|
'''ชิมแปนซี''' ({{lang-en|Chimpanzee}}; [[ชื่อวิทยาศาสตร์]]: ''Pan troglodytes'') เป็น[[ลิงไม่มีหาง]]ที่มีความใกล้เคียงกับ[[มนุษย์]]มากที่สุด
==ประวัติ==
==ลักษณะ==
ชิมแปนซีถูกพบครั้งแรกตอนปีค.ศ. 1985 โดย โรเบิร์ต ควาดิโนลด์ ณ ประเทศแอฟริกา ในขณะที่เขากำลังสำรวจป่าอยู่ได้พบฝูงลิงจำนวนหนึ่งอาศัยอยู่ด้วยกันบนต้นไม้ เขาตั้งชื่อมันว่าชิมแปนซี เนื่องจากชิมแปนซีภาษาแอฟริกาแปลว่า ความฉลาด ซึ่งลิงเหล่านี้มีความฉลาดคล้ายคลึงกับมนุษย์มาก
คล้ายลิงชิมแปนซี มี[[แขน]]และ[[ขา]]มีความยาวพอ ๆ กัน มี[[ขนสัตว์|ขน]]โดยเฉพาะที่[[หู]] [[มือ]] และ[[เท้า]]สีเนื้อ ลูกที่เกิดใหม่จะมี[[ใบหน้า]][[สีชมพู]] [[ตัวผู้]]สูงราว 5 ฟุต น้ำหนักประมาณ 65 [[กิโลกรัม]] ส่วนตัวเมียสูงราว 4 ฟุต ทำรังอยู่บนพื้นดินด้วยการโน้มกิ่งไม้ขัดทำเป็นที่นอน เข้าสู่[[วัยเจริญพันธุ์]]เมื่อมีอายุ 7-9 ปี เป็น[[สัด]]ทุก ๆ 33-38 วัน ระยะเวลาสำหรับการผสมพันธุ์นาน 3 วัน ไม่มี[[ฤดูผสมพันธุ์]]ที่แน่นอน [[ตั้งท้อง]]นานประมาณ 230 วัน ลูกจะอยู่กับแม่นาน 1-2 ปี สูงสุดถึง 7 ปี และมีอายุยืนประมาณ 40 ปี ตัวเมียในฤดูผสมพันธุ์จะผสมพันธุ์กับตัวผู้หลายตัว จึงยากที่จะบ่งบอกได้ว่า ลูกที่เกิดมานั้นมาจากลิงตัวผู้ตัวไหน<ref name="Mu"/>
==การกระจายพันธุ์และพฤติกรรม==
ชิมแปนซีกระจายตัวอยู่ในแถบประเทศแอฟริกา ต่อมาได้เผยแพร่จำนวนและกระจายถิ่นอยู่อาศัยจากแถบแอฟริกา เพิ่มมาเป็นศรีลังกา ช่องแคบมะละกา
ชิมแปนซี กระจายพันธุ์ใน[[ทวีปแอฟริกา]] ทางแถบ[[แอฟริกากลาง]]และ[[แอฟริกาตะวันตก]] อาศัยอยู่รวมกันเป็น[[ครอบครัว]] มีความสัมพันธ์กันแบบเครือญาติ โดยมีจ่าฝูงเป็นตัวผู้เพียงตัวเดียว หากินบนพื้นดินมากกว่า[[ต้นไม้]] โดยหากินในเวลา[[กลางวัน]] ซึ่งอาหารได้แก่ [[ผลไม้]]และ[[ใบไม้]]ต่าง ๆ รวมถึง[[สัตว์]]ขนาดเล็กต่าง ๆ เช่น [[แมลง]] เป็นต้น ซึ่งชิมแปนซีมีพฤติกรรมที่จะประดิษฐ์เครื่องมือต่าง ๆ ในการหาอาหารเช่นเดียวกับมนุษย์ในยุคก่อนประวัติศาสตร์<ref>[http://www2.sarakadee.com/web/modules.php?name=Sections&op=printpage&artid=649 โลกใบใหญ่ / โบราณชีววิทยา : ข้อถกเถียงเรื่องมนุษย์แคระยังไม่ยุติ จาก[[สารคดี (นิตยสาร)|สารคดี]]]</ref> ชิมแปนซีมีเสียงร้องอย่างหลากหลาย จากการศึกษาพบว่าร้องได้ถึง 32 แบบ โดยถือเป็น[[ภาษา]]สำหรับ[[การสื่อสาร]]ระหว่างกัน<ref>หน้า 176, ''สัตว์สวยป่างาม'' (สิงหาคม, 2518) โดย ชมรมนิเวศวิทยามหาวิทยาลัยมหิดล</ref>
พฤติกรรมของชิมแปนซีเมื่อจะออกหาคู่นั้นจะใช้การต่อสู้เพื่อคัดเลือกว่าใครสมควรได้คู่กับตัวเมีย โดยวิธีการต่อสู้จะเป็นการต่อสู้บนต้นไม้ที่สูงที่สุด ณ ฐิ่นฐานที่อยู่อาศัย และมันจะใช้การละเล่นเต้นเพลงคุกกี้เสี่ยงทายเป็นการวัดว่าใครมีทักษะที่สุดยอดกว่าก็จะได้ตัวเมียไปครอง
สามารถเดินตรงได้แต่[[นิ้วเท้า]]จะหันไปข้างนอก เวลาเดินตัวจะเอนไปข้างหน้า แขนตรง และวางข้อมือลงบนพื้น นานๆ ครั้งจะเดิน 2 เท้าแบบมนุษย์ ซึ่งในการเดินแบบนี้ ชิมแปนซีจะเอามือไว้ข้างหลังเพื่อช่วยในการทรงตัว หรือชูมือทั้ง 2 ข้างขึ้นสูง <ref name="หมูหิน"/>
