคัสเตอร์ ที่ต่อมาจะกลายเป็นพระสวามีคนที่สองซึ่งครั้งนี้น่าจะเป็นการสมรสที่เกิดจากความรัก ทั้งคู่น่าจะพบกันครั้งแรกในปี ค.ศ. 1396 ในตอนที่ไปร่วมพิธีอภิเษกสมรสของพระเจ้าริชาร์ดที่ 2 กับอิซาแบลแห่งวาลัวในเมืองกาแล หลังถูกพระเจ้าริชาร์ดที่ 2 ผู้เป็นลูกพี่ลูกน้องเนรเทศออกจากราชสำนักในปี ค.ศ. 1399 เฮนรีได้แวะมาเยือนราชสำนักบูร์กอญ พระองค์ได้สร้างความปประทับใจให้แก่ฌานและพระนางได้ตั้งเป้าว่าจะสมรสกับพระองค์ทันทีที่มีโอกาส ในปี ค.ศ. 1400 พระองค์ได้เขียนจดหมายถึงเฮนรีด้วยเนื้อหาที่ทำให้สันนิษฐานว่าทั้งคู่น่าจะมีความสัมพันธ์กันเป็นพิเศษ
▲ในปี ค.ศ. 1402 หลังสำเร็จราชการแผ่นดินได้สองปีบุตรชายของฌานถูกประกาศให้บรรลุนิติภาวะ ฌานได้ส่งทูตไปอังกฤษเพื่อเจรจาเรื่องการสมรสกับเฮนรี แมรี เดอ โบฮัน ภรรยาคนแรกของเฮนรีถึงแก่กรรมตั้งแต่ปี ค.ศ. 1394 หลังให้กำเนิดบุตรคนที่เจ็ดของทั้งคู่ เฮนรีเห็นด้วยกับการสมรสและทั้งคู่ได้สมรสกันผ่นผู้แทนในเดือนเมษายน ค.ศ. 1402 ในเดือนมกราคม ค.ศ. 1403 หลังเสียสิทธิ์ในการสำเร็จราชการแผ่นดินและสิทธิ์ในการดูแลบุตรชาย ฌานได้ออกเดินทางจากฝรั่งเศสไปอังกฤษพร้อมกับบุตรสาวสองคนเพื่อใช้ชีวิตสมรส ระหว่างเดินทางเรือของพระองค์เจอพายุจนถูกพัดออกจากเส้นทางเดิมที่ตั้งใจจะขึ้นฝั่งในเซาแทมตัน ไปขึ้นฝั่งในฟอลมัธในเมืองคอร์นวอลล์ พระองค์ได้เดินทางไปพบเฮนรีซึ่งขณะนั้นครองราชย์เป็นพระเจ้าเฮนรีที่ 4 แห่งอังกฤษได้สองปีแล้วที่วินเชสเตอร์ ทั้งคู่สมรสกันจริงๆ ในวันที่ 7 กุมภาพันธ์ที่อาสนวิหารวินเชสเตอร์ จากนั้นทั้งคู่ได้เดินทางไปลอนดอนและฌานได้รับการทำพิธีราชาภิเษกในวันที่ 26 กุมภาพันธ์ที่วิหารเวสต์มินสเตอร์
ในตอนที่สมรสพระเจ้าเฮนรีมีพระชนมายุ 37 พรรษา ส่วนฌานมีพระชนมายุ 35 พรรษา แม้ทั้งคู่ไม่มีพระราชโอรสธิดาด้วยกันแต่พระเจ้าเฮนรีมีพระโอรสธิดาอยู่แล้ว 6 คนกับพระมเหสีคนแรก ฌานมีความสัมพันธ์ที่ดีกับลูกเลี้ยง โดยเฉพาะกับ[[พระเจ้าเฮนรีที่ 5 แห่งอังกฤษ|เฮนรีแห่งมอนมัธ]] เจ้าชายแห่งเวลส์ (ต่อมาคือพระเจ้าเฮนรีที่ 5 แห่งอังกฤษ) แต่ชาวอังกฤษไม่ชอบพระราชินีคนใหม่ซึ่งเป็นชาวฝรั่งเศสและไม่ไว้ใจคนโปรดชาวต่างชาติที่ฌานพาเข้ามาอยู่ในราชสำนัก ฝั่งชาวฝรั่งเศสเองก็ไม่เห็นด้วยการสมรสครั้งนี้เช่นกัน
== พระราชินีม่ายแห่งอังกฤษ ==
ในตอนที่สมรสพระเจ้าเฮนรีมีพระชนมายุ 37 พรรษา ส่วนฌานมีพระชนมายุ 35 พรรษา แม้ทั้งคู่ไม่มีพระราชโอรสธิดาด้วยกันแต่พระเจ้าเฮนรีมีพระโอรสธิดาอยู่แล้ว 6 คน ฌานมีความสัมพันธ์ที่ดีกับบุตรเลี้ยง โดยเฉพาะเฮนรีแห่งมอนมัธ เจ้าชายแห่งเวลส์ (ต่อมาคือพระเจ้าเฮนรีที่ 5 แห่งอังกฤษ) ในปี ค.ศ. 1408 พระเจ้าเฮนรีติดป่วยป็นโรคทางผิวหนัง (น่าจะอาจเป็นโรคเรื้อน หรือโรคซิฟิลิส หรือโรคสะเก็ดเงิน) และมีโรครุมเร้าสภาพร่างกายไม่สู้ดี (น่าจะอาจเป็นโรคลมบ้าหมู หรือโรคหัวใจ) จนทำให้พระองค์จึงปลีกวิเวกจากสังคม โดยทรงพาฌานไปอยู่กับพระองค์ด้วย ในปี ค.ศ. 1413 ระหว่างกำลังสวดมนต์ที่แท่นบูชาพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดผู้สารภาพในวิหารเวสต์มินสเตอร์ พระเจ้าเฮนรีเกิดป่วยหนักมีอาการไม่สู้ดี (น่าอาจจะเกิดจากหลอดเลือดเส้นเลือดในสมองแตก) พระองค์ถูกหามไปยังห้องเยรูซาเล็มซึ่งอยู่ในส่วนที่พักของพระอธิการ ทรงเสด็จสวรรคตที่นั่นด้วยพระชนมายุ 45 พรรษา ฌานเป็นม่ายอีกครั้ง ผู้ที่ขึ้นครองราชย์ต่อจากพระสวามีของพระองค์ คือ พระเจ้าเฮนรีที่ 5 พระโอรสเลี้ยงของพระองค์
