ผลต่างระหว่างรุ่นของ "กรมหลวงโยธาทิพ"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ไม่มีความย่อการแก้ไข ป้ายระบุ: แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่ |
แอนเดอร์สัน (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
บรรทัด 1:
{{กล่องข้อมูล เชื้อพระวงศ์
| พระนาม =ศรีสุพรรณ
| วันประสูติ = พ.ศ. 2181<ref name= "กัลยาณี1">''พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม'', หน้า 25</ref>
▲| วันสวรรคต = พ.ศ. 2249 (70 ปี)
| พระอิสริยยศ = [[เจ้าฟ้าต่างกรม]]
| พระบิดา = [[สมเด็จพระเจ้าปราสาททอง]]
| พระมารดา = พระนางสิริธิดา<ref name="ประวัติ">[[หม่อมหลวงมานิจ ชุมสาย|M.L. Manich Jumsai]] (เขียน) ธิติมา พิทักษ์ไพรวัน (แปล). ''สมเด็จพระนารายณ์ และโกษาปาน''. กรุงเทพฯ : คุรุสภาลาดพร้าว, 2531, หน้า 17</ref>
| พระราชสวามี = [[สมเด็จพระเพทราชา]]▼
| ราชวงศ์ = [[ราชวงศ์ปราสาททอง|ปราสาททอง]] <small>(ประสูติ)</small><br>[[ราชวงศ์บ้านพลูหลวง|บ้านพลูหลวง]] <small>(อภิเษกสมรส)</small>
▲| พระราชสวามี = [[พระเพทราชา]]
▲| พระราชโอรส/ธิดา = เจ้าฟ้า[[เจ้าพระขวัญ]]
}}
'''กรมหลวงโยธาทิพ''' มีพระนามเดิมว่า '''เจ้าฟ้าศรีสุพรรณ'''<ref>{{cite web |url=http://www.vajiravudh.ac.th/VC_Annals/vc_annal2.htm|title=โรงเรียนยุพราชพระราชวังสราญรมย์|author=วรชาติ มีชูบท|date=|work= |publisher=จดหมายเหตุวชิราวุธ|accessdate=21 มิถุนายน 2557}}</ref><ref>{{cite web |url=http://digi.library.tu.ac.th/journal/0263/1_3_mar_2550/11PAGE51_PAGE67.pdf|title=กรุงเทพมหานครกับภูมิหลังการสร้างวัง|author=จารุณี ฐานรตาภรณ์|date=มีนาคม 2550|work= |publisher=วารสารยุติธรรมปริทัศน์|accessdate=21 มิถุนายน 2557}}</ref> บ้างออกพระนามว่า '''พระราชกัลยาณี'''<ref name="เจิม1">''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 285</ref><ref name= "กัลยาณี">''พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม'', หน้า 23</ref> (พ.ศ. 2179–2249)<ref name="กัลยาณี1"/> เป็นพระราชธิดาใน[[สมเด็จพระเจ้าปราสาททอง]]และเป็นพระราชขนิษฐาใน[[สมเด็จพระนารายณ์มหาราช]] ภายหลังได้เป็นที่พระอัครมเหสีฝ่ายขวาใน[[สมเด็จพระเพทราชา]] ประสูติการพระราชโอรสพระองค์หนึ่งพระนาม[[เจ้าพระขวัญ]]
=== พระชนม์ชีพตอนต้น ===
กรมหลวงโยธาทิพ มีพระนามเดิมว่า '''ศรีสุพรรณ''' และยังปรากฏพระนามอื่น ๆ เช่น ''[[พระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม)]]'' ออกพระนามว่า '''เจ้าฟ้าทอง'''<ref name="เจิม">''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 318</ref> หรือ '''พระราชกัลยาณี'''<ref name="เจิม1"/> ใน ''[[คำให้การชาวกรุงเก่า]]'' ระบุพระนามว่า '''อุปละเทวี'''<ref name="กรุงเก่า">''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 540</ref> เป็นพระราชธิดาใน[[สมเด็จพระเจ้าปราสาททอง]] และมีพระชนนีองค์กันกับ[[สมเด็จพระนารายณ์มหาราช]]<ref name="กัลยาณี"/> [[หม่อมหลวงมานิจ ชุมสาย]] ระบุว่าพระชนนีเป็นพระราชเทวีชื่อศิริธิดา<ref name="ประวัติ"/> ในช่วงที่สมเด็จพระนารายณ์และ[[สมเด็จพระศรีสุธรรมราชา]]คิดยึดอำนาจ[[สมเด็จเจ้าฟ้าไชย]] สมเด็จพระนารายณ์ก็ทรงพาพระราชกัลยาณีหนีออกไปด้วยกัน<ref name="กัลยาณี"/> [[สมบัติ พลายน้อย]] อธิบายว่ากรมหลวงโยธาทิพน่าจะประสูติในปี พ.ศ. 2181 หย่อนพระชันษากว่าพระเชษฐา 6 ปี และมีพระชันษา 18 ปีเมื่อพระเชษฐาเสวยราชย์<ref name="กัลยาณี1"/>
