ผลต่างระหว่างรุ่นของ "จังหวัดเชียงราย"

| จังหวัด = เชียงราย

| seal = Seal Chiang Rai.png

| ชื่ออังกฤษ = Chiang Rai

| แผนที่ = Thailand Chiang Rai locator map.svg

}}

 

 

เมืองเชียงรายมีประวัติศาสตร์อันยาวนาน เป็นที่ตั้งของ[[หิรัญนครเงินยางเชียงแสน]] ซึ่งเป็นนครหลวงก่อนการกำเนิดอาณาจักรล้านนา มี "[[คำเมือง]]" เป็นภาษาท้องถิ่น มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวทั้งด้านศิลปะ ประเพณีวัฒนธรรมที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์ในรูปแบบล้านนา ไทใหญ่ ไทเขิน และไทลื้อจากสิบสองปันนาผสมผสานกัน

 

'''การแบ่งพื้นที่บางส่วนตั้งเป็นจังหวัดพะเยา'''

 

{| class="wikitable"

! แผนที่ !! ปีที่เปลี่ยนแปลง (พ.ศ.) !! การเปลี่ยนแปลง

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|}

 

== ภูมิศาสตร์ ==

=== ที่ตั้งและอาณาเขต ===

 

* ทิศตะวันออก ติดต่อกับ[[แขวงอุดมไซ]] ประเทศลาว

* ทิศใต้ ติดต่อกับ[[อำเภอภูซาง]] [[อำเภอจุน]] [[อำเภอดอกคำใต้]] [[อำเภอภูกามยาว]] [[อำเภอแม่ใจ]] [[จังหวัดพะเยา]] [[อำเภอเมืองปาน]] [[อำเภอวังเหนือ]] [[จังหวัดลำปาง]] และ[[อำเภอดอยสะเก็ด]] [[จังหวัดเชียงใหม่]]

 

=== ภูมิอากาศ ===

''ฤดูร้อน'' เริ่มจากกลางเดือน(กุมภาพันธ์-กลางเดือนพฤษภาคม) มีอุณหภูมิเฉลียประมาณ 32 องศาเซลเซียส

''ฤดูหนาว'' (พฤศจิกายน – กุมภาพันธ์) จังหวัดเชียงรายมีอุณหภูมิเฉลี่ยประมาณ 15.0 องศาเซลเซียส อุณหภูมิต่ำสุด 0.9 - 1.0 องศาเซลเซียส 2542 สภาพอากาศของจังหวัดเชียงราย ถือว่าหนาวจัดในพื้นที่ราบ อุณหภูมิจะอยู่ที่ 7-9 องศาเซลเซียส ส่วนบนยอดดอย อุณหภูมิต่ำสุดจะอยู่ที่ 0-5 องศาเซลเซียส อุณหภูมิ -1.5 องศาที่ภูชี้ฟ้า ปลายปี 2556 จึงทำให้อากาศที่เชียงรายในช่วงฤดูหนาว เป็นพื้นที่ๆ นักท่องเที่ยวอยากมาเป็นอย่างยิ่ง

{{Weather box

 

==== อุทยานแห่งชาติ ====

* อุทยานแห่งชาติลำน้ำกก มีเนื้อที่ 467,185 ไร่ ครอบคลุมพื้นที่[[อำเภอเมืองเชียงราย]] [[อำเภอแม่จัน]] [[อำเภอแม่ลาว]] [[อำเภอแม่สรวย]] จังหวัดเชียงราย

* [[อุทยานแห่งชาติขุนแจ]] มีเนื้อที่ 168,750 ไร่ ครอบคลุมพื้นที่[[อำเภอเวียงป่าเป้า]] จังหวัดเชียงราย

 

=== หน่วยการปกครอง ===

==== การปกครองส่วนภูมิภาค ====

{{อำเภอในจังหวัดเชียงราย|thumb|300px|right|แผนที่อำเภอในจังหวัดเชียงราย}}

{|class="wikitable"

