|
[[บ้านทรายทอง-พจมาน สว่างวงศ์]]
{{ความหมายอื่น}}
{{กล่องข้อมูล รายการโทรทัศน์
| bgcolour =
| image =
| show_name = บ้านทรายทอง
| en_name =
| caption =
| format =
| genre = [[ดราม่า]], [[ละครพีเรียด |พีเรียด]]
| runtime = '''พ.ศ. 2530'''<br>91.8 นาที <br>
'''พ.ศ. 2543''' <br>180 นาที
'''พ.ศ. 2558''' <br>192 นาที
| creator ='''พ.ศ. 2530''' <br>[[บริษัท ดาราวิดีโอ จำกัด]]<br>
'''พ.ศ. 2543''' <br>[[วรายุฑ มิลินทจินดา|ฮูแอนด์ฮู]]
'''พ.ศ. 2558''' <br>[[บริษัท ดาราวิดีโอ จำกัด]]
| writer = บทประพันธ์ : [[ก.สุรางคนางค์]] <br> บทโทรทัศน์ :<br>'''พ.ศ. 2530'''<br> [[ศัลยา สุขะนิวัตติ์|ศัลยา]]<br>
'''พ.ศ. 2543'''<br> [[ยิ่งยศ ปัญญา]]
'''พ.ศ. 2558'''<br> [[ภาวิต]]
| director = '''พ.ศ. 2530''' <br>[[สุทธิจิตร วีระเดชกำแหง]]<br>
'''พ.ศ. 2543''' <br>[[ชูศักดิ์ สุธีรธรรม]]
'''พ.ศ. 2558''' <br>[[ดาราวิดีโอ#ผู้กำกับการแสดงในสังกัด|เพ็ญลักษณ์ อุดมสิน]]
| executive_producer = '''พ.ศ. 2530''' <br> [[ไพรัช สังวริบุตร]] <br> '''พ.ศ. 2543''' <br> [[วรายุฑ มิลินทจินดา]] <br> '''พ.ศ. 2558''' <br> สยาม สังวริบุตร
| starring ='''พ.ศ. 2530'''<br>[[ศรัณยู วงษ์กระจ่าง]]<br>[[มนฤดี ยมาภัย]]<br>[[ปรัชญา อัครพล]]<br>[[เพียงฤทัย โกมารทัต]]<br>[[ดวงตา ตุงคะมณี]]<br>[[ศรินทิพย์ ศิริวรรณ]]<br>[[ทาริกา ธิดาทิตย์]]<br>[[ธำรง วิจิตสาร]]<br>[[นรา กุยะเนตร]]<br>'''พ.ศ. 2543'''<br>[[ศรราม เทพพิทักษ์]]<br>[[รินลณี ศรีเพ็ญ]]<br>[[พงษ์พัฒน์ วชิรบรรจง]]<br>[[อริสรา กำธรเจริญ]]<br>[[สกาวใจ พูนสวัสดิ์]]<br>[[ญาณี จงวิสุทธิ์]]<br>[[จินตหรา สุขพัฒน์]]<br>[[นภัสกร มิตรเอม]]<br>[[พลวิทย์ มีอิ่ม]]<br>'''พ.ศ. 2558'''<br>[[วีรภาพ สุภาพไพบูลย์]]<br>[[พีชญา วัฒนามนตรี]]<br>[[เขตต์ ฐานทัพ]]<br>[[พิมประภา ตั้งประภาพร]]<br>[[ณัฐชา นวลแจ่ม]]<br>[[ดวงดาว จารุจินดา]]<br>[[นุสบา ปุณณกันต์]]<br>[[ชยพล บุนนาค]]<br>[[พีรพล เพิ่มเพ็ชร์]]
| network = '''พ.ศ. 2530<br>'''[[สถานีโทรทัศน์สีกองทัพบกช่อง 7]]<br> '''พ.ศ. 2543''' <br>[[สถานีวิทยุโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3]]<br> '''พ.ศ. 2558''' <br>[[สถานีโทรทัศน์สีกองทัพบกช่อง 7]]
| first_run =
| first_aired = '''พ.ศ. 2530''' <br>[[9 มกราคม]] [[พ.ศ. 2530]] - [[29 มีนาคม]] [[พ.ศ. 2530]]<br>
'''พ.ศ. 2543''' <br>[[17 มีนาคม]] [[พ.ศ. 2543]] - [[30 เมษายน]] [[พ.ศ. 2543]] <br>
'''พ.ศ. 2558''' <br>[[22 พฤศจิกายน]] [[พ.ศ. 2558]] - [[15 มกราคม]] [[พ.ศ. 2559]]
| last_aired =
| num_episodes =
| theme_music_composer =
