ผลต่างระหว่างรุ่นของ "สงครามดอกกุหลาบ"

'''สงครามดอกกุหลาบ''' ({{lang-en|Wars of the Roses}}) เป็นชุดสงครามราชวงศ์ที่ผู้สนับสนุน[[ราชวงศ์แพลนแทเจเนต]]สองสายที่เป็นคู่แข่งชิงราชบัลลังก์อังกฤษกัน ได้แก่ [[ราชวงศ์แลงแคสเตอร์]]และ[[ราชวงศ์ยอร์ก]] (ซึ่งสัญลักษณ์ตราประจำตระกูล คือ ดอกกุหลาบสีแดงและสีขาวตามลำดับ) ทั้งสองฝ่ายรบกันเป็นช่วงห่าง ๆ กันระหว่างปี ค.ศ. 1455 ถึง 1485 แม้จะมีการสู้รบที่เกี่ยวข้องอีกทั้งก่อนหน้าและหลังช่วงนี้ สงครามดังกล่าวเป็นผลจากปัญหาทางสังคมและการเงินหลัง[[สงครามร้อยปี]] ชัยชนะบั้นปลายเป็นของผู้เรียกร้องเชื้อสายแลงแคสเตอร์ค่อนข้างห่าง [[พระเจ้าเฮนรีที่ 7 แห่งอังกฤษ|เฮนรี ทิวดอร์]] ผู้กำราบ[[พระเจ้าริชาร์ดที่ 3 แห่งอังกฤษ|พระเจ้าริชาร์ดที่ 3]] พระมหากษัตริย์พระองค์สุดท้ายแห่งราชวงศ์ยอร์ก และอภิเษกสมรสกับ[[เอลิซาเบธแห่งยอร์ก พระราชินีแห่งอังกฤษ|เอลิซาเบธแห่งยอร์ก]] พระราชธิดาใน[[พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 4 แห่งอังกฤษ|พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 4]] เพื่อรวมสองราชวงศ์ หลังจากนั้น [[ราชวงศ์ทิวดอร์]]ปกครองอังกฤษและเวลส์เป็นเวลา 117 ปี

[[พระเจ้าเฮนรีที่ 4 แห่งอังกฤษ|เฮนรีแห่งโบลิงโบรก]]ทรงก่อตั้ง[[ราชวงศ์แลงแคสเตอร์]]ขณะทรงราชย์ในปี ค.ศ. 1399 เมื่อทรงถอด[[พระเจ้าริชาร์ดที่ 2 แห่งอังกฤษ|พระเจ้าริชาร์ดที่ 2]] พระภราดร (ลูกพี่ลูกน้อง) จากราชสมบัติ พระราชโอรส [[พระเจ้าเฮนรีที่ 5 แห่งอังกฤษ|พระเจ้าเฮนรีที่ 5]] ยังทรงรักษาการอยู่ในราชสมบัติของตระกูลไว้ได้ แต่เมื่อพระองค์เสด็จสวรรคตในปี ค.ศ. 1422 [[พระเจ้าเฮนรีที่ 6 แห่งอังกฤษ|พระเจ้าเฮนรีที่ 6]] ทายาทของพระองค์ เป็นทารก การอ้างสิทธิในราชบัลลังก์ของ[[ราชวงศ์แลงแคสเตอร์]]สืบมาจาก[[จอห์นแห่งกอนต์ ดยุกที่ 1 แห่งแลงแคสเตอร์]] พระราชโอรสที่ยังมีพระชนมชีพพระองค์ที่สามในพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 3 สิทธิในราชบัลลังก์ของพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 6 ถูก[[ริชาร์ด แพลนแทเจเนต ดยุกที่ 3 แห่งยอร์ก|ริชาร์ด ดยุคแห่งยอร์ค]]คัดค้าน ผู้สามารถอ้างว่าสืบเชื้อสายจาก[[ไลโอเนลแห่งแอนต์เวิร์ป ดยุกที่ 1 แห่งแคลเรนซ์|ไลโอเนลแห่งแอนต์เวิร์ป]] และ[[เอ็ดมันด์แห่งแลงลีย์ ดยุกที่ 1 แห่งยอร์ก]]พระราชโอรสที่ยังมียังมีพระชนมชีพพระองค์ที่สองและสี่ในพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 3 ริชาร์ดแห่งยอร์ค ผู้ดำรงตำแหน่งสำคัญของรัฐหลายตำแหน่ง ทะเลาะกับราชวงศ์แลงแคสเตอร์สำคัญ ๆ ในราชสำนักและกับ[[มาร์กาเรตแห่งอ็องฌู สมเด็จพระราชินีแห่งอังกฤษ|มาร์กาเรตแห่งอ็องฌู]] พระมเหสีในพระเจ้าเฮนรีที่ 6

