ผลต่างระหว่างรุ่นของ "วัดพระธรรมกาย"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Farang Rak Tham (คุย | ส่วนร่วม)
ลบเนื้อหาที่ซ้ำ
Farang Rak Tham (คุย | ส่วนร่วม)
จัดรูปแบบ +เก็บกวาดด้วยสจห. | เรียงลำดับหัวข้อใหม่ ใสหัวข้อเพิ่ม
บรรทัด 38:
 
วันที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2560 [[คณะรักษาความสงบแห่งชาติ]]ให้วัดพระธรรมกายเป็นเขตพื้นที่ควบคุมพิเศษ เพื่อจับกุม[[พระไชยบูลย์ ธมฺมชโย|พระธัมมชโย]]<ref>ทหาร-ตำรวจพรึ่บ! ล้อมวัดพระธรรมกาย “ดีเอสไอ” ประกาศให้ ปชช.เลี่ยงถนนคลองหลวง (ชมคลิป) http://manager.co.th/Crime/ViewNews.aspx?NewsID=9600000016155</ref>
 
== บุคคลสำคัญ ==
* [[พระไชยบูลย์ ธมฺมชโย]] อดีตเจ้าอาวาสวัดพระธรรมกาย ประธานมูลนิธิธรรมกาย และเป็นผู้ต้องหาตามหมายจับของศาลอาญา ในข้อหาสมคบกันฟอกเงิน ร่วมกันฟอกเงิน และรับของโจร
* [[พระเผด็จ ทตฺตชีโว]] เป็นรองเจ้าอาวาส แต่ไม่เคยปรากฏชื่อเป็นรักษาการเจ้าอาวาสตามนิติกรรม ซึ่งการปฏิบัติเช่นนี้เป็นลักษณะลูกเล่นทางกฎหมายเพื่อไม่ให้เกิดข้อผูกมัดกับตนเอง แต่ในทางพฤตินัยแล้วยังเป็นผู้ที่มีอำนาจอยู่
 
== ประวัติ ==
=== ยุคเริ่มต้น ===
[[กระทรวงศึกษาธิการ]]ประกาศให้เป็นวัดตามกฎหมาย เมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2520 ในชื่อ "ศูนย์พุทธจักรปฏิบัติธรรม" และต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็น "วัดวรณีธรรมกายาราม" ได้ชื่อตามวรณี สุนทรเวช ธิดาของพระยาแพทย์พงศาวิสุทธาธิบดี (สุ่น สุนทรเวช) กับ[[คุณหญิง]]แพทย์พงศาวิสุทธาธิบดี (ประหยัด สุนทรเวช) ผู้บริจาคสถานที่ และต่อมาได้เปลี่ยนชื่ออีกครั้งเป็น "วัดพระธรรมกาย" จนถึงปัจจุบัน<ref name="เรื่องชาวนา">http://www.kalyanamitra.org/u-ni-boon/main/index.php?option=com_content&task=view&id=141&Itemid=4</ref><ref>{{cite journal|url=https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-southeast-asian-studies/article/div-classtitlereform-symbolism-of-a-thai-middleclass-sect-the-growth-and-appeal-of-the-thammakai-movementa-hreffn01-ref-typefnspan-classsup1spanadiv/1DCB6678ECE928685C6A2F5BAAF74D94|last=Zehner|first=Edwin|title=Reform Symbolism of a Thai Middle–Class Sect: The Growth and Appeal of the Thammakai Movement|trans-title=สัญลักษณ์เชิงปฏรูปในกลุ่มศาสนาระดับชนชั้นกลาง การเติบโต และแรงดึงดูด ของสำนักธรรมกาย|language=ภาษาอังกฤษ|year=2533|publisher=Cambridge University Press ในนามของ Department of History National University of Singapore|journal=Journal of Southeast Asian Studies|volume=21|issue=2}}</ref> ได้รับอนุญาตให้ตั้งเป็นวัดโดยสมบูรณ์ ได้รับพระราชทาน[[วิสุงคามสีมา]] เมื่อวันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2522 ประกาศใน[[ราชกิจจานุเบกษา]] เล่มที่ 96 ตอนที่ 15 เมื่อวันที่ 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2522<ref>{{cite news|series=มหากาพย์ ธรรมกาย|volume=3|title=จาก "บ้านธรรมประสิทธิ์" สู่ "มหาธรรมกายเจดีย์"|url=https://www.youtube.com/watch?v=PmIM_ZiFjRQ|accessdate=15 พ.ย. 2559|work=[[ช่อง 8 (โทรทัศน์)]]|time=1:52|date=29 พ.ค. 2559}}</ref><ref>{{cite book|last=Heikkilä-Horn|first=Marja-Leena|title=Dhammakaya|trans-title=ธรรมกาย|language=ภาษาอังกฤษ|url=https://books.google.com/?id=-RfYBgAAQBAJ|year=2015|publisher=ABC-CLIO|editor-last=Athyal|editor-first=Jesudas M.|encyclopedia=Religion in Southeast Asia: An Encyclopedia of Faiths and Cultures|isbn=978-1-61069-250-2}}</ref>
 