! style="background: #dddddd; " align="center" | ระยะเวลาการดำรงตำแหน่ง

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

| align = "left"| พ.ศ. 2489-2490

|-

|-

| align = "left"| พ.ศ. 2491-2491

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

| align = "center"| 46

|-

| align| นายสมชัยฐ์ หทยะตันย์ติ

|-

| align| นายธานินทร์ สุภาแสน

|-

| align| นายพงษ์ศักดิ์ วังเสมอ

|-

| align| นายบุญส่ง เตชะมณีสถิตย์

| align = "left"| 1 ตุลาคม 2558-4 เมษายน 2560

| align = "center"| 51

| align| นายณรงค์ศักดิ์ โอสถธนากร

|}

 

จังหวัดเชียงรายมีประชากรหลายเชื้อชาติ ทั้งชาวไทยพื้นราบ ชาวไทยภูเขา และชาวจีนฮ่อที่อพยพเข้ามาอาศัยอยู่บนดอยสูง แต่ละชนชาติจะมีประเพณี วัฒนธรรม และวิถีชีวิตที่มีเอกลักษณ์ เป็นเสน่ห์ห์อีกอย่างที่ทำให้เชียงรายได้รับความสนใจจากนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศ<ref>http://thai.tourismthailand.org/where-to-go/cities-guide/destination/chiang-rai</ref> ประชากรในเขตจังหวัดเชียงราย แบ่งออกได้เป็นหลายกลุ่ม อาทิ

 

* '''ชาวไทยภูเขา''' ประกอบด้วย [[อาข่า]] [[มูเซอ]] [[เย้า]] [[กะเหรี่ยง]] [[ลีซอ]] [[ม้ง]]

* '''ผู้พลัดถิ่นสัญชาติพม่า''' บุคคลหลายสัญชาติที่อพยพมาจากพม่าเข้าอยู่ในประเทศไทยก่อนวันที่ 9 มีนาคม 2519 การออกนอกเขตจังหวัดที่อยู่อาศัยต้องขออนุญาตจากปลัด[[กระทรวงมหาดไทย]]

* '''ปอยหลวง''' งานบุญปอยหลวงเป็นเอกลักษณ์ของชาวล้านนาซึ่งเป็นผลดีต่อสภาพทางสังคมหลายประการ นับตั้งแต่ชาวบ้านได้มาทำบุญร่วมกัน ร่วมกันจัดงานทำให้เกิดความสามัคคีในการทำงาน งานทำบุญปอยหลวงยังเป็นการรวมญาติพี่น้องที่อยู่ต่างถิ่นได้มีโอกาสทำบุญร่วมกัน และมีการสืบทอดประเพณีที่เคยปฏิบัติกันมาครั้งแต่บรรพชนไม่ให้สูญหายไปจากสังคม ช่วงเวลา จากเดือน 5 จนถึงเดือน 7 เหนือ (ตรงกับเดือนกุมภาพันธ์ ถึงเดือนเมษายนหรือเดือนพฤษภาคมของทุกปี) ระยะเวลาประมาณ 3-7 วัน

 

 

 

 

 

 

* '''งานประเพณีขึ้นพระธาตุดอยตุง''' จัดขึ้นในวันขึ้น 14-15 ค่ำ เดือนหกเหนือ หรือเดือนมีนาคม เป็นประเพณีของชาว ล้านนา รวมทั้งชาวไทยใหญ่ในพม่าที่ปฏิบัติสืบต่อกันมา โดยชาวบ้านและพระสงฆ์ จะเดินขึ้นพระธาตุในตอนกลางคืน เมื่อมาถึงก็จะพากันนมัสการองค์พระธาตุก่อน จากนั้นจึงหาพื้นที่ประกอบอาหารเพื่อตักบาตรในตอนเช้า หลังจากตักบาตรแล้วจะ ช่วยกันบูรณะบริเวณองค์พระธาตุ เมื่อถึงยามค่ำคืนก็มารวมกันที่ปะรำพิธีเพื่อฟังเทศน

