ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระเจ้ามโหตรประเทศ"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Setawut (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
ตามอ้างอิง
ป้ายระบุ: ทำกลับ
บรรทัด 2:
| image = ไฟล์:King mahoteprathed.jpg
| succession = เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่
| reign = '''พระยาเชียงใหม่''' <br >พ.ศ. 2389 - 2396<ref name="หน้า16">''เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ'', หน้า 16</ref> <br/ >'''พระเจ้าเชียงใหม่'''<br > พ.ศ. 2396 - 2397<ref name="หน้า16"/>
| reign2 = พ.ศ. 2396 - 2397
| predecessor2 = [[พระยาพุทธวงศ์]]
| reign = พ.ศ. 2389 - 2396
| successor2 = [[พระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงษ์]]
| reign-type = รั้งตำแหน่ง
| predecessor2 = [[พระยาพุทธวงศ์]]
| successor2 = [[พระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงษ์]]
| succession3 = พระยาอุปราชเชียงใหม่
| reign3 = พ.ศ. 2369 - 2396
| reign-type3 =ระหว่าง
| predecessor3 = [[พระยาพุทธวงศ์]]
| successor3 = [[พระยาอุปราชพิมพิสาร|พระยาพิมพิสาร]]
| death_style = พิราลัย
| death_date = 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2397
เส้น 19 ⟶ 12:
| spouse = แม่เจ้าสุวรรณคำแผ่น
| issue1 = 19 พระองค์
| dynasty = [[ราชวงศ์ทิพย์จักร|ทิพย์จักร]]
}}
'''พระเจ้ามโหตรประเทศ''' ({{lang-nod|[[ไฟล์:LN-Phra Chao Mahottaraprathet.png|100px]]}}) (พระนามเดิม '''เจ้าหนานมหาวงษ์วงส์''') เป็นเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 5 แห่ง[[ราชวงศ์ทิพย์จักร]] ทรงครองราชย์ในระหว่างปี พ.ศ. 2390 ถึงปี พ.ศ. 2397<ref>รุ่งพงษ์ ชัยนาม. '''ประวัติศาสตร์ล้านนา : ประวัติศาสตร์ไทยที่คนไทยไม่ค่อยมีโกาสได้ศึกษา'''. [[มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช]]</ref>
 
== พระประวัติ ==
{{เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่แห่งราชวงศ์ทิพย์จักร}}
พระเจ้ามโหตรประเทศมีพระนามเดิมว่า '''เจ้าหนานมหาวงษ์วงส์'''<ref>''ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ ฉบับเชียงใหม่ 700 ปี'', หน้า 160</ref> หรือ'''เจ้าขนานมหาวงส์'''<ref>''ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ ฉบับเชียงใหม่ 700 ปี'', หน้า 149</ref> เป็นราชโอรสองค์ที่ 2 ใน [[พระยาธรรมลังกา]] เจ้าหลวงผู้ครองนครเชียงใหม่องค์ที่ 2 และเป็นราชปนัดดา (เหลนปู่) ใน[[พระยาไชยสงคราม (ทิพย์ช้าง)|หนานทิพย์ช้าง]] กับแม่เจ้าพิมพาราชเทวี ซึ่งเป็นองค์ปฐมวงศ์ราชวงศ์ทิพย์จักร
 
หลังจากปี พ.ศ. 2369 [[พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว]]ทรงตั้ง[[พระยาพุทธวงศ์|พระยาอุปราชพุทธวงศ์]]เป็นพระยาเชียงใหม่ และตั้งเจ้าผู้ครองนครขนานมหาวงส์เป็น''พระยาอุปราชเมืองเชียงใหม่''แทน<ref>''พงศาวดารโยนก'', องค์ที่หน้า 4450</ref> หลังจากพระยาเชียงใหม่พุทธวงศ์ถึงแก่อนิจกรรมอสัญกรรมเมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2389 พระยาอุปราชมหาวงษ์ก็ได้รั้งเมืองสืบมา จนถึง พ.ศ. 2390 พระยาอุปราชมหาวงษ์ มหาวงศ์และ[[พระยาอุปราชพิมพิสาร|เจ้าพิมพิสาร]]แห่งนครเชียงใหม่ ได้นำช้างพลายสีประหลาดลงไปถวาย[[พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ครั้งนั้นได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งพระยาอุปราชมหาวงษ์มหาวงศ์เป็น''พระยาเชียงใหม่'' และแต่งตั้งเจ้าพิมพิสารเป็นพระยาอุปราชเมืองเชียงใหม่<ref name="หน้า15">''พงศาวดารเมืองนครเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง เมืองลำพูนไชย'', หน้า 15</ref><ref>''พงศาวดารโยนก'', หน้า 455</ref>
 