เส้น 46 ⟶ 51:
[[มูลนิธิธรรมกาย]]จัดตั้งขึ้นก่อนก่อตั้งวัด ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2513 เดิมใช้ชื่อว่า "มูลนิธิธรรมประสิทธิ์" โดยจดทะเบียนเป็น[[นิติบุคคล]] ณ [[กระทรวงมหาดไทย]] เมื่อวันที่ 6 สิงหาคม พ.ศ. 2513 เมื่อสร้างวัดพระธรรมกายเสร็จได้ขอแก้ไขเอกสาร เปลี่ยนชื่อเป็น "มูลนิธิพระธรรมกาย" เมื่อวันที่ 20 มกราคม พ.ศ. 2525 ณ ศาลากลาง[[จังหวัดปทุมธานี]] และเพื่อไม่ให้สับสนกับชื่อวัด จึงจดทะเบียนเปลี่ยนแปลงชื่อจาก "มูลนิธิพระธรรมกาย" เป็น "มูลนิธิธรรมกาย" โดยได้รับอนุญาตจากสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ ตามหนังสือที่ ศธ 1304/6088 ลงวันที่ 30 กันยายน พ.ศ. 2528<ref>{{cite encyclopedia|last=Sirikanchana|first=Pataraporn| title=Dhammakaya Foundation|language=ภาษาอังกฤษ|trans-title=มูลนิธิธรรมกาย|encyclopedia=Religions of the World: A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices|edition=2 | year =2010 | publisher =ABC-CLIO| editor-last1 =Melton | editor-first1 =J. Gordon |editor-last2 =Baumann | editor-first2 =Martin}}</ref><ref>{{cite web|author1=คณะทีมงานประชาสัมพันธ์|title=เอกสารชี้แจงฉบับที่ 2/2541-พระราชภาวนาวิสุทธิ์กับการถือครองที่ดิน|url=http://www.dhammakaya.or.th/thai/fact/html/fact_document_41-02.html|website=www.dhammakaya.or.th|publisher=[[มูลนิธิธรรมกาย]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20050312140144/http://www.dhammakaya.or.th/thai/fact/html/fact_document_41-02.html|archivedate=12 มี.ค. 2548|location=[[จังหวัดปทุมธานี]]h|date=19 ธ.ค. 2541}}</ref>
 
