ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระเจ้าจานซิต้า"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ไทๆ (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 1:
{{เพิ่มอ้างอิง}}
[[ไฟล์:Statue of Kyan Sit Thar.JPG|thumb|พระบรมราชานุสาวรีย์พระเจ้าจานสิตา ภายใน[[อานันทวิหาร]]]]
{{Infobox royalty
'''พระเจ้าจานสิตา''' ({{lang-en|Kyanzittha}}, {{lang-my|ကျန်စစ်သား}}; [[พ.ศ. 1627]] - [[พ.ศ. 1656]]) เป็นกษัตริย์พม่าใน[[อาณาจักรพุกาม|ราชวงศ์พุกาม]] ได้ชื่อว่าเป็นกษัตริย์อีกพระองค์ที่ยิ่งใหญ่ในประวัติศาสตร์พม่าไม่แพ้[[พระเจ้าอโนรธามังช่อ|พระเจ้าอโนรธา]] แห่งราชวงศ์พุกามเช่นเดียวกัน เนื่องด้วยพระองค์ทรงเป็นธรรมกษัตริย์ที่ทำนุบำรุง[[พุทธศาสนา]]จนเจริญรุ่งเรืองถึงขีดสุด อีกทั้งพระองค์ยังได้รับการยอมรับจากทั้งชาวพม่าและชาว[[มอญ]]
| full name = ศรีตรีภูวนาทิตยธรรมราชา
| name = จั่นซิตา<br/>ကျန်စစ်သား
| image = Statue of Kyan Sit Thar.JPG
[[ไฟล์:Statue| ofcaption Kyan Sit Thar.JPG|thumb| = พระบรมราชานุสาวรีย์พระเจ้าจานสิจั่นซิตา ภายใน[[อานันทวิหาร]]นันทาพญา]]
| reign = 21 เมษายน ค.ศ. 1084<ref name=yt-1-111-2>(Yazawin Thit Vol. 1 2012: 111, footnote 2): Full moon of 446 ME = 21 aPRIL 1084</ref> – 1112/13
| succession = [[อาณาจักรพุกาม|พระเจ้ากรุงพุกาม]]
| predecessor = [[พระเจ้าซอลู]]
| successor = [[พระเจ้าอลองสิธู]]
| pre-type = รัชกาลก่อน
| suc-type = รัชกาลถัดไป
| spouse = [[พระนางอะแป่รัตนา]]<br/> [[พระนางตั่นบู่ละ]]<br/> [[พระนางขิ่นตั่น]]<br/> [[พระนางมณิจันทา]]
| issue = [[เจ้าหญิงเฉว่เอ่งแต่]]<br/> [[พระราชกุมาร]]
| issue-link =
| house = ราชวงศ์อโนรธา
| father = [[พระเจ้าอโนรธามังช่อ]]
| mother = [[พระนางปัญจกัลยาณี]]
| birth_style = พระราชสมภพ
| birth_date = 21 กรกฎาคม ค.ศ. 1030
| birth_place = [[สะกาย]]
| death_date = ค.ศ. 1112/13 (ประมาณ 82 พรรษา)
| death_place = [[พุกาม]]
| religion = [[เถรวาท|พุทธเถรวาท]]
}}
'''พระเจ้าจานสิจั่นซิตา''' ({{lang-en|Kyanzittha}}, {{lang-my|ကျန်စစ်သား}}; [[พ.ศ. 1627]] - [[พ.ศ. 1656]]) เป็นกษัตริย์พม่าใน[[อาณาจักรพุกาม|ราชวงศ์พระเจ้ากรุงพุกาม]] ได้ชื่อว่าและถือเป็นพระมหากษัตริย์อีกผู้ยิ่งใหญ่ที่สุดพระองค์ที่ยิ่งใหญ่หนึ่งในประวัติศาสตร์พม่าไม่แพ้[[พระเจ้าอโนรธามังช่อ|พระเจ้าอโนรธา]] แห่งราชวงศ์พุกามเช่นเดียวกัน เนื่องด้วยพระองค์ทรงเป็นธรรมกษัตริย์ที่ทำนุบำรุง[[ศาสนาพุทธศาสนา]]จนเจริญรุ่งเรืองถึงขีดสุด อีกทั้งพระองค์ยังได้รับการจนเป็นที่ยอมรับจากทั้งจาก[[ชาวพม่า]]และชาว[[ชาวมอญ]]
 