| opentheme =
| endtheme =
| country =
| language = {{flagicon|Thailand}} [[ภาษาไทย|ไทย]]
| related =
| preceded_by =
| followed_by =
| producer ='''พ.ศ. 2530''' <br> [[สุรางค์ เปรมปรีดิ์]] <br> '''พ.ศ. 2547''' <br> [[วรายุฑ มิลินทจินดา|ฮูแอนด์ฮู]] <br> '''พ.ศ. 2558''' <br> [[คณะกรรมการพิจารณาการผลิตละครโทรทัศน์]]
| website =
| rate =
}}
'''บ้านทรายทอง''' เป็น[[นวนิยาย]]อมตะเรื่องหนึ่งของวงการ[[วรรณกรรม]]ไทย เขียนโดย [[ก.สุรางคนางค์]] ([[กัณหา เคียงศิริ]] [[ศิลปินแห่งชาติ]] สาขาวรรณศิลป์ ปี [[พ.ศ. 2529|2529]]) นักประพันธ์ผู้มีชื่อเสียง ตีพิมพ์ครั้งแรกในนิตยสารรายปักษ์ชื่อ "ปิยมิตร" ประมาณปี [[พ.ศ. 2493]] เคยเป็น [[ละครโทรทัศน์]]และ [[ภาพยนตร์]] ได้รับความนิยมสูงตลอดมา
[[สวลี ผกาพันธุ์]] มีชื่อเสียงจากบทสาวน้อยถักผมเปีย '''พจมาน สว่างวงศ์ คนแรก'''ในวงการแสดง จากละครเวทีของคณะอัศวินการละคร ของ เสด็จพระองค์ชายใหญ่ ([[ภาณุพันธุ์]]) ที่ [[ศาลาเฉลิมไทย]] พ.ศ. 2494 หลัง[[สงครามโลกครั้งที่ 2]]
ปัจจุบันบริษัท[[บีเคพี]]นำภาพยนตร์เวอร์ชัน[[จารุณี สุขสวัสดิ์]], [[พอเจตน์ แก่นเพชร]] ที่เคยฉายเมื่อ พ.ศ. 2523 ซึ่งทำรายได้ประมาณ 20 ล้านบาท มารีมาสเตอร์ใหม่ภายใต้โปรเจกต์ The Legend Collection
เนื่อเรื่องเดิมจบที่พจมานแต่งงานกับชายกลาง ต่อมาผู้ประพันธ์ ได้แต่งเพิ่มภาคต่อหลังการแสดงละครเวที ซึ่งประสบความสำเร็จอย่างดียิ่ง และได้นำมาแสดงทางไทยทีวี[[ช่อง 4 บางขุนพรหม]] ต่อมาจึงรวมทั้งสองภาคเป็นเรื่องเดียวกัน กล่าวถึง "พจมาน พินิจนันต์" ก้าวเข้ามาอยู่ในบ้านทรายทอง ตามคำสั่งเสียสุดท้ายของพ่อเพื่อเรียนต่อในกรุงเทพฯ เธอถูกกลั่นแกล้งสารพัดโดย หม่อมแม่และหญิงเล็ก ด้วยกลัวว่าพจมานจะพรากบ้านหลังนี้ไปครอง แต่ในที่สุดเธอก็สามารถเอาชนะอุปสรรคทั้งหลายได้สำเร็จด้วยการช่วยเหลือจาก หญิงใหญ่ และชายกลาง รวมทั้ง ชายเล็ก ผู้พิการที่รักเธอเหมือนพี่สาว
== เนื้อเรื่อง ==
'''พจมาน''' เด็กสาวผู้มีความหยิ่งในศักดิ์ศรีและชาติกำเนิดของตน แม้จะเป็นเพียงสามัญชนคนธรรมดาก็ตาม เธอจำเป็นต้องจากบ้านสวนเดินทางเข้ากรุงเทพฯ เพื่อเรียนหนังสือต่อ ตามความประสงค์ของบิดาที่เขียนสั่งไว้ก่อนเสียชีวิต ให้พจมานไปอาศัยอยู่กับครอบครัวหม่อมพรรณราย ซึ่งเป็นลูกพี่ลูกน้องของพ่อที่บ้านทรายทอง เธอถูกกลั่นแกล้งตั้งแต่เข้ามาอยู่ โดยมีหม่อมแม่และคุณหญิงเล็กน้องสาวของชายกลาง รวมถึงคนรับใช้ทุกคนในบ้านคอยแกล้งเธอ ชายกลางสงสาร และให้คุณหญิงใหญ่พี่สาวคนโตคอยช่วยเหลือ และพจมานก็คอยดูแลเอาใจใส่น้องชายคนเล็กของชายกลางที่เป็นง่อย เธอแสดงให้เห็นว่าเธอเป็นคนที่เข้มแข็งอดทนมีจิตใจที่ดีงาม จนสามารถเอาชนะใจของชายกลาง และอีกหลายๆ คน จนเป็นผลสำเร็จ จนทั้งคู่ก็ได้แต่งงานกันในที่สุด