ในปีพ.ศ. 2396 [[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ทรงพระกรุณาโปรดฯ ให้[[พระยาสีหราชฤทธิไกร]]เชิญ[[พระสุพรรณบัฏ]] กับเครื่องสูงมาพระราชทานถวายพระยาเชียงใหม่มหาวงษ์ มหาวงศ์และโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็น ''พระเจ้ามโหตรประเทศราชาธิบดี นพิสีมหานคราธิฐานธิฐาน ภูบาลบพิตร สถิตในอุตมชิยางคราชวงศ์ เจ้านครเชียงใหม่''<ref name="หน้า17">''พงศาวดารเมืองนครเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง เมืองลำพูนไชย'', หน้า 17</ref><ref>ปราณี ศิริธร. ''เพชรล้านนา'' (เชียงใหม่: สุริวงศ์สตอลล์, 2509), 1: หน้า 175-186</ref> ในขณะนั้นยังประชวรอยู่ ครั้นได้เป็นพระเจ้าประเทศราชเชียงใหม่ได้ 5 เดือนกับ 28 วัน<ref name="หน้า17"/> ถึงวันเดือนยี่เหนือ แรม 9 ค่ำ ปีจุลศักราช 1216 (ตรงกับวันที่ 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2397) พระโรคกำเริบมากขึ้น พระเจ้ามโหตรประเทศฯ ก็ถึงแก่พิราลัย รวมเวลาที่ทรงครองนครเชียงใหม่ได้ 7 ปีเศษ
 
==พระราชตระกูล==
เส้น 46 ⟶ 39:
* '''เจ้าองค์ทิพย์ ณ เชียงใหม่'''
* '''เจ้ากาบแก้ว ณ เชียงใหม่'''
* '''เจ้าบุญปั๋น ณ เชียงใหม่''' - เจ้ามารดาใน "[[เจ้ามหาวงษ์มหาวงศ์ ณ เชียงใหม่]], พระยามหิทธิวงศา เจ้าเมืองฝาง"
* '''เจ้าเกี๋ยงคำ (ณ เชียงใหม่) ตุงคนาคร''' - ชายา "เจ้าราชภาติกวงษ์ น้อยดวงทิพย์ ตุงคนาคร, เจ้าราชภาติกวงษ์นครลำพูน" เจ้านายราชวงศ์มังราย จากเมืองเชียงตุง ซึ่งอพยพเข้ามาอยู่นครเชียงใหม่ตั้งแต่ปี 2348 ได้รับพระราชทานนามสกุลจาก ร.6
* '''เจ้าจันทร์เป็ง ณ เชียงใหม่'''
เส้น 67 ⟶ 60:
* '''เจ้ายอดเรือน (ณ เชียงใหม่) ณ ลำพูน''' - ชายา "เจ้าบุรีรัตน์มหาเทพ ณ ลำพูน, เจ้าบุรีรัตน์นครลำพูน"
* '''[[เจ้าอุษา]]''' ชายาใน[[พระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงษ์]] เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 6
* '''เจ้าบัวทิพย์ (ณ เชียงใหม่) ณ ลำปาง''' - สมรสกับ "เจ้าน้อยมหาวงษ์มหาวงศ์ ณ ลำปาง" โอรสใน "เจ้าราชวงศ์ คำมูล ณ ลำปาง, เจ้าราชวงศ์นครเชียงใหม่"
* '''เจ้าคำหลอ (ณ เชียงใหม่) ณ เชียงใหม่''' - สมรสกับ "เจ้าน้อยมหาวัน ณ เชียงใหม่" โอรสใน "เจ้าอุปราชพิมพิสาร ณ เชียงใหม่, เจ้าอุปราชนครเชียงใหม่"
* '''เจ้าปิมปา ณ เชียงใหม่'''
เส้น 74 ⟶ 67:
 