พระเจ้าจานสิจั่นซิตา มิได้มีเชื้อสายกษัตริย์ แต่เป็นขุนนางชั้นผู้ใหญ่คนหนึ่งในรัชสมัยพระเจ้าอโนรธา เมื่อ[[พระเจ้าซอลู]] พระราชโอรสของพระเจ้าอโนรธาขึ้นครองราชย์ พระองค์มิได้ประกอบภารกิจอันใดด้วยความสามารถพระองค์เอง แต่จะทรงใช้และปรึกษาเหล่าเสนา อำมาตย์อยู่บ่อย ๆ ในปลายรัชสมัยพระเจ้าซอลู งะรมัน เจ้าเมือง[[หงสาวดี|พะโค]] ซึ่งเป็นชาวมอญได้ก่อการก่อ[[กบฏ]]ขึ้นจับตัวพระเจ้าซอลูเป็นตัวประกัน จานสิจั่นซิตาซึ่งครองเมืองถิเลง อยู่ถิเลงอยู่ ไม่สามารถยกทัพกลับมาช่วยพระองค์ได้ทัน งะรมันได้สังหารพระเจ้าซอลูที่เมืองพวาสอ และพยายามเข้ายึดครองอาณาจักรพุกามแต่จานสิจั่นซิตาได้เข้าขัดขวาง เหล่าเสนาอำมาตย์ และ[[พระชินอรหันต์ธัมมทัสสีมหาเถระ]] ที่ปรึกษาองค์สำคัญของพระเจ้าอโนรธา จึงได้อัญเชิญจานสิจั่นซิตาขึ้นครองราชย์เป็นกษัตริย์
 
เมื่อขึ้นครองราชย์ พระเจ้าจานสิถาจั่นซิตามีพระนามว่า ''ศรีตรีภูวทิตย์ธรรมราชาวนาทิตยธัมมมราชา''<ref name=tsk-216>Taw, Blagden 1911: 216</ref> ใน[[ภาษาสันสกฤต]] ในจารึกพม่าเรียกพระองค์ว่า "ถิลุงมัง" (T’iluin Man) แปลว่า "กษัตริย์แห่งถิเลง" แต่เนื่องจากพระเจ้าจานสิจั่นซิตามิได้มีเชื้อสายของกษัตริย์ พระองค์จึงอ้างสิทธิธรรมในการครองราชสมบัติว่าพระองค์ทรงเป็นภาคหนึ่งของ[[พระโพธิสัตว์]] และเป็นองค์อวตารของ[[พระวิษณุ]]ของชาว[[ปยู|ชาวพยู]]อีกด้วย สมัยนี้จึงถือเป็นรัชสมัยที่ศิลปศาสตร์แบบมอญเจริญรุ่งเรืองถึงขีดสุดในพุกาม
 
ในรัชสมัยของพระเจ้าจานสิจั่นซิตา ทรงติดต่อกับต่างประเทศเป็นอย่างมาก ในปี [[พ.ศ. 1638]] พระองค์ทรงส่งคณะทูตและช่างฝีมือเดินทางไป[[พุทธคยา]] เพื่อไปซ่อมแซมวัดศรีพัชรัส หรือ วัดวัสชราสนะ ซึ่งวัดแห่งนี้เป็นสถานที่[[พระพุทธเจ้า]] ทรง[[ตรัสรู้]]ที่ใต้ต้นมหาโพธิ์ พระเจ้าจานสิจั่นซิตาทรงซื้อที่ดินกัลปนาให้แก่วัด ขุดอ่างเก็บน้ำ สร้างเขื่อน เพื่อประโยชน์ในการปลูกข้าว ถวายตะเกียงเทียนจำนวนมาก และทรงกัลปนาข้าทาสให้กับวัดอีกด้วย ซึ่งได้ปรากฏความตอนนี้และปรากฏนามของพระองค์ในจารึกซ่อมแซ่มพุทธคยาด้วย
 
