|
[[ไฟล์:Johann Adam Weishaupt01.jpg|thumb|right|220px|อดัม ไวส์เฮาฟต์ (ค.ศ.[[อาดัม 1748–1830)ไวส์เฮาฟท์]] ผู้ก่อตั้งอิลลูมินาตีบาวาเรียนสมาคมรู้แจ้ง]]
[[ไฟล์:Minerval insignia.png|thumb|right|220px|นกฮูกแห่ง [[อะธีนา ]]ถูกใช้เป็นสัญลักษณ์ในหนังสือ โดยของสมาคมอิลลูมินา ตีบาวาเรียนเทิน]] ▼'''อิลลูมินาตี''' ({{lang-en|Illuminati}}) มาจากภาษาละตินว่า '''อิลลูมินาตุส''' ({{lang-la|illuminatus}}) ที่แปลว่า "รู้แจ้ง" เป็นชื่อที่ตั้งให้แก่กลุ่มคณะบุคคลหลายกลุ่มทั้งที่มีอยู่จริงและเป็นเรื่องแต่ง ซึ่งหากกล่าวถึงที่มีอยู่จริงในประวัติศาสตร์จะหมายถึง '''สมาคมรู้แจ้ง''' ({{lang-de|''Illuminatenorden''}})
สมาคมรู้แจ้งเป็นสมาคมลับใน[[ยุคเรืองปัญญา]] ก่อตั้งเมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม ค.ศ. 1776 โดยนักปรัชญาและนัก[[กฎหมายศาสนจักร]] [[อาดัม ไวส์เฮาฟท์]] (Adam Weishaupt) พร้อมกับนักเรียนอีกสี่คน ที่เมือง[[อิงก็อลชตัท]] ไวส์เฮาฟท์ก่อตั้งสมาคมนี้ขึ้นภายหลังผิดหวังกับองค์กร[[ฟรีเมสัน]]ที่ไม่ค่อยเปิดรับความคิดเขาเท่าไหร่ ไวส์เฮาฟท์จึงก่อตั้งสมาคมของตนเองขึ้นมาโดยมีโครงสร้างและระดับเฉกเช่นเดียวกับฟรีเมสัน แต่ทั้งนี้เพื่อตอบสนองความเชื่อของเขาเอง<ref name="Stauffer">[http://freemasonry.bcy.ca/anti-masonry/stauffer.html Vernon Stauffer, ''New England and the Bavarian Illuminati'', Columbia University Press, 1918, Chapter 3 ''The European Illuminati''], Grand Lodge of British Columbia and Yukon, accessed 14 November 2015</ref> มีจุดมุ่งหมายต่อต้าน[[ความงมงาย]] (superstition), ต่อต้าน[[ลัทธิหมิ่นประมาท]] (obscurantism), ต่อต้านอิทธิพลของศาสนาในชีวิตผู้คน รวมถึงต่อต้านการใช้อำนาจรัฐในทางผิด
'''อิลลูมินาตี''' ({{lang-en|Illuminati}}) เป็นชื่อเรียกหลายกลุ่ม ทั้งที่เป็นจริงและแต่งขึ้น ในอดีต ชื่อนี้หมายความถึง '''อิลลูมินาตีบาวาเรียน''' [[สมาคมลับ]]ใน[[ยุคเรืองปัญญา]] ซึ่งก่อตั้งเมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม ค.ศ. 1776 เป้าหมายของสมาคมคือคัดค้าน[[ความงมงาย]] การปิดบังข้อเท็จจริง (obscurantism) อิทธิพลทางศาสนาเหนือชีวิตสาธารณะ และการละเมิดอำนาจรัฐ บัญญัติทั่วไปเขียนว่า "สิ่งจำเป็นคือการทำให้อุบายของผู้ให้เกิดความอยุติธรรมยุติ เพื่อควบคุมเขาโดยไม่ครอบงำเขา"<ref>Richard van Dülmen, ''The Society of Enlightenment'' (Polity Press 1992) p. 110</ref> ผู้ปกครองบาวาเรีย ชาลส์ ธีโอดอร์ (Charles Theodore) ออกกฤษฎีกาประกาศให้อิลลูมินาตี ร่วมกับ[[ฟรีเมสัน]]และสมาคมลับอื่นอยู่นอกกฎหมายโดยการส่งเสริมของ[[ศาสนจักรโรมันคาทอลิก]] ใน ค.ศ. 1784, 1785, 1787 และ 1790<ref>René le Forestier, ''Les Illuminés de Bavière et la franc-maçonnerie allemande'', Paris, 1914, pp. 453, 468-9, 507-8, 614-5</ref> ในอีกหลายปีให้หลัง อิลลูมินาตีถูกนักอนุรักษนิยมและนักวิจารณ์ศาสนาใส่ความอ้างว่ากลุ่มนี้ยังดำเนินการใต้ดินและรับผิดชอบต่อ[[การปฏิวัติฝรั่งเศส]]