แม้เคยเกิดการปะทะกันด้วยอาวุธระหว่างผู้สนับสนุนราชวงศ์ยอร์กและแลงแคสเตอร์มาก่อนหน้านั้นแล้ว แต่การสู้รบเปิดเผยครั้งแรกเกิดขึ้นในปี ค.ศ. 1455 ที่[[ยุทธการที่เซนต์ออลบันส์ครั้งที่ 1]] ราชวงศ์แลงแคสเตอร์คนที่โดดเด่นหลายคนเสียชีวิต แต่ทายาทที่เหลือยังพยาบาทกับริชาร์ด แม้จะมีการฟื้นฟูสันติภาพชั่วคราว มาร์กาเรตแห่งอ็องฌู ดลให้ราชวงศ์แลงแคสเตอร์คัดค้านอิทธิพลของเอิร์ลแห่งยอร์ค การสู้รบดำเนินต่ออย่างรุนแรงขึ้นในปี ค.ศ. 1459 เอิร์ลแห่งยอร์คและผู้สนับสนุนของพระองค์ถูกบีบให้หนีออกนอกประเทศ แต่ผู้สนับสนุนที่โดดเด่นที่สุดของพระองค์คนหนึ่ง [[ริชาร์ด เนวิลล์ เอิร์ลที่ 16 แห่งวอริก|เอิร์ลแห่งวอริก]] บุกครองอังกฤษจาก[[กาเล]]และสามารถจับพระเจ้าเฮนรีเป็นเชลยได้ที่[[ยุทธการที่นอร์แธมป์ตัน (ค.ศ. 1460)|ยุทธการที่นอร์แธมป์ตัน]] เอิร์ลแห่งยอร์คเสด็จกลับประเทศและเป็น[[เจ้าผู้อารักขา|ผู้พิทักษ์อังกฤษ]] (Protector of England) แต่ทรงถูกปรามมิให้อ้างสิทธิในราชบัลลังก์ มาร์กาเร็ตและอภิชนแลงแคสเตอร์ผู้ไม่ยอมปรองดองประชุมกำลังทางเหนือของอังกฤษ และเมื่อเอิร์ลแห่งยอร์คเคลื่อนทัพขึ้นเหนือไปปราบ พระองค์กับเอ็ดเวิร์ด พระราชโอรสพระองค์ที่สอง ถูกปลงพระชนม์ทั้งคู่ที่ยุทธการเวคฟีลด์ในเดือนธันวาคม ค.ศ. 1460 กองทัพแลงแคสเตอร์รุกลงใต้และจับพระเจ้าเฮนรีเป็นเชลยได้อีกใน[[ยุทธการที่เซนต์ออลบันส์ครั้งที่ 2]] แต่ไม่สามารถยึดครองกรุงลอนดอนไว้ได้ และถอยกลับไปทางเหนือในเวลาต่อมา พระราชโอรสองค์โตของเอิร์ลแห่งยอร์ค เอ็ดเวิร์ด เอิร์ลแห่งมาร์ช ได้รับการประกาศเป็น[[พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 4 แห่งอังกฤษ|พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 4]] พระองค์ระดมกองทัพราชวงศ์ยอร์คและได้ชัยเด็ดขาดที่[[ยุทธการที่โทว์ทัน]]เมื่อเดือนมีนาคม ค.ศ. 1461