{{คำพูด|อนิจจา พระเจ้าอาเรานี้ คิดว่าสมเด็จพระบิตุราชสวรรคตแล้ว ยังแต่พระเจ้าอาก็เหมือนหนึ่งพระบรมราชบิดายังอยู่ จะได้ปกป้องพระราชวงศานุวงศ์สืบไป ควรหรือมาเป็นได้ดังนี้ พระองค์ปราศจากหิริโอตตัปปะแล้ว ไหนจะครองสมบัติเป็นยุติธรรมเล่า น่าที่จะร้อนอกสมณชีพราหมณ์อาณาประชาราษฎรไพร่ฟ้าข้าแผ่นดินเป็นแท้ จะละไว้มิได้ ด้วยพระองค์ก่อแล้วจำจะสานตามเถิด จะเสี่ยงเอาบารมีเป็นที่พึ่ง}}
หลังจากนั้นสมเด็จพระนารายณ์จึงรวมขุนนางต่อสู้ยึดอำนาจ และสามารถจับกุมสมเด็จพระศรีสุธรรมราชาได้ จึงนำไปสำเร็จโทษ ณ [[วัดโคกพระยา]]ตามโบราณราชประเพณี<ref>''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 288</ref>
เมื่อ[[สมเด็จพระนารายณ์มหาราช]]เสวยราชย์ พระราชกัลยาณีได้รับการสถาปนาขึ้นเป็น'''กรมหลวงโยธาทิพ''' คู่กับเจ้าฟ้าสุดาวดี พระราชธิดา ที่ได้รับการสถาปนาเป็น'''[[กรมหลวงโยธาเทพ]]''' คู่กัน
===ปลายพระชนม์ ===
''[[พระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม)]]'' ว่า[[สมเด็จพระเพทราชา]]ตั้งพระองค์เป็นพระอัครมเหสีซ้าย<ref name="เจิม"/> ส่วน ''[[คำให้การชาวกรุงเก่า]]'' ระบุว่าเป็นพระอัครมเหสีฝ่ายขวา<ref name="กรุงเก่า"/> มีพระราชโอรสเพียงพระองค์เดียวคือ[[เจ้าพระขวัญ]] แต่พระราชโอรสพระองค์นี้ก็อยู่ให้ชื่นชมโสมนัสได้ไม่นาน ก็ถูก[[สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8|กรมพระราชวังบวรสถานมงคล (เดื่อ)]] ลวงไปสำเร็จโทษ สิ้นพระชนม์ก่อนการเสด็จสวรรคตของสมเด็จพระเพทราชาไม่นานนัก กรมหลวงโยธาทิพคงจะโทมนัสและตรอมพระทัยยิ่งนัก ทรงหันเข้าหาพระศาสนาเป็นที่พึ่ง ทรงทูลลา[[สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8]] ออกไปตั้งตำหนักใกล้[[วัดพุทไธสวรรย์]]<ref>''พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม'', หน้า 24</ref> และผนวชเป็น[[แม่ชี|รูปชี]]
กรมหลวงโยธาทิพเสด็จสวรรคตในรูปชี (ในพงศาวดารใช้คำว่า ''เสด็จ[[นิพพาน]]'') [[สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ]]ทรงโปรดเกล้าฯ ให้ทำ[[พระเมรุมาศ]] ให้เชิญพระศพขึ้น[[พระมหาพิชัยราชรถ]]แห่แหนด้วยดุริยางคดนตรีไปถึงพระเมรุมาศ มีการทิ้งทานต้นกัลปพฤกษ์และมีการเล่นมหรสพ พระสงฆ์สดัปกรณ์ 10,000 คำรบสามวัน แล้วถวายพระเพลิง ครั้นดับพระเพลิงแล้วจึงแจงพระรูป พระสงฆ์สดัปกรณ์อีก 100 รูป เก็บพระอัฐิในพระโกศน้อย แห่เข้ามาบรรจุไว้ท้ายจระนำในวิหารใหญ่[[วัดพระศรีสรรเพชญ์]]<ref>''พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น'', หน้า 351</ref>
▲== พระราชตระกูล ==
; เชิงอรรถ
{{รายการอ้างอิง|2}}▼
; บรรณานุกรม
{{เริ่มอ้างอิง}}
* {{อ้างหนังสือ | ผู้แต่ง = ส. พลายน้อย | ชื่อหนังสือ = พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม | URL =| พิมพ์ที่ = ฐานบุ๊คส์ | จังหวัด = กรุงเทพฯ | ปี = 2554 | ISBN = 978-616-7058-58-0| จำนวนหน้า = 368}}
* {{อ้างหนังสือ | ผู้แต่ง =| ชื่อหนังสือ = ประชุมคำให้การกรุงศรีอยุธยา รวม 3 เรื่อง | URL =| พิมพ์ที่ = แสงดาว | จังหวัด = กรุงเทพฯ | ปี = 2553 | ISBN = 978-616-508-073-6| จำนวนหน้า =536}}
* {{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = | ชื่อหนังสือ = พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น| จังหวัด = นนทบุรี| พิมพ์ที่ = ศรีปัญญา| ปี = 2553| ISBN = 978-616-7146-08-9| จำนวนหน้า = 800}}
{{จบอ้างอิง}}
▲== อ้างอิง ==
▲{{รายการอ้างอิง}}
{{เจ้านายทรงกรมสมัยกรุงศรีอยุธยา}}
{{เรียงลำดับ|
{{เกิดปี|2179}}▼
{{ตายปี|2249}}▼
[[หมวดหมู่:มเหสี]]
[[หมวดหมู่:เจ้าฟ้า]]
[[หมวดหมู่:กรมหลวง
[[หมวดหมู่:ราชวงศ์ปราสาททอง]]
[[หมวดหมู่:เจ้านายทรงกรมสมัยกรุงศรีอยุธยา]]
[[หมวดหมู่:พระราชบุตรในสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง]]
▲{{เกิดปี|2179}}
▲{{ตายปี|2249}}
{{โครงชีวประวัติ}}
|