พจมาน แต่งงานกับชายกลาง ที่บ้านทรายทอง หม่อมพรรณรายมางานอย่างเสียมิได้ น้องสาวของพจมาน พจนีย์ก็มาเรียกร้องสิทธิ์จะอาศัยอยู่ด้วย เมื่อทั้งสองกลับจากฮันนีมูน ก็พบกับปัญหาต่าง ๆ นานา ทั้งไสวแม่บ้านและพจนีย์กับเด็กบุญเรือน ที่มักจะนำเรื่องภายในบ้านไปกระจายข่าว ทำให้เกิดเรื่องขัดแย้งกันเสมอ สามีเก่าของพจนีย์ก็มาขอเงินไปรักษาตัว จนไสวเอาไปรายงานหม่อมพรรณราย ทั้งพจนีย์และคนอื่น ๆ ก็กล่าวหาพจมานในทางเสื่อมเสีย หญิงเล็กก็แต่งงานกับนายบุญเติมเศรษฐีซึ่งมีประวัติไม่ดีนัก เมื่อน้องชายป่วยและเสียชีวิตในที่สุด พจมานเสียใจมากและเหน็ดเหนื่อยกับปัญหาที่เกิดขึ้นไม่หยุดหย่อน จึงขอไปอยู่กับแม่ที่ต่างจังหวัดสักระยะ จนพจนีย์ไปพบจดหมายของสามีตนจึงเข้าใจพี่สาวและประกาศให้ทุกคนรู้ หม่อมพรรณรายเมื่อสูญเสียชายน้อย และรู้ว่ากำลังจะมีหลาน ก็ลดทิฏฐิลงหญิงใหญ่บอกชายกลางว่าเขากำลังจะมีลูก ชายกลางดีใจมาก รีบไปรับพจมานและบอกพจมานว่าความดีที่เพียรพยายามทำนั้น ในที่สุดทุกคนก็ยอมรับพจมานจึงกลับสู่บ้านทรายทอง และพบกับความเข้าใจของทุกคน
== ละครเวที ==
* พ.ศ. 2494 - ละครเวที [[ศาลาเฉลิมไทย]] อำนวยการสร้างโดย [[พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ ยุคล]] นำแสดงโดย [[สวลี ผกาพันธุ์]], [[ฉลอง สิมะเสถียร]], [[กำจาย รัตนดิลก]], [[กัณฑรีย์ นาคประภา]]
* พ.ศ. 2495 - ละครเวที นำแสดงโดย [[พจนีย์ โปร่งมณี]], [[สมควร กระจ่างศาสตร์]]
* พ.ศ. 2542-2543 - ละครเวที [[โรงละครกรุงเทพ]], โรงละครกาดเธียเตอร์ เชียงใหม่, ศูนย์ประชุมกาญจนาภิเษก ขอนแก่น ใช้ชื่อว่า "อลหม่านหลังบ้านทรายทอง" นำแสดงโดย [[จารุณี สุขสวัสดิ์]] (ไม่ได้เป็นพจมาน), [[อัจฉราพรรณ ไพบูลย์สุวรรณ]], [[พรชิตา ณ สงขลา]], [[นาเดีย นิมิตรวานิช]]
* พ.ศ. 2548 - ละครเวที Bangkok theatre อีจีวี เมโทรโปลิส [[เวิลด์เทรด เซ็นเตอร์]] ใช้ชื่อว่า "อลหม่านหลังบ้านทรายทอง" นำแสดงโดย [[เข็มอัปสร สิริสุขะ]], [[นาเดีย นิมิตรวานิช]] (พจมานสองคน), [[เซกิ โอเซกิ]]
== ละครและภาพยนตร์ ==
* พ.ศ. 2499 - ภาพยนตร์ฟิล์ม 16 มม. โดย เสรีภาพยนตร์ และ โยคีสถานสี่พระยาภาพยนตร์ สร้างโดย วิรัช พึ่งสุนทร นำแสดงโดย [[ชนะ ศรีอุบล]], [[เรวดี ศิริวิไล]], [[กำจาย รัตนดิลก]], [[สมจิตต์ ทรัพย์สำรวย]], [[ประภาพรรณ นาคทอง]], [[ลือชัย นฤนาท]], [[สมพงษ์ พงษ์มิตร]]
* พ.ศ. 2501 - ละครโทรทัศน์ [[ช่อง 4 บางขุนพรหม]] นำแสดงโดย [[สวลี ผกาพันธ์]], [[ฉลอง สิมะเสถียร]], [[กัณฑรีย์ น. สิมะเสถียร]]