เมื่อแรกก่อตั้ง ไวส์เฮาฟท์ใช้ชื่อองค์กรว่า ''สหภาพสัมบูรณ์'' (''Bund der Perfektibilisten'') และตัดสินใจใช้นกฮูกแห่งอะธีนาเป็นสัญลักษณ์องค์กร อย่างไรก็ตาม ไวส์เฮาฟท์มองว่าชื่อนี้ฟังดูแปลก<ref>{{cite book|title= Pythagoras oder Betrachtungen über die geheime Welt- und Regierungskunst|last= Weishaupt|first= Adam|year= 1790|location= Frankfurt and Leipzig|pages= 670}}</ref> ในเดือนเมษายน ค.ศ. 1778 จึงเปลี่ยนชื่อเสียใหม่เป็น ''สมาคมรู้แจ้ง'' (''Illuminatenorden'')
ในการใช้ต่อมา "อิลลูมินาตี" หมายถึง องค์การหลายองค์การซึ่งอ้างหรือมีการเสนอว่ามีความเชื่อมโยงกับอิลลูมินาตีบาวาเรียเดิมหรือสมาคมลับที่คล้ายกัน แม้การเชื่อมโยงเหล่านี้ไม่มีหลักฐานยืนยัน อิลลูมินาตีมักถูกกล่าวหาว่าคบคิดเพื่อควบคุมกิจการของโลก โดยการชักใยเหตุการณ์และวางสายลับในรัฐบาลและบริษัทเพื่อให้ได้อำนาจและอิทธิพลทางการเมืองและสถาปนา[[ระเบียบโลกใหม่ (ทฤษฎีคบคิด)|ระเบียบโลกใหม่]]ให้สวมงาม
ช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 [[คาร์ล เทโอดอร์ ผู้คัดเลือกแห่งบาวาเรีย|คาร์ล เทโอดอร์]] ผู้ครองบาวาเรีย ประกาศให้สมาคมรู้แจ้ง องค์กรฟรีเมสัน ตลอดจนองค์กรลับอื่นๆนั้นเป็นองค์กรเถื่อน<ref>René le Forestier, ''Les Illuminés de Bavière et la franc-maçonnerie allemande'', Paris, 1914, pp. 453, 468–469, 507–508, 614–615</ref> คำประกาศเหล่านี้ได้รับการสนับสนุนโดยคริสต์จักรคาทอลิก นอกจากนี้ ฝ่ายหัวเก่าและนักวิจารณ์ฝ่ายคริสต์จักรยังกล่าวให้ร้ายว่าองค์กรเหล่านี้อยู่เบื้องหลัง[[การปฏิวัติฝรั่งเศส]]และยังเคลื่อนไหวอย่างลับๆเพื่อทำการเปลี่ยนแปลงในประเทศอื่นๆต่อไป
== ประวัติ ==
=== ต้นกำเนิด ===
▲[[ไฟล์:Minerval insignia.png|thumb|right|220px|นกฮูกแห่งอะธีนาถูกใช้เป็นสัญลักษณ์ในหนังสือโดยอิลลูมินาตีบาวาเรียน]]
องค์กรนี้ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม ค.ศ. 1776 ในเมือง[[อิงโกลชตัดท์]] โดย [[Adam Weishaupt]]<ref>[http://freemasonry.bcy.ca/anti-masonry/stauffer.html The European Illuminati] by Vernon L. Stauffer, hosted on the Grand Lodge of British Columbia & Yukon website (hereafter BC&Y).</ref> ศิษย์[[คณะเยสุอิต]] และเป็นศาสตราจารย์ทาง[[กฎหมายศาสนจักร]]ที่เป็น[[ฆราวาส]]คนแรกที่[[มหาวิทยาลัยอิงโกลชตัดท์]]<ref name="A Bavarian Illuminati Primer">[http://freemasonry.bcy.ca/texts/illuminati.html A Bavarian Illuminati Primer] Compiled by Trevor W. McKeown hosted BC&Y</ref> องค์กรนี้ก่อตัวขึ้นจาก[[นักคิดเสรี]]ในฐานะเป็นผลพวงจากยุคเรืองปัญญา<ref>{{cite web|url=http://atheists.org/The_Enlightenment%2C_Freemasonry%2C_and_The_Illuminati|title=The Enlightenment, Freemasonry, and The Illuminati|last=Goeringer|first=Conrad|publisher=[[American Atheists]]|accessdate=2008-12-31}}</ref> ซึ่งนักเขียนร่วมสมัยบางคนอย่างเช่น Seth Payson เชื่อว่าเป็นการสมคบคิดเพื่อแทรกซึมและโค่นล้มรัฐบาลของหลาย ๆ รัฐในยุโรป<ref>Payson, Seth; ''Proof of the Illuminati'', The Invisible College Press, LLC, 2003 (first published in Charlestown: Etheridge, 1802) ISBN 1-931468-14-1</ref> ขณะที่นักเขียนบางคนอย่าง [[Augusting Barruel]] และ [[John Robison]] ได้กล่าวอ้างว่าอิลลูมินาตีอยู่เบื้องหลัง[[การปฏิวัติฝรั่งเศส]]
