ผลต่างระหว่างรุ่นของ "อำเภอศรีสงคราม"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
บรรทัด 21:
== ประวัติ ==
ความเป็นมาของอำเภออากาศอำนวย (เริ่มปรากฏหลักฐาน ในสมัยรัชกาลที่ 4) พ.ศ. 2396 สารตราเจ้าพระยาจักรี มาถึงอุปฮาด ราชวงศ์ ราชบุตร ท้าวเพี้ย เมืองนครพนม พระแก้วโกมลเรณูนคร พระอุทัยพระเทศเจ้าเมืองรามราช หลวงเอกอาษาเจ้าเมืองอาทมาต ความว่า เนื่องจากพระยาสุนทรราชวงศาเจ้าเมืองยศสุนทร เมืองนครพนม ได้พาท้าวศรีสุราช ท้าวจันทนาม ท้าวนามโคตร ครอบครัวท้าวติวซอยบ้านหอมท้าวลงไปกรุงเทพฯรับน้ำพิพัฒน์สัจจาและ เนื่องจากท้าวศรีสุราช ท้าวติวซอย ตั้งอยู่แขวงเมืองสกลนครไม่สมัครอยู่กับพระยาประเทศธานีเมืองสกลนคร ขอสมัครขึ้นต่อเมืองนครพนม พระสุนทรราชวงศา จึงให้ครอบครัวไปตั้งบ้านเรือนอยู่บ้านม่วงลำน้ำยามซึ่งตั้งอยู่ระหว่างเขตแดนเมืองไชยบุรี สกลนคร นครพนม มีจำนวนพระสงฆ์ สามเณร คนชรา 109 คน ท้าวเพี้ย 109 คน ฉกรรจ์ 246 คน รวม 464 คน รวมชายหญิงใหญ่น้อย เป็นคน 2,339 คน พระสุนทรราชวงศา จึงขอยกบ้านม่วงเป็นเมืองอากาศอำนวย ขอท้าวศรีสุราชเป็นเจ้าเมือง ท้าวชาบัณฑิตเป็นอัครฮาด ท้าวจันทนามเป็นอัครวงศ์ ท้าวนามโคตรเป็นวรบุตร จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ยกบ้านม่วงเป็นเมืองอากาศอำนวย และพระราชทานให้ท้าวศรีสุราชเป็นหลวงพลานุกูล ท้าวจันทนามเป็นราชวงศ์ ท้าวนามโคตรเป็นวรบุตร พร้อมทั้งเครื่องยศตามตำแหน่ง โปรดเกล้าฯให้มีสารถึงเมืองหนองหาร เมืองสกลนคร เมืองไชยบุรี ให้แบ่งเขตแดนให้เมืองอากาศอำนวย แล้วให้มีใบบอกรายงานไปยังกรุงเทพฯ
พ.ศ. 2400 พวกไทยโย้ย กรมการเมืองสกลนคร ได้แตกแยกออกเป็นสองพวก พวกหนึ่งไปร้องสมัครขอเป็นเมืองขึ้นเมืองยโสธร มีนายจารคำเป็นหัวหน้า อีกพวกหนึ่งขอเป็นเมืองขึ้นกับเมืองนครพนมมีเพี้ยติ้วซอยเป็นหัวหน้า พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) โปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนายจารคำเป็นหลวงประชาราษฎร์รักษา เพี้ยติ้วซอยเป็นหลวงพลานุกูล ยกบ้านม่วงน้ำยามเป็นเมืองอากาศอำนวย ขึ้นกับเมืองนครพนม หลวงพลานุกูลเป็นเจ้าเมือง
พ.ศ. 2400 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว(รัชกาลที่ 4) โปรดเกล้าฯ แต่งตั้งท้าวศรีสุราชเป็นเจ้าเมืองอากาศอำนวย
พ.ศ. 2404 ทางเมืองนครพนม ได้มีใบบอกไปยังกรุงเทพฯว่า หลวงพลานุกูลเจ้าเมืองอากาศอำนวย ได้ถึงแก่กรรม ณ วันเดือน 6 แรม 13 ค่ำ ปีระกา ตรีศก (7 พฤษภาคม 2404) ได้ให้อัครฮาด ท้าวเพี้ย เมืองอากาศอำนวย เอาศพหลวงพลานุกูล ใส่หีบแล้วทำบุญให้ทานเป็นการกุศลทุกเพลา จนถึงวันเผาศพ ณ วันเดือน 7 ขึ้น 10 ค่ำ ปีระกา ตรีศก พ.ศ. 2406 โปรดเกล้าฯแต่งตั้งอัครฮาดเป็นหลวงพลานุกูล เจ้าเมืองอากาศอำนวย ท้าวศรีสุราชเป็นอัครฮาดเมืองอากาศอำนวยแทนตำแหน่งที่ว่าง
