ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระเจ้ามโหตรประเทศ"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Pongsak ksm (คุย | ส่วนร่วม)
ย้อนการแก้ไขของ 183.88.178.96 (พูดคุย) ไปยังรุ่นก่อนหน้าโดย Armonthap
ป้ายระบุ: ย้อนรวดเดียว
Setawut (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 22:
 
== พระราชประวัติ ==
'''พระเจ้ามโหตรประเทศ''' เป็น{{เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่องค์ที่ 5 [[พ.ศ. 2390]] - [[พ.ศ. 2397]] แห่งราชวงศ์ทิพย์จักร}}
พระเจ้ามโหตรประเทศมีพระนามเดิมคือว่า '''เจ้าหนานมหาวงส์วงษ์''' เป็นราชโอรสองค์ที่ 2 ใน [[พระยาธรรมลังกา]] เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ หลวงองค์ที่ 2 และเป็นราชปนัดดา (เหลนปู่) ใน[[พระยาไชยสงคราม (ทิพย์ช้าง)]] (พระญาสุละวะฤๅ|พระยาไชยสงคราม)|หนานทิพย์ช้าง]] กับแม่เจ้าพิมพาราชเทวี ซึ่งเป็นองค์ปฐมวงศ์ "ราชวงศ์ทิพย์จักร (เจ้าเจ็ดตน)"
 
หลังจาก[[พระยาพุทธวงศ์]] เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 4 ถึงแก่พิราลัยเมื่อเดือนมิถุนายน [[พ.ศ. 2389]] พระยาอุปราช (หนานมหาวงศ์) ก็ได้รั้งเมืองสืบมา จนถึง พ.ศ. 2390 พระยาอุปราช (มหาวงศ์) แห่งนครเชียงใหม่ และ[[เจ้าพิมพิสาร ณ เชียงใหม่]] ได้นำช้างพลายสีประหลาดลงไปถวาย[[พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ครั้งนั้นได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งพระยาอุปราชมหาวงศ์เป็นพระยาเชียงใหม่ และแต่งตั้งเจ้าพิมพิสารเป็นพระยาอุปราชเมืองเชียงใหม่
 
ในปี พ.ศ. 2396 [[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ทรงพระกรุณาโปรดฯ ให้[[พระยาสีหราชฤทธิไกร]]เชิญ[[พระสุพรรณบัฏ]] กับเครื่องสูงมาพระราชทานถวายพระยาเชียงใหม่มหาวงศ์ และโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็น '''พระเจ้ามโหตรประเทศราชาธิบดีธิบดีนพีสินทร นพิสีมหานคราธิฐาน นครอิศฐานภูบาลบพิตร สถิตสถิตย์ในอุตมชิยางคราชวงศ์ธิบาทราชวงศ์ เจ้านครเชียงใหม่'''<ref>ปราณี ศิริธร. ''เพชรล้านนา'' (เชียงใหม่: สุริวงศ์สตอลล์, 2509), 1: หน้า 175-186</ref> ในขณะนั้นยังประชวรอยู่ ครั้นได้เป็นพระเจ้าประเทศราชได้ 5 เดือนกับ 28 วัน ถึงวันเดือนยี่เหนือ แรม 9 ค่ำ ปีจุลศักราช 1216 (ตรงกับวันที่ [[14 พฤศจิกายน]] [[พ.ศ. 2397]]) พระโรคกำเริบมากขึ้น พระเจ้ามโหตรประเทศฯ ก็ถึงแก่พิราลัย รวมเวลาที่ทรงครองนครเชียงใหม่ได้ 7 ปีเศษ
 
==พระราชตระกูล==
พระเจ้ามโหตรประเทศ มีพระภคินี พระเชษฏา พระอนุชาและพระขนิษฐา รวม 16 พระองค์ มีพระนามตามลำดับ ดังนี้
===เจ้าพี่น้อง===
พระเจ้ามโหตรประเทศ มีพระภคินี พระเชษฏา พระอนุชาและพระขนิษฐา เจ้าพี่น้องรวม 16 พระองค์ มีพระนามตามลำดับ ดังนี้
* '''เจ้าศรีปิมปา ณ เชียงใหม่'''
* '''พระเจ้ามโหตรประเทศ''' เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 5
เส้น 42 ⟶ 49:
* '''แม่เจ้าแก้วยวงคำ, เทวีใน เจ้าหลวง หนานสุยะ, พระยารัตนอาณาเขต เจ้าเมืองเชียงราย'''
 
