ผลต่างระหว่างรุ่นของ "หม่อมศรีพรหมา กฤดากร ณ อยุธยา"

| parents = [[พระเจ้าสุริยะพงศ์สุริยพงษ์ผริตเดช]]<br>หม่อมศรีคำ ณ น่าน

เจ้าศรีพรหมาประสูติเกิดเมื่อวันที่ [[19 มีนาคม]] [[พ.ศ. 2431]] มีพระนามเดิมว่า ''เจ้าศรี'' เป็นพระธิดาใน[[พระเจ้าสุริยะพงศ์สุริยพงษ์ผริตเดช]] เจ้าประเทศราชผู้ครองพระเจ้านคร[[เมืองน่าน]] กับหม่อมศรีคำ (ชาว[[เวียงจันทน์]]) มีเจ้าพี่น้องร่วมมารดาเดียวกัน 5 องค์ เป็นชาย 3 องค์ (ถึงแก่กรรมหมด) หญิง 2 องค์ คือ เจ้าบัวแก้ว ณ น่าน และเจ้าศรีพรหมา ณ น่าน (ซึ่งท่านเป็นองค์สุดท้อง)

[[พระยามหิบาลบริรักษ์]] (สวัสดิ์ ภูมิรักษ์)]] และคุณหญิงอุ๊น ภริยา ได้ทูลขอเจ้าศรีพรหมา ณ น่าน กับพระเจ้าสุริยะพงศ์ผลิตสุริยพงษ์ผริตเดชเป็นธิดาบุญธรรมเมื่ออายุได้ 3 ปีเศษ ตามบิดาและมารดาบุญธรรมไปกรุงเทพ เข้าศึกษาที่[[โรงเรียนสุนันทาลัย]] เป็นเวลา 5 เดือน และ[[โรงเรียนกุลสตรีวังหลัง]] (โรงเรียนวัฒนาวิทยาลัย) 8 เดือน

ปี [[พ.ศ. 2442]] พระยามหิบาลฯ และภริยา ต้องเดินทางไปรับราชการที่[[ประเทศรัสเซีย]] จึงต้องถวายตัวเจ้าศรีพรหมา ณ น่าน ไว้ในพระอุปการะ[[สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ]] ใน[[รัชกาลที่ 5พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] เจ้าศรีพรหมา ณ น่าน จึงใช้ชีวิตและทรงเรียนหนังสืออยู่ในวังกับเจ้านายในพระบรมราชวงศ์ เป็นเวลา 3 ปี ต่อจากนั้นจึงตามพระยามหิบาลฯ และครอบครัวไปอยู่ที่ประเทศรัสเซีย และ[[ประเทศอังกฤษ]] ตามลำดับ หลังจากกลับจากต่างประเทศ ก็กลับเข้ารับราชการ ในพระราชสำนักของสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ ในหน้าที่[[นางสนองพระโอษฐ์]] ในบางครั้งยังทำหน้าที่เป็น[[ล่าม]]ติดต่อกับชาวต่างประเทศ

ในสมัย[[รัชกาลที่ 6พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เปลี่ยนนามเจ้าศรี เป็น "เจ้าศรีพรหมา" ต่อมาในปี [[พ.ศ. 2459]] ทรงขอเจ้าศรีพรหมาให้อภิเษกสมรสกับ[[หม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร]] เจ้าศรีพรหมาจึงมีฐานะเป็น “หม่อมศรีพรหมา” มีบุตรธิดาด้วยกัน 2 คน คือ [[หม่อมราชวงศ์อนุพร กฤดากร|หม่อมราชวงศ์อนุพร]] และ[[หม่อมราชวงศ์เพ็ญศรี กฤดากร|หม่อมราชวงศ์เพ็ญศรี]] หม่อมเจ้าสิทธิพร ซึ่งรับราชการในตำแหน่งอธิบดี ใน[[กระทรวงเกษตร]] ถวายบังคมลาออกจากราชการซึ่งก็ถูกห้ามปรามอย่างมาก ทั้งสองพระองค์ประกอบอาชีพ[[เกษตรกรรม]] อยู่ที่[[บางเบิด]] (ปัจจุบันคือตำบลทรายทอง [[อำเภอบางสะพานน้อย]]) [[จังหวัดประจวบคีรีขันธ์]] เริ่มทำการเกษตรบนที่ดินของหม่อมเจ้าศรีพรหมา กฤดากร ณ อยุธยา ที่ได้รับเป็นมรดกจากท่านเจ้าคุณมหิบาลฯ โดยปลูกผักสวนครัว พืชไร่ เลี้ยงไก่ สุกรพันธุ์เนื้อ และโคนม และต่อมาขยายกิจการเป็น[[ฟาร์ม]] มีผลผลิตประสบความสำเร็จครั้งแรกของไทย ฟาร์มนี้ยังเป็นสถานีทดลองทางการเกษตรที่มีผลต่อ กสิกรรมในวงกว้าง เป็นผลทำให้หม่อมเจ้าสิทธิพรได้รับยกย่องว่า เป็นบิดาแห่งการเกษตรแผนใหม่ของไทย

หม่อมศรีพรหมา กฤดากร ณ อยุธยา พิราลัยเมื่อวันที่ [[25 กันยายน]] [[พ.ศ. 2521]] ชันษาได้ 90 ปี พระอัฐิของท่านได้นำมาประดิษฐานไว้ที่ ณ [[วัดชนะสงครามราชวรมหาวิหาร]] ร่วมกับพระอัฐิของหม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร

ได้มีการพิมพ์หนังสือ "อัตชีวประวัติ หม่อมศรีพรหมา กฤดากร" พิมพ์ครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2522 โดยการจัดทำของ [[ส.สุลักษณ์ ศิวรักษ์]] แบ่งเป็นสี่ภาค คือ ประวัติ, ข้อเขียนของท่าน, บทสัมภาษณ์ และ จาก กสิกร และมีการตีพิมพ์ใหม่ในปี 2550 โดยคงโครงและเนื้อหาเดิมไว้เกือบทั้งหมด แต่ตั้งชื่อหมวดใหม่ คือ “ประวัติเจ้าศรีพรหมา เรียบเรียงโดย ส.ศิวรักษ์” “อัตชีวประวัติ” ” สัมภาษณ์หม่อมศรีพรหมา กฤษดากร” “การถนอมอาหาร จากหนังสือพิมพ์กสิกร” ตามลำดับ และเพิ่มภาคผนวก “เล่าเรื่องแม่” ของ ม.ร.ว. เพ็ญศรี กฤดากร เข้าไว้ด้วย<ref> [http://www.muangboranjournal.com/modules.php?name=News&file=article&sid=1346 ในแผง-นอกแผง: อัตชีวประวัติ หม่อมศรีพรหมา กฤดากร ]</ref> หนังสือ "อัตชีวประวัติ หม่อมศรีพรหมา กฤดากร" ติดอยู่ใน [[หนังสือดี 100 เล่มที่คนไทยควรอ่าน|รายชื่อหนังสือดี 100 เล่ม ที่คนไทยควรอ่าน]] (พ.ศ. 2408-2519)<ref> [http://www.rsu.ac.th/soc/corner1.html หนังสือดี 100 เล่มที่คนไทยควรอ่าน] บทสรุปโครงการวิจัย</ref>

[[หมวดหมู่:หม่อม|ศรีพรหมา]]

[[หมวดหมู่:ชาวไทยเชื้อสายลาว|ศรีพรหมา กฤดากร ณ อยุธยา]]

[[หมวดหมู่:เจ้านายฝ่ายเหนือ|ศรีพรหมา กฤดากร ณ อยุธยา]]