* พ.ศ. 2513 - ละครโทรทัศน์ ช่อง 4 บางขุนพรหม นำแสดงโดย [[อรัญญา นามวงศ์]], [[ฉลอง สิมะเสถียร]], [[กัณฑรีย์ น. สิมะเสถียร]]
* พ.ศ. 2521 - ละครโทรทัศน์ [[ไทยทีวีสีช่อง 9 อ.ส.ม.ท.]] นำแสดงโดย [[ศันสนีย์ สมานวรวงศ์]], [[สมภพ เบญจาธิกุล]], [[บุศรา นฤมิตร]], [[สุทธิจิตร วีระเดชกำแหง]]
* พ.ศ. 2523 - ภาพยนตร์ฟิล์ม 35 มม. โดย [[ไฟว์สตาร์ โปรดักชั่น]] ผู้กำกับ [[รุจน์ รณภพ]] นำแสดงโดย [[จารุณี สุขสวัสดิ์]], [[พอเจตน์ แก่นเพชร]], [[ทาริกา ธิดาทิตย์]], [[มยุรฉัตร เหมือนประสิทธิเวช]], [[ศรินทิพย์ ศิริวรรณ]], [[สุพรรณี จิตต์เที่ยง]], [[ประวิตร สุจริตจันทร์]]
* พ.ศ. 2530 - ละครโทรทัศน์ [[สถานีโทรทัศน์สีกองทัพบกช่อง 7]] นำแสดงโดย [[มนฤดี ยมาภัย]], [[ศรัณยู วงษ์กระจ่าง]], [[ดวงตา ตุงคมณี]], [[ศรินทิพย์ ศิริวรรณ]], [[ทาริกา ธิดาทิตย์]], [[ปรัชญา อัครพล]], [[ธำรง วิจิตสาร]], [[สุรีย์พร เกียรตินารถ]], [[ประวิตร สุจริตจันทร์]], [[รจิต ภิญโญวนิช]]
* พ.ศ. 2543 - ละครโทรทัศน์ [[สถานีวิทยุโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3]] นำแสดงโดย [[รินลณี ศรีเพ็ญ]], [[ศรราม เทพพิทักษ์]], [[จินตหรา สุขพัฒน์]], [[ญาณี จงวิสุทธิ์]], [[สกาวใจ พูนสวัสดิ์]], [[พงษ์พัฒน์ วชิระบรรจง]], [[สมฤดี กลมกล่อม]], [[ทัศน์วรรณ เสนีย์วงศ์]], ด.ช. [[พลวิทย์ มีอิ่ม]]
* พ.ศ. 2558 - ละครโทรทัศน์ [[สถานีโทรทัศน์สีกองทัพบกช่อง 7]] นำแสดงโดย [[พีชญา วัฒนามนตรี]], [[วีรภาพ สุภาพไพบูลย์]], [[ดวงดาว จารุจินดา]], [[นุสบา ปุณณกันต์]], [[ณัฐชา นวลแจ่ม]], [[สรารัตน์ หรุ่มเรืองวงศ์]], [[วาสนา สิทธิเวช]], [[เขตต์ ฐานทัพ]], [[ชยพล บุนนาค]]
== รายชื่อนักแสดง,การสร้างและเพลงประกอบละคร ==
{| class="wikitable"
! ปี || พ.ศ. 2499 || พ.ศ. 2501 || พ.ศ. 2513 || พ.ศ. 2521 || พ.ศ. 2523 || พ.ศ. 2530 || พ.ศ. 2543 || พ.ศ. 2558
|-
| '''รูปแบบการนำเสนอ''' || ภาพยนตร์ 16 มม. || colspan="2" align="center" | ละคร [[ช่อง 4]] || ละคร [[ช่อง 9]] || ภาพยนตร์ 35 มม. || ละคร [[ช่อง 7]] || ละคร [[ช่อง 3]] || ละคร [[ช่อง 7]]
|-
| '''ผู้สร้าง''' || <small>โยคีสถานสี่พระยาภาพยนตร์</small> || colspan="2" align="center" | คณะกัญชลิกา || กัณฑรีย์ นาคประภา || [[ไฟว์สตาร์โปรดักชั่น]] || [[ดาราวิดีโอ]] || [[วรายุฑ มิลินทจินดา|ฮูแอนด์ฮู]] || [[ดาราวิดีโอ]]
|-
| '''ผู้กำกับ''' || [[รังสี ทัศนพยัคฆ์]] || [[สวลี ผกาพันธุ์|สวลี ผกาพันธ์]] || colspan="2" align="center" | [[กัณฑรีย์ นาคประภา]] || [[รุจน์ รณภพ]] || [[สุทธิจิตร วีระเดชกำแหง]] || [[ชูศักดิ์ สุธีรธรรม]] || [[ดาราวิดีโอ#ผู้กำกับการแสดงในสังกัด|เพ็ญลักษณ์ อุดมสิน]]