นักการเมืองผู้มีสติปัญญาและหัวก้าวหน้าจำนวนมากอ้างว่าพวกเขาเป็นสมาชิกองค์กรเหล่านี้ อย่างที่[[แฟร์ดีนันท์ ฟ็อน เบราน์ชไวค์-ว็อลเฟินบึทเทิล|เจ้าชายแฟร์ดีนันท์แห่งเบราน์ชไวค์-ว็อลเฟินบึทเทิล]] หรือนักการทูต[[Xavier von Zwack|ซาฟิแอร์ ฟอน ซวัค]] เคยอ้างว่าตัวเองเป็นผู้นำเบอร์สองของสมาคมนี้<ref name="introvigne2005">{{cite web|last=Introvigne |first=Massimo |title=Angels & Demons from the Book to the Movie FAQ – Do the Illuminati Really Exist? |url=http://www.cesnur.org/2005/mi_illuminati_en.htm |publisher=[[Center for Studies on New Religions]] |accessdate=27 January 2011 |archiveurl=https://www.webcitation.org/5w48I6YlH?url=http://www.cesnur.org/2005/mi_illuminati_en.htm |archivedate=28 January 2011 |year=2005 |authorlink=Massimo Introvigne |deadurl=yes |df=dmy-all }}</ref> สมาคมนี้ดึงดูดปรมาจารย์เลื่องชื่อมากมายอาทิ [[โยฮัน ว็อล์ฟกัง ฟ็อน เกอเทอ]] และ[[โยฮัน ก็อทฟรีท แฮร์เดอร์]] ตลอดจนดยุกผู้ครองนคร[[โกทา]]และ[[ไวมาร์]]<ref>{{cite book|title=Die Mitglieder des Illuminatenordens, 1776–1787/93|last=Schüttler|first=Hermann|year=1991|publisher=Ars Una|location=Munich|isbn=978-3-89391-018-2|pages=48–49, 62–63, 71, 82}}</ref>
== ดูเพิ่ม ==
* [[ทฤษฎีสมคบคิด]]
* [[โบฮิเมียนคลับ]]
* [[คณะกรรมาธิการ 3 ฝ่าย]]
ผลที่ตามมา "อิลลูมินาตี" กลายเป็นคำที่ถูกนำไปอ้างโดยองค์กรมากมาย ทั้งที่อ้างว่าตนมีความเกี่ยวข้องกับสมาคมรู้แจ้งหรือองค์กรลับอย่างเดียวกัน แน่นอนว่าคำอ้างเหล่านี้ไม่มีข้อพิสูจน์ หลายครั้งมี[[ทฤษฎีสมคบคิด]]ว่าองค์กรเหล่านี้วางแผนในการเข้าครอบงำกิจการโลก คอยชักใยและสร้างสถานการณ์เพื่อต่อต้าน[[รัฐบาล]]และบรรษัทต่างๆเพื่อให้ได้มาซึ่งอำนาจทางการเมืองและอิทธิพลโดยมีเป้าหมายสูงสุดคือ[[การจัดระเบียบโลกใหม่]] (New World Order) ซึ่งเป็นทฤษฎีสมคบคิดเกี่ยวกับอิลลูมินาตีที่แพร่หลายที่สุด มีการนำอิลลูมินาตีไปใช้ในงานวรรณกรรม, ภาพยนตร์, การ์ตูน, วิดีโอเกม อยู่มากมาย
== หนังสืออ่านเพิ่ม ==
{{refbegin}}
<!-- Alphabetized by last name or by title if anonymous. -->
* Hermann Schüttler, Reinhard Markner, ''Forschungsliteratur zum Illuminatenorden'' / Research Bibliography at [http://illuminati-wiki.uni-erfurt.de/w/index.php/Forschungsliteratur_zum_Illuminatenorden Illuminaten Wiki]
* {{cite book|last=Engel|first=Leopold|title=Geschichte des Illuminaten-ordens|year=1906|publisher=Hugo Bermühler verlag|location=Berlin|url=https://de.wikisource.org/wiki/Geschichte_des_Illuminaten-Ordens|authorlink=Leopold Engel|oclc=560422365|language=German}} (Wikisource)
* {{cite encyclopedia|last=Gordon|first=Alexander|authorlink=Alexander Gordon (Unitarian)|editor=[[Hugh Chisholm]]|encyclopedia=[[1911 Encyclopædia Britannica|Encyclopædia Britannica]]|title=Illuminati|url=https://archive.org/details/encyclopaediabri14chisrich|accessdate=27 January 2011|edition=11|year=1911|publisher=[[Encyclopædia Britannica, Inc.]]|volume=14|location=NY}}
* {{cite book|last=Le Forestier|first=René|title=Les Illuminés de Bavière et la franc-maçonnerie allemande|year=1914|publisher=Librairie Hachette et Cie|location=Paris|language=French|oclc=493941226}}