=== โครงการด้านการคณะสงฆ์ ===
{{โครงส่วน}}
; โครงการเจริญพุทธมนต์ 5 ธันวามหาราช : จัดขึ้นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2546 ล่าสุดเมื่อวันที่ 3 ธันวาคม พ.ศ. 2556
; โครงการมุทิตาสักการะพระภิกษุ–สามเณรเปรียญธรรม 9 ประโยค : เริ่มปี พ.ศ. 2530 จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี ในช่วงเดือนสิงหาคม นับถึงปี พ.ศ. 2556 เป็นครั้งที่ 26 โดยมีพระเปรียญธรรม 9 ประโยค ร่วมรับถวายมุทิตา จำนวน 1,132 รูป รวมมอบทุนการศึกษากว่า 7,924,000 บาท<ref name="Dokbia 2542" />
; โครงการถวายทุนการศึกษาแก่สำนักเรียนบาลีทั่วประเทศ : เริ่มครั้งแรกในปี พ.ศ. 2546 นับถึงปี พ.ศ. 2556 เป็นครั้งที่ 10 โดยมอบทุนการศึกษาแก่สำนักเรียนที่สอบได้คะแนนสูงสุดในแต่ละประเภท รวมมอบทุนการศึกษา ปีละกว่า 4,000,000 บาท<ref name="Dokbia 2542" /><ref>{{cite news|title=มอบทุนสนับสนุนพระบาลีหว่า 3 ล้านบาทในวันสมาธิโลก|url=http://www.matichonelibrary.com/view.php?imag=LzU2LzM5LzM5LzU2MzkzOTM2LlBERg|accessdate=29 พ.ย. พ.ศ. 2559|work=แนวหน้า|date=7 ส.ค. พ.ศ. 2556|page=21|via=Matichon E-library}}</ref>
 
=== กรณีสหกรณ์เครดิตยูเนี่ยนคลองจั่น ===
วันที่ 16 ก.พ. 2560 ทางรัฐบาลมีคำสั่งใช้[[ม.44|มาตรา 44]] ให้พื้นที่บริเวณวัดพระธรรมกาย ต.คลองสาม อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี เป็นเขตพื้นที่ควบคุมพิเศษ ป้องกันไม่ให้มีบุคคลเข้าไปในพื้นที่และผลักดันผู้เกี่ยวข้องที่อยู่ในวัดออกนอกพื้นที่ เพื่อให้เจ้าหน้าที่[[กรมสอบสวนคดีพิเศษ|ดีเอสไอ]]ได้เข้าไปตรวจค้น พร้อมทั้งควบคุมตัวพระธัมมชโย เจ้าอาวาสวัดพระธรรมกาย ผู้ต้องหาตามหมายจับศาลอาญา คดีพิเศษเลขที่ 27/2559 ในข้อหาสบคบและร่วมกันฟอกเงินและร่วมกันรับของโจร <ref>ทหาร-ตำรวจพรึ่บ! ล้อมวัดพระธรรมกาย "ดีเอสไอ" ประกาศให้ ปชช.เลี่ยงถนนคลองหลวง http://manager.co.th/Crime/ViewNews.aspx?NewsID=9600000016155</ref><ref>{{cite news|last1=Tostevin|first1=Matthew|last2=Satrusayang|first2=Cod|last3=Thempgumpanat|first3=Panarat|title=The power struggle behind Thailand's temple row|language=ภาษาอังกฤษ|trans-title=การต่อสู้ด้านอำนาจ ที่ทำให้เกิดวัดไทยตั้งแถว|url=http://www.reuters.com/article/us-thailand-buddhism-power-idUSKBN163037|accessdate=25 ก.พ. 2560|work=[[Reuters]]|date=24 ก.พ. 2560}}</ref>
 
== วิเคราะห์ทางการเมือง ==
== องค์กรในสังกัด ==
{{โครงส่วน}}
=== สาขาวัดในต่างประเทศ ===
วัดพระธรรมกายได้เผยแผ่พระพุทธศาสนาไปหลายประเทศทั่วโลก วัดศูนย์สาขาแรกในต่างประเทศ ตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2535 ที่[[แคลิฟอร์เนีย]] สหรัฐอเมริกา จนกระทั่งในปี 2558 มีวัดศูนย์สาขาอยู่มากกว่า 100 แห่ง อาทิ วัดพระธรรมกายลอนดอน วัดพระธรรมกายเมลเบริ์น วัดภาวนาไทเป วัดพระธรรมกายซีแอตเติ้ล ฯลฯ <ref name="Forbes 2558">{{cite news|last1=บัญชานนท์|first1=พงศ์พิพัฒน์ |title=รู้จัก "เครือข่ายธรรมกาย"|url=http://www.forbesthailand.com/commentaries-detail.php?did=304|accessdate=3 มี.ค. 2560|work=[[Forbes]]|date=3 ก.พ. 2558}}</ref>
 