|-
| '''บทการแสดง''' || [[วิรัช พึ่งสุนทร]] || - || - || - || [[สุมลทิพย์]] || [[ศัลยา]] || [[ยิ่งยศ ปัญญา]] || ภาวิต
|-
| '''ชื่อเพลง''' || colspan="8" align="center" | บ้านทรายทอง/หากรู้สักนิด
|-
| '''คำร้อง''' || colspan="8" align="center" | [[พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล|พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล]] (บ้านทรายทอง/หากรู้สักนิด))/[[หม่อมหลวงประพันธ์ สนิทวงศ์]] (บ้านทรายทอง/หากรู้สักนิด)/[[ชาลี อินทรวิจิตร]](บ้านทรายทอง)
|-
| '''ทำนอง''' || colspan="8" align="center" | [[พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล|พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล]] (บ้านทรายทอง/หากรู้สักนิด))/[[หม่อมหลวงประพันธ์ สนิทวงศ์]] (บ้านทรายทอง/หากรู้สักนิด)/[[สมาน กาญจนผลิน]](บ้านทรายทอง)
|-
| '''เรียบเรียง''' || - || -||- ||- || - ||- || || [[ชิตพงษ์ ตรีมาศ]](บ้านทรายทอง/หากรู้สักนิด)
|-
| '''ผู้ขับร้องเพลงนำ''' || - || colspan="3" align="center" |[[สวลี ผกาพันธ์]] || [[อุมาพร บัวพึ่ง]] || <small>[[วัชราภรณ์ สุขสวัสดิ์]]</small>|| [[อัญชิสา เพิ่มพูลพรอุทัย]] || <small>[[ณัฏฐพัชร วิพัธครตระกูล]]</small>
|-
| <small>ม.ร.ว.ภราดาพัฒน์ระพี สว่างวงศ์ (คุณชายกลาง)</small> || [[ชนะ ศรีอุบล]] || colspan="2" align="center" |[[ฉลอง สิมะเสถียร]] || [[สมภพ เบญจาธิกุล]] || [[พอเจตน์ แก่นเพชร]] || <small>[[ศรัณยู วงษ์กระจ่าง]]</small> || [[ศรราม เทพพิทักษ์]] || <small>[[วีรภาพ สุภาพไพบูลย์]]</small>
|-
| <small>พจมาน พินิจนันท์ / พจมาน สว่างวงศ์ ณ อยุธยา</small> || [[เรวดี ศิริวิไล]] || [[สวลี ผกาพันธ์]] || [[อรัญญา นามวงศ์]] || [[ศันสนีย์ สมานวรวงศ์]] || [[จารุณี สุขสวัสดิ์]] || [[มนฤดี ยมาภัย]] || [[รินลณี ศรีเพ็ญ]] || [[พีชญา วัฒนามนตรี]]
|-
| ม.จ.เอนกนพรัตน์ (ท่านชายต้อม) ||- ||- ||- || [[สุประวัติ ปัทมสูตร]] ||- || ปรัชญา อัครพล || [[พงษ์พัฒน์ วชิรบรรจง]] || [[เขตต์ ฐานทัพ]]
|-
| ม.จ.หญิงวิมลสุดา (ท่านหญิงอ้อม) || - ||- || -||- || - || <small>[[เพียงฤทัย โกมารทัต]]</small> || [[อริสรา กำธรเจริญ]] || <small>[[พิมประภา ตั้งประภาพร]]</small>
|-
| <small>ม.ร.ว.หญิงภาวิณีจรัสเรือง สว่างวงศ์ (คุณหญิงเล็ก)</small> || <small>[[ประภาพรรณ นาคทอง]]</small> || <small>[[กัณฑรีย์ นาคประภา]]</small> || -||[[สุทธิจิตร วีระเดชกำแหง]] || [[ทาริกา ธิดาทิตย์]] || [[ดวงตา ตุงคะมณี]] || [[สกาวใจ พูนสวัสดิ์]] || [[ณัฐชา นวลแจ่ม]]
|-