* {{cite book|title=Die Korrespondenz des Illuminatenordens. Bd. 1, 1776–81|editor1-first=Reinhold|editor1-last=Markner|editor2-first=Monika|editor2-last=Neugebauer-Wölk|editor3-first=Hermann|editor3-last=Schüttler|year=2005|publisher=Max Niemeyer|location=Tübingen|isbn=3-484-10881-9|language=German}}
* {{cite book|last=Melanson|first=Terry|title=Perfectibilists: The 18th Century Bavarian Order of the Illuminati|year=2009|publisher=Trine Day|location=Walterville, Oregon|url=https://books.google.com/books?id=fOrjPAAACAAJ|oclc=182733051|isbn=9780977795383}}
* {{cite book|title=On the Influence Attributed to Philosophers, Free-Masons, and to the Illuminati on the Revolution of France|last=Mounier|first=Jean-Joseph|authorlink=Jean Joseph Mounier|others=Trans. J. Walker|year=1801|publisher=W. and C. Spilsbury|location=London|url=https://books.google.com/books?id=LLNCAAAAYAAJ|accessdate=27 January 2011}}
* {{cite book|title=Proofs of a Conspiracy Against All the Religions and Governments of Europe, Carried on in the Secret Meetings of Free Masons, Illuminati, and Reading Societies|last=Robison|first=John|authorlink=John Robison (physicist)|year=1798|publisher=T. Cadell, Jr. and W. Davies|location=London|edition=3|url=https://books.google.com/books?id=t-lAAAAAcAAJ|accessdate=27 January 2011}}
* {{cite journal|last=Utt|first=Walter C.|title=Illuminating the Illuminati|journal=Liberty|volume=74|issue=3, May–June|pages=16–19, 26–28|publisher=Review and Herald Publishing Association|location=Washington, D. C.|year=1979|url=http://www.adventistarchives.org/docs/LibM/LibM19790301-V74-03__C.pdf#view=fit|accessdate=24 June 2011}}
* {{cite journal|last=Burns|first=James|last2=Utt|first2=Walter C.|title=Further Illumination: Burns Challenges Utt and Utt Responds|journal=Liberty|volume=75|issue=2, March–April|pages=21–23|publisher=Review and Herald Publishing Association|location=Washington, D.C.|year=1980|url=http://www.adventistarchives.org/docs/LibM/LibM19800201-V75-02__C.pdf#view=fit|accessdate=25 June 2011}}
{{refend}}
== แหล่งข้อมูลอื่น ==
{{Commons category}}
* {{cite encyclopedia|last=Gruber|first=Hermann|encyclopedia=[[Catholic Encyclopedia|The Catholic Encyclopedia]]|title=Illuminati|url=http://www.newadvent.org/cathen/07661b.htm|accessdate=28 January 2011|year=1910|publisher=Robert Appleton Company|volume=7|location=NY|pages=661–663}}
* {{cite web|last=Melanson|first=Terry|title=Illuminati Conspiracy Part One: A Precise Exegesis on the Available Evidence|url=http://www.conspiracyarchive.com/NWO/Illuminati.htm|publisher=Conspiracy Archive|accessdate=28 January 2010|archiveurl=http://www.webcitation.org/5w4m7HAAW|archivedate=28 January 2010|date=5 August 2005}}
{{ทฤษฎีสมคบคิด}}
{{Authority control}}
| 