ชิมแปนซีมีความจำดีมาก มีอารมณ์ความรู้สึกเช่นเดียวกับมนุษย์ มี[[ความฉลาด]]กว่า[[อุรังอุตัง]]และ[[กอริลล่า]] ซึ่งเป็นลิงไม่มีหางเช่นเดียวกัน<ref name="หมูหิน">[http://www.moohin.com/animals/mammals-53.shtml ชิมแปนซี]</ref>สถาบันวิจัยสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม [[มหาวิทยาลัยเกียวโต]]ของญี่ปุ่นระบุว่า ลูกชิมแปนซีมีความจำดีกว่ามนุษย์ที่เป็นผู้ใหญ่เสียอีก <ref>[http://www.manager.co.th/Home/ViewNews.aspx?NewsID=9500000144150 อึ้ง! ผลวิจัยชี้ลูกชิมแปนซีมีความจำดีกว่ามนุษย์ จาก[[ผู้จัดการออนไลน์]]]</ref>
ชิมแปนซีเป็นสัตว์ที่มีจำนวนมาก ยังไม่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ แต่ถึงอย่างไรองค์การอนุรักษ์สัตว์ป่าโลกริมแตง (Rimtaang Co.) ก็ได้ออกมาประกาศให้ช่วยกันอนุรักษ์ชิมแปนซีไว้ เนื่องจากอาจจะต้องใช้ทดลองแทนมนุษย์ในภายภาคหน้า ถึงอย่างไรชิมแปนซีก็คือลิงที่มีความคล้ายคลึงมนุษย์ซึ่งปัจจุบันนักวิทยาศาสตร์ได้ทำการตรวจ DNA และพบว่าชิมแปนซีในหนึ่งฝูงจะไม่ได้เหมือนกันทุกตัว เนื่องจากDNAของชิมแปนซีจะมี 2 แบบ ซึ่งสามารถทำให้นักวิทยาศาสตร์จำแนกและแบ่งประเภทของชิมแปนซีได้ 2 แบบคือ ชิมแปนซีจู๋เหม็น และ ชิมแปนซีจู๋หอม ถึงอย่างไรทั้งสองประเภทนี้สามารถใช้ชีวิตและให้กำเนิดลูกด้วยกันได้ ปัจจุบันชิมแปนซีในประเทศไทยมีจำนวนมากเช่นกัน เนื่องจากนายโตมอญ อธิบดีประมงแห่งประเทศไทยได้นำเข้ามาเลี้ยงและเพาะพันธุ์ไว้
ชิมแปนซีตัวผู้ในวัยเจริญพันธุ์แล้ว ในธรรมชาติจะมีพฤติกรรมก้าวร้าว บางครั้งจะยกพวกเข้าตีกันและอาจถึงขั้นฆ่ากันตายได้ ซึ่งเคยมีกรณีที่เข้าโจมตีใส่มนุษย์ให้ถึงแก่บาดเจ็บสาหัสและเสียชีวิตมาแล้ว รวมถึงมีการรวมตัวกันเพื่อล่า[[ลิงโลกเก่า]]บางชนิด เช่น [[ลิงโคโลบัส]] กินเป็นอาหาร โดยจะแจกจ่ายให้ชิมแปนซีตัวผู้ได้กินก่อน ขณะที่ตัวเมียก็จะได้รับส่วนแบ่งด้วย ลูกชิมแปนซีในช่วง 3 ขวบปีแรก ที่ก้นจะมีกระจุกขนสีขาวเป็นเครื่องหมายบอกถึงวุฒิภาวะที่ยังไม่สมบูรณ์ หากทำอะไรผิด จะได้รับการละเว้นโทษ จนกระทั่งถึงอายุเลย 3 ขวบ จึงจะเริ่มเข้าสู่กฏเกณฑ์ในฝูง เช่นเดียวกับมนุษย์ ตามกฎหมายก็มีบทยกเว้นโทษให้แก่เด็กด้วย<ref name="Mu"> ''Mutant Planet: African Rift Valley Lakes'', "Mutant Planet". สารคดีทางอนิมอลพนาเน็ต ทางทรูวิชั่นส์: อาทิตย์ที่ 13 มกราคม พ.ศ. 2556</ref>
แบ่งออกได้เป็นทั้งหมด 4 [[ชนิดย่อย]] (ดูในตาราง) และมีชนิดที่ใกล้เคียงกัน คือ [[โบโนโบ]] หรือชิมแปนซีแคระ (''P. paniscus'') ซึ่งเดิมเคยเป็น[[ชนิดย่อย]]กันมาก่อน
ปัจจุบัน ชิมแปนซีในธรรมชาติ เหลือเพียง 3,000 ตัวเท่านั้นใน[[ป่าดิบ]]ของ[[สาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก]] จึงมีสถานะใกล้สูญพันธุ์แล้ว<ref>รายการท่องโลกกว้าง ทาง[[ทีวีไทย]] : [[วันพฤหัสบดี]]ที่ [[1 เมษายน]] [[พ.ศ. 2553]] </ref>
==ดูเพิ่ม==
| 