== หลักการ ความเชื่อ และวิถีชีวิต ==
=== โรงเรียนพระปริยัติธรรม ===
{{โครง-ส่วน}}
 
== องค์กร และการบริหารงาน ==
{{โครง-ส่วน}}
=== องค์กรในสังกัด ===
 
==== โรงเรียนพระปริยัติธรรม ====
ก่อตั้งขึ้นในช่วงปลายปีพ.ศ. 2528 โดยมีพระไชยบูลย์ ธมฺมชโย และพระมหา ดร.สมชาย ฐานวุฑฺโฒ ผู้อำนวยการสำนักการศึกษา นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2535 – พ.ศ. 2556<ref name="Dokbia 2542">{{cite news|title=29 ปีบนเส้นทาฃธรรม|work=ดอกเบี้ยธุรกิจ|date=1 มี.ค. 2542|page=1}}</ref> มีพระภิกษุ – สามเณรสอบผ่านเปรียญธรรม 9 ประโยค จำนวน 65 รูป
 
==== สถาบันอุดมศึกษา ====
วัดพระธรรมกาย ได้มีดำริให้สร้างหลักสูตรระดับอุดมศึกษา ที่เน้นไปในด้านมนุษยศาสตร์ และ พุทธศาสตร์ จึงได้ก่อตั้ง มหาวิทยาลัยธรรมกาย แคลิฟอร์เนีย ขึ้น ซึ่งเป็นมหาวิทยาลัยพระพุทธศาสนา ในระบบการศึกษาทางไกล จัดตั้งขึ้นตามรัฐบัญญัติการอุดมศึกษาและอาชีวศึกษาเอกชนรัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา ในปัจจุบันมี 3 หลักสูตรคือ 1) ประกาศนียบัตรประกอบด้วย 2 หลักสูตร คือ Pre-Degree และ หลักสูตรสัมฤทธิบัตร 2) หลักสูตรปริญญาตรี สาขาพุทธศาสตรบัณฑิต 4 ปี 3) หลักสูตรปริญญาโท สาขา พุทธศาสตร์มหาบัญฑิต 2 ปี ทั้งนี้พระภิกษุจะได้รับการงดเว้นค่าลงทะเบียนตลอดทุกหลักสูตร<ref name="Forbes 2558" />
 
==== สถานีโทรทัศน์ ====
== การบริหารงาน ==
{{โครง-ส่วน}}
 
== สถานีโทรทัศน์ ==
{{กล่องข้อมูล สถานีโทรทัศน์
| name = ดีเอ็มซี
เส้น 94 ⟶ 106:
ดีเอ็มซีถูกคณะกรรมการกิจการกระจายเสียงและกิจการโทรทัศน์ ใน[[คณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ]] พักใช้ใบอนุญาตเป็นเวลา 30 วัน เมื่อวันที่ 7 ธันวาคม พ.ศ. 2559 ตามคำร้องขอของ[[กรมสอบสวนคดีพิเศษ]] โดยระบุเหตุผลว่าดีเอ็มซีเสนอข่าวสารระดมศิษยานุศิษย์ของวัดให้ไปรวมตัวที่วัดเพื่อขัดขวางการปฏิบัติการของเจ้าหน้าที่ ก่อนภายหลัง กสทช.สั่งเพิกถอนใบอนุญาตของดีเอ็มซีถาวร โดยระบุเหตุผลว่าเนื้อหาที่ออกอากาศปลุกปั่นยุยงให้เกิดความแตกแยกในราชอาณาจักร<ref>{{cite news|title=NBTC must abide by law|url=http://www.matichonelibrary.com/view.php?imag=LzYwLzAwLzI0LzYwMDAyNDMwLlBERg|via=Matichon E-library|accessdate=15 ก.พ. พ.ศ. 2560|work=[[Bangkok Post]]|publisher=โพสต์ พับลิชชิ่ง|date=3 ม.ค. พ.ศ. 2559|page=9}}</ref> ทั้งนี้ ดีเอ็มซียังคงออกอากาศผ่านทางอินเทอร์เน็ตโดยใช้สถานีโทรทัศน์จีบีเอ็น (GBN) (ชื่อเดิมคือ ดีโอเอทีวี, DoA TV; Dhammakaya of America TV และ DIMC TV) ซึ่งออกอากาศจากประเทศสหรัฐอเมริกา แต่ในทางปฏิบัติ การออกอากาศของสถานีฯยังคงดำเนินการออกอากาศจากวัดพระธรรมกาย จ.ปทุมธานีเช่นเดิมแล้วส่งสัญญาณไปยังสหรัฐอเมริกา ซึ่งรายการที่ออกอากาศยังใช้ผังรายการเดิมของดีเอ็มซีเช่นเดิม<ref>{{cite news|title=ตั้ง ธัมมชโย เป็นเจ้าอาวาสกิตติมศักดิ์ ธรรมกายหันไลฟ์สดผ่าน FB-Youtube แทนหลังช่อง DMC ถูกปิด|url=http://morning-news.bectero.com/social-crime/09-Dec-2016/92874|accessdate=11 ธ.ค. 2559|work=[[บีอีซี-เทโร เอ็นเตอร์เทนเม้นท์]]|publisher=[[บริษัท บีอีซีเวิลด์ จำกัด (มหาชน)]]|date=9 ธ.ค. พ.ศ. 2559}}</ref>
 