 

=== ภาษา ===

 

* [[ภาษาเขียน]] เชียงรายก็เช่นเดียวกันกับจังหวัดทางภาคเหนืออื่น ๆ คือมีภาษาเขียนที่เรียกว่าอักขระล้านนา หรือ[[ตัวเมือง]] อักษรล้านนามีวิวัฒนาการมาจากอักษรพราหมีของอินเดีย มีการจัดระบบของหลักภาษาคล้ายกับภาษาบาลี อักษรล้านนามีรูปทรงกลมป้อมคล้ายอักษรพม่าและมอญ แต่หลักการทางภาษาไม่เหมือนกัน

อำเภอเมืองเชียงรายเป็นที่ตั้งของศูนย์ราชการของจังหวัดเดิมมีพื้นที่ครอบคลุมลุ่มน้ำแม่กกส่วนใหญ่ (พื้นที่สีส้มในแผนที่ ในรูป 2) ต่อมาแยกเป็น [[อำเภอเวียงชัย]] และ[[อำเภอแม่ลาว]] และต่อมา[[อำเภอเวียงชัย]]ได้แยกพื้นที่บางส่วนเพื่อตั้งเป็น[[อำเภอเวียงเชียงรุ้ง]]ตามลำดับ

 

 

* ในปี พ.ศ. 2536 มีการแบ่งพื้นที่ตำบลดงมะดะ ตำบลจอมหมอกแก้ว ตำบลโป่งแพร่ ตำบลป่าก่อดำ และตำบลบัวสลี ออกจาก[[อำเภอเมืองเชียงราย]]เพื่อตั้งเป็นกิ่งอำเภอแม่ลาว (หมายเลข 9 ในรูป 2)<ref>ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งเขตท้องที่อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย ตั้งเป็นกิ่งอำเภอแม่ลาว,ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 110 74 หน้า 19.http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2536/D/074/19.PDF</ref> และยกฐานะเป็น[[อำเภอแม่ลาว]]ในปี พ.ศ. 2539<ref>พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอเหนือคลอง อำเภอนายายอาม อำเภอท่าตะเกียบ อำเภอขุนตาล อำเภอแม่ฟ้าหลวง อำเภอแม่ลาว อำเภอรัษฎา อำเภอพุทธมณฑล อำเภอวังน้ำเขียว อำเภอเจาะไอร้อง อำเภอชำนิ อำเภอโนนดินแดง อำเภอปางมะผ้า อำเภอสนธิ อำเภอหนองม่วง อำเภอเบญจลักษ์ อำเภอโพนนาแก้ว อำเภอบุ่งคล้า อำเภอดอนมดแดง และอำเภอลืออำนาจ พ.ศ. ๒๕๓๙ว,ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 113 62ก หน้า 5.http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2539/A/062/5.PDF</ref>

อำเภอเทิงเป็นอำเภอที่มีพื้นที่กว้างขวางตั้งอยู่ทิศตะวัตออกเฉียงใต้ของตัวจังหวัด (สีแดง ในรูป 2) ต่อมาได้แบ่งพื้นที่บางส่วนตั้งเป็นอำเภอพญาเม็งราย และอำเภอขุนตาล ตามลำดับ

 

 