พ.ศ. 2456 มหาอำมาตย์โทพระยามหาอำมาตยาธิบดี รองเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย มาตรวจราชการเมืองสกลนคร ให้ยุบอำเภอวาริชภูมิแล้วแบ่งท้องที่อำเภอวาริชภูมิไปขึ้นอยู่ในความปกครองของอำเภอพรรณานิคม 3 ตำบล และยุบอำเภอกุสุมาลย์แล้วโอนท้องที่อำเภอกุสุมาลย์มาขึ้นกับอำเภอเมืองสกลนครและขึ้นกับอำเภอเมืองนครพนมด้วย นอกจากนี้ยังยุบอำเภออากาศอำนวยแล้วโอนท้องที่ไปขึ้นกับอำเภอวานรนิวาส แขวงเมืองสกลนคร และขึ้นกับอำเภอท่าอุเทน แขวงเมืองนครพนมด้วย
พ.ศ. 2459 ทางราชการได้เปลี่ยนคำว่า " เมือง " มาเป็นคำว่า " จังหวัด " ทั่วมณฑลในประเทศไทย คือเมืองสกลนคร ให้เรียกว่า "จังหวัดสกลนคร" เรียกรวมทั้งแขวงว่า จังหวัด
พ.ศ. 2469 ได้มีประกาศตั้งกิ่งอากาศอำนวย อำเภอท่าอุเทน จ.นครพนม ยก 7 ตำบลมี นาหว้า บ้านข่า บ้านเสียว สามผง บ้านแวง นาทม บ้านแพงเป็นกิ่งกิ่งอากาศอำนวย อำเภอท่าอุเทน จ.นครพนม โดยไห้ที่ว่าการอำเภออยู่ที่บ้านสามผง
พ.ศ. 2471 ย้ายกิ่งอากาศอำนวย จากบ้านสามผงมาตั้งที่บ้านศรีเวินชัย เพราะบ้านสามผงในสมัยนั้นเป็นชุมชนที่หนาแน่นไม่ตรงตรงตามผังเมืองที่จะสร้างขึ้นใหม่ และได้มีการขุดค้นพระพุทธรูปโบราณมากมายที่หมู่บ้านนี้
พ.ศ. 2475 ย้ายกิ่งอากาศอำนวย มาตั้งที่บ้านท่าบ่อ เนื่องจากบ้านศรีเวินชัยไม่เหมาะแก่การตั้งอำเภอเนื่องจากไม่อยู่ที่ศูนย์กลางเดินทางไม่สะดวกต่างจากบ้านท่าบ่อมีเรือกลไฟจากแม่น้ำโขงบ้านไชยบุรีมาขึ้นที่ท่าบ่อ สมัยก่อนการเดินทางที่สะดวกคือทางน้ำ
พ.ศ. 2482 เปลี่ยนชื่อกิ่งอำเภออากาศอำนวย ต.บ้านข่า อ.ท่าอุเทน จ.นครพนม เป็น กิ่งบ่อศรีสงคราม ต.บ่อศรีสงคราม อ.ท่าอุเทน จ.นครพนม
พ.ศ. 2487 ย้ายกิ่งบ่อศรีสงคราม จากบ้านท่าบ่อมาตั้งที่บ้านปากอูน เนื่องจากบ้านท่าบ่อเกิดปัญหาน้ำท่วมบ่อยซ้ำซากจึงได้ย้ายมาตั้งที่ตำบลนาเดื่อ บ้านปากอูนปัจจุบัน ในปัจจุบัน
พ.ศ. 2496 พระราชกฤษฎีกา กิ่งอำเภอบ่อศรีสงคราม อ.ท่าอุเทน จ.นครพนม เรียกว่า อำเภอศรีสงคราม จังหวัดนครพนม
'''เกรดความรู้'''
อำเภอต่าง ๆ ที่แยกออกจากอำเภอศรีสงคราม มีดังนี้
พ.ศ. 2491 แบ่งท้องที่ ตำบลบ้านแพง ตำบลหนองแวง ตำบลนาทม จากกิ่งบ่อศรีสงคราม อ.ท่าอุเทน จ.นครพนม ตั้งเป็นกิ่งอำเภอบ้านแพง และเป็นอำเภอบ้านแพง ในปี พ.ศ.2499
พ.ศ. 2514 แบ่งท้องที่ ตำบลนาหว้า ตำบลนางัว ตำบลบ้านเสียว ออกจากอำเภอศรีสงคราม เป็น กิ่งอำเภอนาหว้า อ.ศรีสงคราม จ.นครพนม และเป็นอำเภอนาหว้า ในปี พ.ศ. 2522
พ.ศ. 2535 แบ่งท้องที่ ตำบลนาทม ตำบลดอนเตยและตำบลหนองซน ออกจากอำเภอบ้านแพง มาตั้งเป็นกิ่งเภอนาทม อ.บ้านแพง จ.นครพนม และเป็นอำเภอนาทม ในปี พ.ศ. 2540 (ในอดีต ตำบลนาทมเคยเป็นตำบลขึ้นกับกิ่งบ่อศรีสงคราม)
== ที่ตั้งและอาณาเขต ==
| |||