==== สาขาวัดในต่างประเทศ ====
== โครงการด้านการคณะสงฆ์ ==
วัดพระธรรมกายได้เผยแผ่พระพุทธศาสนาไปหลายประเทศทั่วโลก วัดศูนย์สาขาแรกในต่างประเทศ ตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2535 ที่[[แคลิฟอร์เนีย]] สหรัฐอเมริกา จนกระทั่งในปี 2558 มีวัดศูนย์สาขาอยู่มากกว่า 100 แห่ง อาทิ วัดพระธรรมกายลอนดอน วัดพระธรรมกายเมลเบริ์น วัดภาวนาไทเป วัดพระธรรมกายซีแอตเติ้ล ฯลฯ <ref name="Forbes 2558">{{cite news|last1=บัญชานนท์|first1=พงศ์พิพัฒน์ |title=รู้จัก "เครือข่ายธรรมกาย"|url=http://www.forbesthailand.com/commentaries-detail.php?did=304|accessdate=3 มี.ค. 2560|work=[[Forbes]]|date=3 ก.พ. 2558}}</ref>
; โครงการเจริญพุทธมนต์ 5 ธันวามหาราช : จัดขึ้นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2546 ล่าสุดเมื่อวันที่ 3 ธันวาคม พ.ศ. 2556
; โครงการมุทิตาสักการะพระภิกษุ–สามเณรเปรียญธรรม 9 ประโยค : เริ่มปี พ.ศ. 2530 จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี ในช่วงเดือนสิงหาคม นับถึงปี พ.ศ. 2556 เป็นครั้งที่ 26 โดยมีพระเปรียญธรรม 9 ประโยค ร่วมรับถวายมุทิตา จำนวน 1,132 รูป รวมมอบทุนการศึกษากว่า 7,924,000 บาท<ref name="Dokbia 2542" />
; โครงการถวายทุนการศึกษาแก่สำนักเรียนบาลีทั่วประเทศ : เริ่มครั้งแรกในปี พ.ศ. 2546 นับถึงปี พ.ศ. 2556 เป็นครั้งที่ 10 โดยมอบทุนการศึกษาแก่สำนักเรียนที่สอบได้คะแนนสูงสุดในแต่ละประเภท รวมมอบทุนการศึกษา ปีละกว่า 4,000,000 บาท<ref name="Dokbia 2542" /><ref>{{cite news|title=มอบทุนสนับสนุนพระบาลีหว่า 3 ล้านบาทในวันสมาธิโลก|url=http://www.matichonelibrary.com/view.php?imag=LzU2LzM5LzM5LzU2MzkzOTM2LlBERg|accessdate=29 พ.ย. พ.ศ. 2559|work=แนวหน้า|date=7 ส.ค. พ.ศ. 2556|page=21|via=Matichon E-library}}</ref>
 