พระเจ้าเฮนรีที่ 5 ใส่ใจพระมารดาเลี้ยงของพระองค์อย่างมาก เห็นได้จากการที่ทรงแต่งตั้ง "พระมารดาที่รัก" เป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดินในปี ค.ศ. 1415 ระหว่างในช่วงที่พระองค์ไปทำศึกในฝรั่งเศสและคว้าชัยชนะครั้งใหญ่ใน[[ยุทธการที่อาแช็งกูต์แซ็งกูร์]]ซึ่งได้พรากชีวิตบุตรเขยคนหนึ่งของฌานที่ต่อสู้ให้ฝรั่งเศสจนเสียชีวิตและ ขณะที่อาร์เธอร์ บุตรชายของพระองค์ฌานถูกจับเป็นเชลยและถูกจำขังใน[[หอคอยแห่งลอนดอน]]และ[[ปราสาทฟอเธอริงกายฟอเธอริงกาย]]เป็นเวลาห้าปี
ในปี ค.ศ. 1418 ระหว่างพระเจ้าเฮนรีที่ 5 ไปทำศึกในฝรั่งเศสอีกครั้งโดยมี[[จอห์นแห่งแลงแคสเตอร์ ดยุกที่ 1 แห่งเบดฟอร์ด|จอห์น ดยุคแห่งเบดฟอร์ด]] พระอนุชาทำหน้าที่เป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน ฌานถูกริบที่ดินในครอบครองกับเงินรายปีทั้งหมดและถูกจับกุมอย่างกระทันหันด้วยขอหาข้อหาใช้เวทมนตร์วางยาพิษกษัตริย์คาถาม (สันนิษฐานกันว่าอาจมีเหตุผลมาจากนโยบายต่อต้านฝรั่งเศสของอังกฤษ ฌานซึ่งเป็นชาวฝรั่งเศสจึงถูกกำจัดออกจากการเมืองของอังกฤษ) พระองค์ถูกส่งตัวไปขังที่[[ปราสาทเพเวนซีย์ในซัสเซ็กซ์และใช้ชีวิตอยู่ที่นั้นอย่างค่อนข้างฟุ้งเฟ้อซีย์]]ใน[[ซัสเซ็กซ์]]เป็นเวลา 4 ปี แม้จะมีสถานะต้องขังในปราสาทแต่พระองค์มีชีวิตความเป็นอยู่ที่หรูหรา ในปี ค.ศ. 1422 พระเจ้าเฮนรีที่ 5 มีพระบัญชาราชโองการให้ปล่อยตัวฌานและคืนสมบัติให้พระองค์ ตลอดรัชสมัยที่เหลือของพระเจ้าเฮนรีที่ 5 จนเข้าสู่รัชสมัยของ[[พระเจ้าเฮนรีที่ 6 แห่งอังกฤษ|พระเจ้าเฮนรีที่ 6]] พระราชโอรสของพระเจ้าเฮนรีที่ 5 ฌานทรงใช้ชีวิตอยู่อย่างสงบเงียบๆ ในฐานะพระราชินีม่ายผู้มั่งคั่ง กระทั่งในวันที่ 10 มิถุนายน ค.ศ. 1437 ฌานสิ้นพระชนม์ที่[[ปราสาทแฮฟริง]]ซึ่งเป็นบ้านหลังโปรดของพระองค์ด้วยพระชนมายุ 67 พรรษา ร่างของพระองค์ถูกฝังที่[[อาสนวิหารแคนเทอร์เบอรี|อาสนวิหารแคนเทอร์บรีเทอร์บรี]]เคียงข้างพระเจ้าเฮนรีที่ 4 ผู้เป็นพระสวามีคนที่สอง
<br />
== อ้างอิง ==
* [https://www.historyofroyalwomen.com/joan-of-navarre/joan-navarre-accused-witch/ History of Royal Women, Joan of Navarre – The accused witch]
* [http://www.unofficialroyalty.com/june-10-1437-death-of-joan-of-navarre-second-wife-of-king-henry-iv-of-england/ Unofficial Royalty, Joan of Navarre, Queen of England]
*[https://www.britannica.com/biography/Joan-of-Navarre Encyclopædia Britannica, Joan of Navarre]
{{รายการอ้างอิง}}<br />
| 