*ในปี พ.ศ. 2524 ได้แยกตำบลป่าตาล ตำบลต้า และตำบลยางฮอม ออกจาก[[อำเภอเทิง]] เพื่อตั้งเป็นกิ่งอำเภอขุนตาล (หมายเลข 8 ในรูป 2)<ref>ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งเขตท้องที่อำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย ตั้งเป็นกิ่งอำเภอขุนตาล,ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 119 53 ฉบับพิเศษ หน้า 1.http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2535/D/053/6.PDF</ref> และยกฐานะขึ้นเป็น[[อำเภอขุนตาล]]ในปี พ.ศ. 2539<ref>พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอเหนือคลอง อำเภอนายายอาม อำเภอท่าตะเกียบ อำเภอขุนตาล อำเภอแม่ฟ้าหลวง อำเภอแม่ลาว อำเภอรัษฎา อำเภอพุทธมณฑล อำเภอวังน้ำเขียว อำเภอเจาะไอร้อง อำเภอชำนิ อำเภอโนนดินแดง อำเภอปางมะผ้า อำเภอสนธิ อำเภอหนองม่วง อำเภอเบญจลักษ์ อำเภอโพนนาแก้ว อำเภอบุ่งคล้า อำเภอดอนมดแดง และอำเภอลืออำนาจ พ.ศ. ๒๕๓๙, ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 113 62 ก ฉบับพิเศษ หน้า 5.http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2539/A/062/5.PDF</ref>

[[ไฟล์:Chiang_Rai_Map-King_Amphoe_2539.png|200px|left|thumb|แผนที่จังหวัดเชียงราย แสดงพื้นที่ซึ่งเคยมีการเสนอ ให้มีการจัดตั้งกิ่งอำเภอขึ้น ดังนี้ 1.กิ่งอำเภอแม่เจดีย์ 2.กิ่งอำเภอวาวี 3.กิ่งอำเภอดอยสัก 4.กิ่งอำเภอปล้อง 5.กิ่งอำเภอแม่อ้อ หรือ กิ่งอำเภอพัชรกิติยาภา 6.กิ่งอำเภอเรืองนคร]]

 

 

 

* เสนอให้แยกตำบลวาวี ออกจาก[[อำเภอแม่สรวย]]ในปี พ.ศ. 2539 เพื่อตั้งเป็น'''กิ่งอำเภอวาวี''' แต่โครงการได้ถูกระงับเนื่องจากขาดแคลนงบประมาณ อย่างไรก็ตาม ได้มีการรื้นฟื้นอีกครั้งหลังจากมีการเสนอร่างพระราชบัญญัติจัดตั้ง[[จังหวัดฝาง]]ขึ้นโดยมีการอ้างว่าเป็นความต้องการของประชาชนในตำบลวาวีเนื่องจากเดินทางติดต่อกับตัวอำเภอฝางสะดวกมากกว่าติดต่อกับจังหวัดเชียงราย <ref>ส.ส.เชียงใหม่ พท.หนุนตั้ง "ฝาง" เป็นจังหวัดใหม่ อ้าง ศก.เจ๋ง ทั้งท่องเที่ยว-การค้ากับเพื่อนบ้าน, http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1291029954&grpid=&catid=19&subcatid=1906</ref> <ref>ร่างพระราชบัญญัติจัดตั้งจังหวัดฝาง พ.ศ. .., http://www.parliament.g

* เสนอให้แยกตำบลปล้อง ตำบลแม่ลอย ตำบลศรีดอนชัย และตำบลเชียงเคี่ยน ออกจาก[[อำเภอเทิง]] เพื่อตั้งเป็น'''กิ่งอำเภอปล้อง'''

 

 

* เสนอให้แยกตำบลครึ่ง ตำบลห้วยซ้อ และตำบลบุญเรือง ออกจาก[[อำเภอเชียงของ]]เพื่อตั้งเป็น'''กิ่งอำเภอเรืองนคร''' แต่โครงการนี้ได้ถูกระงับไปเช่นกัน

 

===การเสนอโครงการจัดตั้งจังหวัดเทิงนคร===

 