== สิ่งก่อสร้าง ==
เส้น 123 ⟶ 133:
* '''การจัดการพนัน''' กรณีที่วัดพระธรรมกายเปิดให้สาธารณชนกด "ถูกใจ" (like) หน้าเฟซบุ๊กของวัด แล้วลงชื่อเสียงเรียงนามพร้อมที่อยู่สำหรับติดต่อกลับ เพื่อชิงรางวัลพระพุทธรูปทองคำมูลค่าสิบล้านบาท เมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2556 นั้น ถูกนักนิติศาสตร์วิพากษ์วิจารณ์ว่า เป็นการขยายฐานลูกค้าของวัด และเป็นการจัดการพนันโดยแจ้งชัดซึ่งตามกฎหมายแล้วต้องขออนุญาตจาก[[กระทรวงมหาดไทย]]ก่อน อย่างไรก็ดี นพรัตน์ เบญจวัฒนานันท์ ผู้อำนวยการสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ กล่าวว่า ไม่ผิดอะไร เป็นเรื่องมโนสาเร่ไม่ควรใส่ใจ เพราะเป็นเพียงวิธีดึงดูดความสนใจของวัด และเห็นว่า ที่กิจกรรมนี้ถูกมองว่าเป็นการแสวงหาผลประโยชน์บางประการนั้น "ก็เพราะวัดแห่งนี้มีภาพลักษณ์ที่คนนอกมักมองว่าเลวอยู่ก่อนแล้ว"<ref>{{cite web|title=นักวิชาการชี้ กดแชร์ธรรมะ ธรรมกาย ลุ้น 10 ล้าน เข้าข่ายการพนัน|url=http://fb.kapook.com/hilight-88083.html|work=กะปุก|date=2556-07-03|accessdate=2556-07-03}}</ref>
* กิจกรรมของวัดพระธรรมกายยังเป็นหัวเรื่องหนึ่งที่นิยมศึกษาและวิจัย เช่น งานวิทยานิพนธ์ของ[[พระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี]] ที่ได้รับการเผยแพร่อย่างกว้างขวางบนอินเทอร์เน็ตกลางปี 2556 เมื่อ[[สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน]]ถูกวิพากษ์วิจารณ์ที่บังคับให้ข้าราชการครูเข้าอบรมยังวัดพระธรรมกาย<ref name="แชร์ว่อน" /> โดยพระมหาวุฒิชัยได้วิจัยเกี่ยวกับงานวิชาการต่างๆ ของ[[พระพรหมคุณาภรณ์ (ประยุทธ์ ปยุตฺโต)]] แล้วสรุปว่า วัดพระธรรมกายเป็นอันตรายต่อความมั่นคงของพระพุทธศาสนาและต่อสังคมไทยอย่างลึกซึ้งถึงรากฐาน<ref name="แชร์ว่อน">{{cite web|title=แชร์ว่อน!วิทยานิพนธ์พระว.'ธรรมกาย'อันตราย|url=http://www.komchadluek.net/detail/20130910/167865/แชร์ว่อน!วิทยานิพนธ์พระว.ธรรมกายอันตราย.html#.Ui9QYsaFuu9|publisher=คมชัดลึก|date=2556-09-11|accessdate=2556-09-11}}</ref>
 
== บุคคลสำคัญ ==
* [[พระไชยบูลย์ ธมฺมชโย]] อดีตเจ้าอาวาสวัดพระธรรมกาย ประธานมูลนิธิธรรมกาย และเป็นผู้ต้องหาตามหมายจับของศาลอาญา ในข้อหาสมคบกันฟอกเงิน ร่วมกันฟอกเงิน และรับของโจร
* [[พระเผด็จ ทตฺตชีโว]] เป็นรองเจ้าอาวาส แต่ไม่เคยปรากฏชื่อเป็นรักษาการเจ้าอาวาสตามนิติกรรม ซึ่งการปฏิบัติเช่นนี้เป็นลักษณะลูกเล่นทางกฎหมายเพื่อไม่ให้เกิดข้อผูกมัดกับตนเอง แต่ในทางพฤตินัยแล้วยังเป็นผู้ที่มีอำนาจอยู่
 
== ดูเพิ่ม ==