==ราชพระโอรส ราช-ธิดา==
พระเจ้ามโหตรประเทศ อภิเษกสมรสกับแม่เจ้าสุวรรณคำแผ่นราชเทวี มีราชโอรสธิดา รวม 19 พระองค์ อยู่ในราชตระกูล[[ราชวงศ์ทิพย์จักร|ณ เชียงใหม่]] มีพระนามตามลำดับ ดังนี้
 
* '''เจ้าอุตรการโกศล (น้อยมหาพรหม ณ เชียงใหม่)''' - พระอัยกา (เจ้าตา) ใน [[เจ้าจอมมารดาทิพเกสร ในรัชกาลที่ 5]] และพระไปยกา (เจ้าตาทวด) ใน [[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดิลกนพรัฐ กรมหมื่นสรรควิสัยนรบดี]] พระราชโอรสใน[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]]
* '''เจ้าราชบุตร หนานสุริยวงศ์ ณ เชียงใหม่''' - เจ้าบิดาใน[[เจ้าสุคันธา สิโรรส|เจ้าหญิงสุคันธา (ณ เชียงใหม่) สิโรรส]] ชายาใน "[[เจ้าสุริยวงศ์ (คำตัน สิโรรส)]], เจ้าสุริยวงศ์นครเชียงใหม่" เจ้าราชบุตรฯ เป็นเจ้าตาทวดในหลวงมาลากุลวิวัฒน์ ([[หม่อมหลวงเทียม มาลากุล]])"
เส้น 64 ⟶ 70:
* '''เจ้าอโนชา ณ เชียงใหม่'''
* '''เจ้าตุ่นแก้ว ณ เชียงใหม่'''
 
== พระกรณียกิจ ==
{{เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่แห่งราชวงศ์ทิพย์จักร}}
หลังจาก[[พระยาพุทธวงศ์]] เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 4 ถึงแก่พิราลัยเมื่อเดือนมิถุนายน [[พ.ศ. 2389]] พระยาอุปราช (หนานมหาวงศ์) ก็ได้รั้งเมืองสืบมา จนถึง พ.ศ. 2390 พระยาอุปราช (มหาวงศ์) แห่งนครเชียงใหม่ และ[[เจ้าพิมพิสาร ณ เชียงใหม่]] ได้นำช้างพลายสีประหลาดลงไปถวาย[[พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ครั้งนั้นได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งพระยาอุปราชมหาวงศ์เป็นพระยาเชียงใหม่ และแต่งตั้งเจ้าพิมพิสารเป็นพระยาอุปราชเมืองเชียงใหม่
 
ในปี พ.ศ. 2396 [[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ทรงพระกรุณาโปรดฯ ให้[[พระยาสีหราชฤทธิไกร]]เชิญ[[พระสุพรรณบัฏ]] กับเครื่องสูงมาพระราชทานถวายพระยาเชียงใหม่มหาวงศ์ และโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็น'''พระเจ้ามโหตรประเทศราชาธิบดี นพิสีมหานคราธิฐาน ภูบาลบพิตร สถิตในอุตมชิยางคราชวงศ์ เจ้านครเชียงใหม่''' ในขณะนั้นยังประชวรอยู่ ครั้นได้เป็นพระเจ้าประเทศราชได้ 5 เดือนกับ 28 วัน ถึงวันเดือนยี่เหนือ แรม 9 ค่ำ ปีจุลศักราช 1216 (ตรงกับวันที่ [[14 พฤศจิกายน]] [[พ.ศ. 2397]]) พระโรคกำเริบมากขึ้น พระเจ้ามโหตรประเทศฯ ก็ถึงแก่พิราลัย รวมเวลาที่ทรงครองนครเชียงใหม่ได้ 7 ปีเศษ
 
== พงศาวลี ==