===การเสนอโครงการจัดตั้งจังหวัดเชียงของ===

หลังจากมีการก่อสร้าง สะพานข้ามแม่น้ำโขงแห่งที่ 4 (เชียงของ-ห้วยทราย) ขึ้นที่[[อำเภอเชียงของ]] <ref>ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การเปิดจุดผ่านแดนชั่วคราวเพื่อก่อสร้างสะพานมิตรภาพแห่งที่ ๔ (เชียงของ - ห้วยทราย, ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 128 41 ง หน้า 14, http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2554/E/041/24.PDF )</ref> ในปี พ.ศ. 2554 และมีโครงการเชียงของเมืองใหม่ขึ้นมารับการพัฒนาที่จะตามมาตาม[[ทางหลวงเอเชียสาย 3]] (AH3) หรือเส้นทาง R3A <ref>กลุ่มทุนธุรกิจแห่บุก "เชียงของ" รับสะพานแม่น้ำโขง 4 - อาเซียน, http://www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1372923087 </ref> <ref>เชียงของ 1 เมือง 2 แบบ, http://www.bangkokbiznews.com/home/detail/life-style/lifestyle/20130306/493270/เชียงของ-1-เมือง-2-แบบ.html</ref> <ref>โครงการศูนย์การค้าชายแดนเชียงของเมืองใหม่ ทีตั้งอำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย, http://www.chiangraifocus.com/forums/index.php?topic=410390.0 </ref> จึงมีแนวคิดที่จะเสนอโครงการจัดตั้ง'''จังหวัดเชียงของ''' โดยแยก[[อำเภอเชียงแสน]] [[อำเภอดอยหลวง]] [[อำเภอเทิง]] [[อำเภอเชียงของ]] [[อำเภอป่าแดด]] [[อำเภอพญาเม็งราย]] [[อำเภอขุนตาล]] และ[[อำเภอเวียงแก่น]] จังหวัดเชียงราย ขึ้นเป็นจังหวัดใหม่ <ref>จัดตั้งจังหวัดใหม่ที่ 78 คือ จ.เชียงของ, http://www.chiangraifocus.com/forums/index.php?topic=89508.0</ref> และก่อให้เกิดข้อถกเถียงบนกระดานข่าวในอินเทอร์เน็ตอยู่ระยะหนึ่งหลังจากมีข่าวลงในหนังสือพิมพ์ท้องถิ่นในปี พ.ศ. 2554 อย่างไรก็ตามโครงการดังกล่าวได้เงียบไปหลังจากนั้นไม่นาน

 

| width="500" valign="top" |

* วิทยาลัยเชียงราย

* [[มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา เชียงราย]]

* วิทยาลัยอาชีวศึกษาเชียงราย หลักสูตรเทคโนโลยีบัณฑิต

* วิทยาลัยเทคนิคเชียงราย

| width="500" valign="top" |

* [[มหาวิทยาลัยรามคำแหง]] สาขาวิทยบริการเฉลิมพระเกียรติเชียงราย

* [[โรงเรียนวิรุณบริหารธุรกิจและเทคโนโลยีเชียงราย]]

* [[โรงเรียนเทคโนโลยีเชียงราย]]

* [[โรงเรียนชัยศิษย์บริหารธุรกิจและเทคโนโลยีเชียงของ]]

* วิทยาลัยเทคโนโลยีอาชีวศึกษาเชียงราย (พณิชยการสาขา 2)

| width="500" valign="top" |

* [[สามเหลี่ยมทองคำ]]

* [[ดอยแม่สลอง]]

* [[ดอยหัวแม่คำ]]

* [[วัดพระสิงห์]] อำเภอเมืองเชียงราย

* [[วัดพระแก้ว]] อำเภอเมืองเชียงราย

* [[วัดแสงแก้วโพธิญาณ]] แม่สรวย

* [[ไร่แม่ฟ้าหลวง]] อำเภอเมืองเชียงราย

| width="500" valign="top" |

* [[ด่านพรมแดนแม่สาย]]

* [[อำเภอเชียงของ]]

* [[เชียงรายไนท์บาซ่าร์]]

 

{{Geographic location

| Northeast = {{LAO}}

| Southeast = [[จังหวัดพะเยา]]

| Southwest = [[จังหวัดเชียงใหม่]]

| Northwest = {{MYA}}

}}