นอกจากนี้แล้วมี[[พระสงฆ์ภิกษุ]]นิกาย[[มหายาน]]จากทางตะวันออกเฉียงเหนือของ[[ประเทศอินเดีย]]หลบหนีอิทธิพลของ[[ศาสนาอิสลาม]] เพื่อมาขอความช่วยเหลือจากพระองค์ พระองค์ทรงให้ความช่วยเหลือพระสงฆ์เหล่านี้ โดยการสร้างวัดเล็ก ๆ ถวายเป็นที่พำนัก อยู่ระหว่าง[[เจดีย์ชเวซีโกน]]กับหมู่บ้านมินดาตุ
[[ศาสนาอิสลาม]] เพื่อมาขอความช่วยเหลือจากพระองค์ พระองค์ทรงให้ความช่วยเหลือพระสงฆ์เหล่านี้ โดยการสร้างวัดเล็ก ๆ ถวายเป็นที่พำนัก อยู่ระหว่าง[[พระมหาธาตุเจดีย์ชเวสิกอง|เจดีย์ชเวสิกอง]]กับหมู่บ้านมินดาตุ
 
ด้านความสัมพันธ์กับ[[ประเทศจีน]] ในปี [[พ.ศ. 1649]] ทรงส่งคณะทูตไปยังเมือง[[ไคเฟิง]] ซึ่งเป็นเมืองหลวงของจีนสมัย[[ราชวงศ์ซ้องซ่ง]] [[ฮ่องเต้จักรพรรดิจีน]]ราชวงศ์ซ้องทรงให้การต้อนรับคณะทูตจากอาณาจักรพุกามเทียบเท่ากับทูตของ[[อาณาจักรเจนละ]]
 
ในรัชสมัยนี้จึงถือได้ว่าประสบความสำเร็จที่ทำให้พุกามเป็นที่รู้จักของดินแดนต่าง ๆ
 
พระเจ้าจานสิจั่นซิตาถึงแก่สวรรคตในปี [[พ.ศ. 1656]] ผู้ที่ได้ครองราชย์เป็นลำดับถัดไป คือ [[พระเจ้าอลองสิธู]] ซึ่งมีฐานะเป็นพระราชนัดดา (หลานตา) ของพระองค์
 
ในกลางปี [[พ.ศ. 2551]] ทางพม่าได้มีการสร้าง[[ภาพยนตร์]]ชีวประวัติของพระองค์ ในชื่อเรื่อง "Kyansit Min" นับเป็นภาพยนตร์ในแบบสากลเรื่องแรกของพม่าอีกด้วย
 
== อ้างอิง ==
; เชิงอรรถ
{{รายการอ้างอิง}}
; บรรณานุกรม
{{เริ่มอ้างอิง}}
* หนังสือบุเรงนอง กะยอดินนรธา โดย ดร.[[สุเนตร ชุตินธรานนท์]] ISBN 974-323-512-4
* [http://www.reurnthai.com/index.php?topic=2521.20;wap2 2550 - แบคแพค ตะลุยพม่า!!]
* {{cite book | author=[[Maha Sithu of Twinthin|Maha Sithu]] | title=[[Yazawin Thit]] | publisher=Ya-Pyei Publishing | location=Yangon | year=1798 | edition=2012, 2nd printing | language=Burmese | volume=1–3 | editors=Myint Swe (1st ed.); Kyaw Win, Ph.D. and Thein Hlaing (2nd ed.)}}
* {{cite journal | last1=Taw |first1=Sein Ko |last2=Blagden | first2=C.O. | year=1911 | title=Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland | journal=The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland | publisher=Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland | jstor=25189843 | pages=209–216}}
{{จบอ้างอิง}}
 
{{เริ่มกล่อง}}
{{สืบตำแหน่ง
| ก่อนหน้า = [[พระเจ้าซอลู]]
| ตำแหน่ง = [[รายพระนามพระมหากษัตริย์พม่า|พระมหากษัตริย์พม่าพระเจ้ากรุงพุกาม]]<br /> ([[อาณาจักรพุกาม|อาณาจักรพม่ายุคที่ 1]])
| ปี = [[พ.ศ. 1627]] - [[พ.ศ. 1656]]
| ราชวงศ์ = ราชวงศ์พุกาม
| ปี = [[พ.ศ. 1627]] - [[พ.ศ. 1656]]
| ถัดไป = [[พระเจ้าอลองสิธู]]
}}
{{จบกล่อง}}
 
{{อายุขัย|1573|1656}}
{{พุกาม}}
 
{{เรียงลำดับ|จั่นซิตา}}
[[หมวดหมู่:ราชวงศ์พุกาม]]
{{อายุขัย|1573|1656}}
[[หมวดหมู่:พระมหากษัตริย์ราชวงศ์พุกาม]]