| <small>หม่อมพรรณราย สว่างวงศ์ ณ อยุธยา (หม่อมแม่)</small> || [[กำจาย รัตนดิลก]] || <small>มนัส บุณยเกียรติ</small> || <small>[[กัณฑรีย์ นาคประภา]]</small>|| [[มนัส บุณยเกียรติ]] || colspan="2" align="center" | [[ศรินทิพย์ ศิริวรรณ]] || [[ญาณี จงวิสุทธิ์]] || [[ดวงดาว จารุจินดา]]
|-
| <small>ม.ร.ว.หญิงภารดีสว่างวัฒน์ สว่างวงศ์ (คุณหญิงใหญ่)</small> || สมจิตต์ ทรัพย์สำรวย || -|||| [[บุศรา นฤมิตร]] || <small>[[มยุรฉัตร เหมือนประสิทธิเวช]]</small> || [[ทาริกา ธิดาทิตย์]] || [[จินตหรา สุขพัฒน์]] || [[นุสบา ปุณณกันต์]]
|-
| นกุล || [[ลือชัย นฤนาท]] ||- || [[รุจน์ รณภพ]] ||- || [[ชัยรัตน์ เทียบเทียม]] || [[ธำรง วิจิตสาร]] || [[นภัสกร มิตรเอม]] || [[ชยพล บุนนาค]]
|-
| <small>ม.ร.ว.ภานุทัตสวัสดี สว่างวงศ์ (คุณชายน้อย)</small> ||- ||- || - || colspan="2" align="center" | [[สมคิด หงสกุล]] || [[นรา กุยะเนตร]]
| [[พลวิทย์ มีอิ่ม]] || [[พีรพล เพิ่มเพ็ชร์]]
|-
| เสาวรัจ (เพื่อนพจมาน) ||- ||- || -|| <small>[[พิมพ์แข กุญชร ณ อยุธยา]]</small> || - ||- || อรัญญา ประทุมทอง || <small>[[พิมพ์ปวีณ์ โคกระบินทร์]]</small>
|-
| ม.จ.หญิงปิยะฉัตรโสภา (ท่านหญิงติ๋ว) ||- || -||- || [[โฉมฉาย ฉัตรวิไล]] || - || [[สุโรจนา นิลกลัด]] || [[ขวัญฤดี กลมกล่อม]] || [[ขวัญกวินท์ ธำรงรัฐเศรษฐ์]]
|-
| ม.จ.หญิงนพมณี (ท่านหญิงตุ้ม) || - ||- ||- ||- ||- || [[ปนัดดา ลิมปิชัย]] ||- || [[วรางคนาง วุฑฒยากร]]
|-
| ศิรินาถ ||- || -|| -||- || - || - || - || <small>[[กันยวีร์ กิตติพรภาณุวงศ์]]</small>
|-
| พจนา พินิตนันท์ || - ||- ||- ||- || [[สมบูรณ์ สุขีนัย]] || [[ชัยวรงค์ เกิดสกุล]] || [[ณัฐพล รัตนพนธ์]] || [[สวีเดน ทะสานนท์]]
|-
| พจนีย์ พินิตนันท์ || - ||- ||- ||- || [[สุพรรณี จิตต์เที่ยง]] || [[สุรีย์พร เกียรตินาค]] || [[ดุสิตา อนุชิตชาญชัย]] || [[กชกร ส่งแสงเติม]]
|-
| นมทิพย์ || -||- ||- || [[มาลี เวชประเสริฐ]] || [[สุลาลีวัลย์ สุวรรณทัต]] || [[บรรเจิดศรี ยมาภัย]] || [[น้ำเงิน บุญหนัก]] || [[วาสนา สิทธิเวช]]
|-
| แพรวพรรณ อลงกรณ์ || -||- ||- || -|| colspan="2" align="center" | [[สุทธิจิตร วีระเดชกำแหง]] || [[รัญญา ศิยานนท์]] || [[สรารัตน์ หรุ่มเรืองวงศ์]]
|-
| แสงโสม อลงกรณ์ ||- || -|| -|| -|| - || [[สำราญจิต มารุตวงศ์]] || [[บุศรา เบญจวัฒน์]] || [[ปทิตตา อัธยาตมวิทยา]]
|-
| ประสพ อลงกรณ์ ||- || -|| -||- || -
| [[วิชา รตะจารุ]] || [[อานนท์ สุวรรณเครือ]] || [[สมิท ธนโชติ]]
|-
| หลวงเวชนิติเกษม || - || -|| -||- || -
| [[ราชิต ชูเมือง]] || สมมาตร ไพรหิรัญ || [[ปริญญ์ วิกรานต์]]