หลังการลุกขึ้นต่อต้านของแลงแคสเตอร์ทางเหนือถูกกำราบในปี ค.ศ. 1464 และพระเจ้าเฮนรีถูกจับเป็นเชลยอีกครั้ง พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดทะเลาะกับ[[ริชาร์ด เนวิลล์ เอิร์ลที่ 16 แห่งวอริก|เอิร์ลแห่งวอริก]] สมญา "ผู้สร้างกษัตริย์" (Kingmaker) ผู้สนับสนุนและที่ปรึกษาหลักของพระองค์ และยังแตกแยกกับพระสหายหลายคน และกระทั่งพระบรมวงศานุวงศ์ โดยทรงสนับสนุนตระกูลของสมเด็จพระราชินี[[เอลิซาเบธ วูดวิลล์ สมเด็จพระราชินีแห่งอังกฤษ|เอลิซาเบธ วูดวิลล์]]ซึ่งมีอำนาจขึ้นอย่างรวดเร็ว ซึ่งพระองค์ทรงอภิเษกสมรสด้วยอย่างลับ ๆ ทีแรก เอิร์ลแห่งวอริกพยายามยกน้องชาย [[จอร์จ แพลนแทเจเนต ดยุกที่ 1 แห่งแคลเรนซ์|จอร์จ ดยุกแห่งแคลเรนซ์]] เป็นพระมหากษัตริย์ แล้วจึงฟื้นฟู[[พระเจ้าเฮนรีที่ 6 แห่งอังกฤษ|พระเจ้าเฮนรีที่ 6]] กลับสู่ราชสมบัติ จากนั้นสองปี พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 4 ทรงได้รับชัยชนะสมบูรณ์อีกครั้งที่[[ยุทธการที่บาร์เนต|บาร์เนต]] (เมษายน ค.ศ. 1471) ที่ซึ่งเอิร์ลแห่งวอริกถูกสังหาร และ[[ยุทธการที่ทูกสบรี|ทูกสบรี]] (พฤษภาคม ค.ศ. 1471) ที่ซึ่ง[[เอ็ดเวิร์ดแห่งเวสต์มินสเตอร์ เจ้าชายแห่งเวลส์|เอ็ดเวิร์ดแห่งเวสต์มินสเตอร์]] ทายาทแลงแคสเตอร์ ถูกประหารชีวิตหลังยุทธการ พระเจ้าเฮนรีถูกปลงพระชนม์ในหอคอยลอนดอนหลายวันจากนั้น ยุติลำดับการสืบราชสันตติวงศ์โดยตรงของแลงแคสเตอร์

จากนั้น บ้านเมืองค่อนข้างสงบอยู่พักหนึ่ง จนพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดเสด็จสวรรคตกะทันหันในปี ค.ศ. 1483 [[พระเจ้าริชาร์ดที่ 3 แห่งอังกฤษ|ริชาร์ด ดยุกแห่งกลอสเตอร์]] พระอนุชาที่ยังมีพระชนมชีพของพระองค์ ทีแรกเคลื่อนไหวเพื่อกันมิให้ตระกูลวูดวิลล์ที่ไม่เป็นที่นิยมของพระมเหสีหม้ายของพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดเข้าร่วมในรัฐบาลระหว่างที่[[พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 5 แห่งอังกฤษ|พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 5]] พระราชโอรสของพระเจ้าเอ็ดเวิร์ด ยังทรงพระเยาว์ จึงยึดราชบัลลังก์เป็นของตน โดยอ้างว่า การสมรสของพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 4 ไม่ชอบด้วยกฎหมาย เฮนรี ทิวดอร์ พระญาติห่าง ๆ ของพระมหากษัตริย์แลงแคสเตอร์ผู้รับสืบทอดการอ้างสิทธิ์มาด้วย ชนะพระเจ้าริชาร์ดที่[[ยุทธการที่บอสเวิร์ธฟิลด์|บอสเวิร์ธฟิลด์]]ในปี ค.ศ. 1485 พระองค์ราชาภิเษกเป็นพระเจ้าเฮนรีที่ 7 และอภิเษกสมรสกับ[[เอลิซาเบธแห่งยอร์ก สมเด็จพระราชินีแห่งอังกฤษ|เอลิซาเบธแห่งยอร์ก]] พระราชธิดาในพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 4 เพื่อรวมและประสานราชวงศ์ทั้งสอง