== ฐานันดรศักดิ์ ==
* '''ประสูติ - พ.ศ. 2369''': เจ้าหนานมหาวงษ์วงส์
* '''พ.ศ. 2369 - 2389''': พระยาอุปราชเมืองเชียงใหม่
* '''พ.ศ. 2389 - 2396''': พระยาอุปราชเชียงใหม่ รั้งตำแหน่งพระยาเชียงใหม่
* '''พ.ศ. 2396 - 2397''': พระเจ้านครเชียงใหม่<ref name="หน้า108">
 
== พงศาวลี ==
เส้น 125 ⟶ 118:
 
== อ้างอิง ==
;เชิงอรรถ
{{รายการอ้างอิง|2}}
* ปราณี ศิริธร ณ พัทลุง. '''เพ็ชร์ล้านนา'''. (ครั้งที่ 2) เชียงใหม่ :ผู้จัดการ ศูนย์ภาคเหนือ, 2538.
;บรรณานุกรม
* เจ้าวงศ์สัก ณ เชียงใหม่, คณะทายาทสายสกุล ณ เชียงใหม่. '''เจ้าหลวงเชียงใหม่'''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน), 2539.
{{เริ่มอ้างอิง}}
* คัมภีร์ คัมภีรญาณนนท์ , นาวาอากาศเอก. '''เจ้านายฝ่ายเหนือ'''. [http://www.globalgroup.in.th/encyclopedia_lanna.html]
* {{อ้างหนังสือ| ชื่อหนังสือ = ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ ฉบับเชียงใหม่ 700 ปี| จังหวัด = เชียงใหม่| พิมพ์ที่ = ศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่ สถาบันราชภัฏเชียงใหม่| ปี = 2538| ISBN = 974-8150-62-3| จำนวนหน้า = 320}}
* [http://www.lannaworld.com/person/kingcm5.htm โลกล้านนา]
* {{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = [[พระยาประชากิจกรจักร์ (แช่ม บุนนาค)|ประชากิจกรจักร, พระยา]]| ชื่อหนังสือ = พงศาวดารโยนก| จังหวัด = นนทบุรี| พิมพ์ที่ = ศรีปัญญา| ปี = 2557| ISBN = 978-616-7146-62-1| จำนวนหน้า = 496}}
* {{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = มหาอำมาตยาธิบดี (หรุ่น ศรีเพ็ญ), พระยา| ชื่อหนังสือ = พงศาวดารเมืองนครเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง เมืองลำพูนไชย| URL = http://www.finearts.go.th/chiangmailibrary/index.php/2016-08-20-05-05-37/book/233?tmpl=component&print=1| จังหวัด = พระนคร| พิมพ์ที่ = โรงพิมพ์พระจันทร์| ปี = 2505 | จำนวนหน้า = 35| หน้า = }} [พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พระพิจิตรโอสถ (รอด สุตันตานนท์)]
* {{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = วรชาติ มีชูบท | ชื่อหนังสือ = เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ| จังหวัด = กรุงเทพฯ| พิมพ์ที่ = สร้างสรรค์บุ๊คส์| ปี = 2556| ISBN = 978-616-220-054-0| จำนวนหน้า = 428}}
* {{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = อรุณรัตน์ วิเชียรเขียว และเดวิด เค วัยอาจ (ปริวรรต)| ชื่อหนังสือ = ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่| จังหวัด = กรุงเทพฯ | พิมพ์ที่ = ตรัสวิน| ปี = 2543| ISBN = 9747047683| จำนวนหน้า = 220}}
{{จบอ้างอิง}}
 
 
{{เริ่มกล่อง}}