|-
| ท่านผู้หญิงไฉไล || -||- ||- ||- || colspan="2" align="center" | [[ประพิศ พราวพรรณ]] || [[นันทวัน เมฆใหญ่]] || [[วิไลลักษณ์ ไวงาน]]
|-
| หม่อมแม่ท่านหญิงอ้อม || - ||- || -|| -|| - ||- || [[สุทธิจิตร วีระเดชกำแหง]] || [[สุดารัตน์ เดชากุล]]
|-
| น้าสายใจ ||- ||- ||- ||- || [[วงศ์ทอง ผลานุสนธิ์]] || colspan="2" align="center" | [[รุ่งกานดา เบญจมาภรณ์]] || [[สิดาภา เจิมวพริ้ง]]
|-
| ยายหลง ||- || -|| -|| -||- ||- || [[มยุรี อิศรเสนา ณ อยุธยา ]] || [[เยาวเรศ นิสากร]]
|-
| พระยาราชาพิพิธ ||- ||- || -||- || colspan="2" align="center" | [[ประวิตร สุจริตจันทร์]] || [[จิตติน ดิษนิยม]] || [[สอาด เปี่ยมพงษ์สานต์]]
|-
| คุณนายดุลยธรรมพินิต ||- ||- || -||- || [[มารศรี ณ บางช้าง]] || [[สุดเฉลียว เกตุผล]] || [[ทัศน์วรรณ เสนีย์วงศ์ ณ อยุธยา]] || [[กชกร นิมากรณ์]]
|-
| สิริอร || - || -|| -|| -||- || - || - || [[อธิชนัน ศรีเสวก]]
|-
| นายเติม ธีระวณิช ||- || -|| -||- || [[สุรชัย ดิลกวิลาศ]] || [[จีระศักดิ์ ปิ่นสุวรรณ]] || [[ทนงศักดิ์ ศุภการ]] || [[ศรุต วิจิตรานนท์]]
|-
| สินเสริม || - || -|| -||- || - || -|| [[พิมพ์ศิริ พิมพ์ศรี]] || [[วริศรา ยู]]
|-
| ผกาแก้ว || - || -|| -|| -|| - || - || || [[กัญญกร พินิจ]]
|-
| วิภา (เมียนายเติม) || - ||- ||- || -|| - || - ||นิศาลักษณ์ ศรีนาคาร|| [[มนตะกานต์ ทองขาว]]
|-
| สมฤทัย (เมียนายเติม) || - || -||- ||- || - ||- ||แพทริเซีย แลนด์ไวแนนส์|| [[ณัทกัญญา โควสุวรรณ]]
|-
| เอม || -||- ||- ||- || [[มาเรีย เกตุเลขา]] || [[รจิต ภิญโญวณิช]] || [[อัญชลี ไชยศิริ]] || [[พิมพ์ศิริ คชหิรัญ]]
|-
| ยายเผื่อน || - ||- ||- || -|| -|| - || - || [[รุ่งกานดา เบญจมาภรณ์]]
|-
|สมศรี
|
|
|
|
|
|
|ณัฐนี สิทธิสมาน
|
|-
|แจ่ม
|
|
|
|
|
|
|ศศิธร ปิยะกาญจน์
|
|-
! colspan="9" style="text-align:center;" |'''นักแสดงรับเชิญ'''
|-
|พระดุลยธรรมพินิต (พนา พินิตนันท์) || - || -|| -|| -|| - || - || สมภพ เบญจาทิกุล || [[นุติ เขมะโยธิน]]
|-
|สุรพล พินิตนันท์ (พ่อของพนา) || - || -|| -|| -|| - || - || - || [[ธัญวิสิฎฐ์ เสียงหวาน]]
|-
|คุณหญิงราชาพิพิธ || - || -|| -|| -|| - || - || - || [[ณัฐชา เจกะ]]
|-
|หลวงแพทย์ || - || -|| -|| -|| - || - || - || [[ศุภชัย เธียรอนันต์ ]]
|-
|ยายหุ่น || - || -|| -|| -|| - || - || สินีนาฏ โพธิเวส || [[วัฒนะ คุ้มครอง]]
|-
|พระยาราชาพิพิธ (วัยหนุ่ม) || - || -|| -|| -|| - || - || - || [[ธิตินันท์ สุวรรณศักดิ์]]
|-
|เจ้าพระยาราชาพิพิธ || - || -|| -|| -|| - || - || - || [[ภูธฤทธิ์ พรหมบันดาล]]
|-
|ท่านผู้หญิงราชาพิพิธ || - || -|| -|| -|| - || - || - || [[ขวัญฤดี กลมกล่อม]]
|-
|อาจารย์ใหญ่บุญล้อม พิศิษฐ์วิทยา || - || -|| -|| -|| - || - || - || [[อรุชา โตสวัสดิ์]]
|-
|นิเวศน์ คงเยี่ยมจิต || - || -|| -|| -|| - || - || - || [[สุรศักดิ์ โชติทินวัฒน์]]
|-
|หลวงนฤสารวาที || - || -|| -|| -|| - || - || - || [[ปริยะ วิมลโนช]]
|-
|มานิดา || - || -|| -|| -|| - || - || - || [[นันท์นภัส ภัทรายุตวรรตน์]]
|-
|เกริกวิทย์ || - || -|| -|| -|| - || - || - || [[นวพล ภูวดล]]
|-
|นายสุทธิ พิศาล || - || -|| -|| -|| - || - || - || [[โพลาร์ อิศวร์]]
|-
|เสด็จป้า
|
|
|
|
|
|
|
|บรรเจิดศรี ยมาภัย
|-
|คุณนายละมุน
|
|
|
|
|
|
|อรสา พรหมประทาน
|
|}
== อ้างอิง ==
* [http://drama.ch7.com/detail/149869/บ้านทรายทอง_พจมาน_สว่างวงศ์.html เรื่องย่อละครบ้านทรายทอง 2558 : ช่อง 7]
* [http://drama.ch7.com/photo_gallery/149869/gallery_บ้านทรายทอง_พจมาน_สว่างวงศ์.html นักแสดงละครบ้านทรายทอง 2558 : ช่อง 7]
* [http://drama.ch7.com/clip/149869/บ้านทรายทอง_พจมาน_สว่างวงศ์.html เบื้องหลังละครบ้านทรายทอง 2558 : ช่อง 7]
* [http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=offway&group=12 พจมาน สว่างวงศ์...แห่ง บ้านทรายทอง]
* [http://web.archive.org/web/20070312045419/http://www.yingthai-mag.com/detail.asp?ytcolumnid=2565&ytcolcatid=2&ytissueid=698&ytauthorid=244 สกู๊ปประจำฉบับ: เปิดตำนาน "บ้านทรายทอง" กระทบไหล่ พจมาน สว่างวงศ์] โดย นิตยสารหญิงไทย
* [http://www.newswit.com/news/2005-12-15/9961683aa97d4f8b12bc5e5470193da6/ อลหม่านหลังบ้านทรายทอง ฉลอง 100 รอบ] โดย newswit.com
* [http://oldforum.serithai.net/index.php?topic=6735.0 เรื่องราวของนิยาย บ้านทรายทอง และพจมาน สว่างวงศ์ บางส่วนของความทรงจำ]
* [http://70-90memory.blogspot.com/2014/02/2000.html ALWAYS ON MY MIND...: บ้านทรายทอง (2000)]
== ดูเพิ่ม ==
* [[บ้านทรายทอง (เพลง)]]
{{100 ภาพยนตร์ไทยที่คนไทยควรดู}}
{{มรดกภาพยนตร์ของชาติ}}
[[หมวดหมู่:นวนิยายไทย]]
[[หมวดหมู่:งานเขียนของกัณหา เคียงศิริ]]
[[หมวดหมู่:วรรณกรรมในปี พ.ศ. 2493]]
{{workinyr|1950}}
[[หมวดหมู่:ละครโทรทัศน์ไทย]]
[[หมวดหมู่:ภาพยนตร์ที่ออกฉายในปี พ.ศ. 2499]]
[[หมวดหมู่:ภาพยนตร์ที่ออกฉายในปี พ.ศ. 2523]]
[[หมวดหมู่:รายการโทรทัศน์ที่เริ่มออกอากาศตั้งแต่ พ.ศ. 2530]]
[[หมวดหมู่:รายการโทรทัศน์ที่เริ่มออกอากาศตั้งแต่ พ.ศ. 2543]]
[[หมวดหมู่:รายการโทรทัศน์ที่เริ่มออกอากาศตั้งแต่ พ.ศ. 2559]]
{{โครงวรรณกรรม}}
| 