ผลต่างระหว่างรุ่นของ "สึนามิ"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ล ย้อนการแก้ไขที่อาจเป็นการทดลอง หรือก่อกวนด้วยบอต ไม่ควรย้อน? แจ้งที่นี่ |
|||
บรรทัด 2:
{{ลิงก์ไปภาษาอื่น}}
[[ไฟล์:Megatsunami-coast.jpg|thumb|400px|ภาพแสดงคลื่นสึนามิพัดขึ้นฝั่ง]]
'''คลื่นสึนามิ''' ({{ญี่ปุ่น|津波|tsunami|สึนะมิ|"คลื่นที่ท่าเรือ" หรือ "คลื่นชายฝั่ง"}}) เป็นกลุ่มคลื่นน้ำที่เกิดขึ้นจากการย้ายที่ของปริมาตรน้ำก้อนใหญ่ คือ มหาสมุทรหรือทะเลสาบขนาดใหญ่ แผ่นดินไหว การปะทุของ[[ภูเขาไฟ]]และการระเบิดใต้น้ำอื่น (รวมทั้งการจุดระเบิดวัตถุระเบิดนิวเคลียร์ใต้น้ำ) ดินถล่ม ธารน้ำแข็งไถล อุกกาบาตตกและการรบกวนอื่น ไม่ว่าเหนือหรือใต้น้ำ ล้วนอาจก่อให้เกิดเป็นคลื่นสึนามิได้ทั้งสิ้น<ref>{{cite web|title=When icebergs capsize, tsunamis may ensue|url=http://blogs.nature.com/barbaraferreira/2011/04/17/when-icebergs-capsize|author=Barbara Ferreira|date=April 17, 2011|publisher=''[[Nature (journal)|Nature]]''|accessdate=2011-04-27}}</ref>
คลื่นสึนามิไม่เหมือนกับคลื่นทะเล(tidal wave)ตามปกติ เพราะมีความยาวคลื่นยาวกว่ามาก แทนที่จะเป็นคลื่นหัวแตก (breaking wave) ตามปกติ คลื่นสึนามิเริ่มแรกอาจดูเหมือนกับว่าคลื่นน้ำเพิ่มระดับสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว และด้วยเหตุนี้ คลื่นสึนามิจึงมักเรียกว่าเป็น[[คลื่นยักษ์]] โดยทั่วไป คลื่นสึนามิประกอบด้วยกลุ่มคลื่นซึ่งมีคาบเป็นนาทีหรืออาจมากถึงชั่วโมง มากันเรียกว่าเป็น "คลื่นขบวน" (wave train)<ref name="Fradin 2008">
{{cite book|last=Fradin|first=Judith Bloom and Dennis Brindell
|title=Witness to Disaster: Tsunamis
|publisher=[[National Geographic Society]]
|location=Washington, D.C.|year=2008
|series=Witness to Disaster|pages=42, 43
|url=http://shop.nationalgeographic.com/ngs/product/books/kids-books-and-atlases/animals-and-nature/witness-to-disaster%3A-tsunamis}}
</ref> ความสูงของคลื่นหลายสิบเมตรนั้นอาจเกิดขึ้นได้จากเหตุการณ์ขนาดใหญ่ แม้ผลกระทบของคลื่นสึนามินั้นจะจำกัดอยู่แค่พื้นที่ชายฝั่ง แต่อำนาจทำลายล้างของมันสามารถมีได้ใหญ่หลวงและสามารถมีผลกระทบต่อทั้งแอ่งมหาสมุทร [[แผ่นดินไหวและคลื่นสึนามิในมหาสมุทรอินเดีย พ.ศ. 2547|คลื่นสึนามิในมหาสมุทรอินเดีย พ.ศ. 2547]] เป็นหนึ่งในภัยธรรมชาติครั้งที่มีผู้เสียชีวิตมากที่สุดในประวัติศาสตร์มนุษยชาติ โดยมีผู้เสียชีวิตกว่า 230,000 คน ใน 14 ประเทศที่ติดกับ[[มหาสมุทรอินเดีย]]
[[ธูซิดดิดีส]] นักประวัติศาสตร์ชาวกรีก เสนอเมื่อ 426 ปีก่อนคริสตกาล ว่า คลื่นสึนามิเกี่ยวข้องกับแผ่นดินไหวใต้ทะเล<ref name="Thucydides 3.89.1-4">[[Thucydides]]: [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Thuc.+3.89.1 “A History of the Peloponnesian War”, 3.89.1–4]</ref><ref name="Smid, T. C. 103f.">{{cite book|last=Smid|first=T. C.|title='Tsunamis' in Greek Literature|edition=2nd|volume=17|date=Apr 1970|pages=100–104|work=Greece & Rome|issue=1}}</ref> แต่ความเข้าใจในธรรมชาติของคลื่นสึนามิยังมีเพียงเล็กน้อยกระทั่งคริสต์ศตวรรษที่ 20 และยังมีอีกมากที่ยังไม่ทราบในปัจจุบัน ขณะที่แผ่นดินไหวที่รุนแรงน้อยกว่ามากกลับก่อให้เกิดคลื่น พยายามพยากรณ์เส้นทางของคลื่นสึนามิข้ามมหาสมุทรอย่างแม่นยำ และยังพยากรณ์ว่าคลื่นสึนามิจะมีปฏิสัมพันธ์กับชายฝั่งแห่งหนึ่ง ๆ อย่างไร
== ศัพทมูลวิทยา ==
{{วิกิพจนานุกรม}}
[[ไฟล์:The Great Wave off Kanagawa.jpg|thumb|250px|ภาพศิลปะของศิลปินชาวญี่ปุ่น "The Great Wave at Kanagawa" (จากภาพชุดของภูเขาไฟฟูจิ) ขนาดกว้าง 10 นิ้ว ยาว 15 นิ้ว ที่เก็บรักษาอยู่ที่ Metropolitan Museum of Art นิวยอร์ก แม้ภาพดังกล่าวจะถูกนำไปใช้พูดถึงคลื่นสึนามิ แต่แท้จริงแล้วภาพนี้ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับคลื่นสึนามิแต่อย่างใด]]
'''สึนามิ''' (ออกเสียงในภาษาญี่ปุ่นคือ {{IPA|/tsunami}} ''สึนะมิ'' ซึ่งต่างกันเล็กน้อยกับการออกเสียงใน[[ภาษาอังกฤษ]]ว่า {{IPA|/suːnɑːmi (ː)/}} ''สึนามิ'' หรือ {{IPA|/tsuːnɑːmi (ː)/}} '' (ทซู) นามิ'' (ท ควบ ซ ในเสียงญี่ปุ่น) คำว่า "สึนามิ" มีความหมายว่า "ท่าเรือ" (津 ''สึ'') และ "คลื่น" (波/浪 ''นะมิ'')
บางครั้งคลื่นสึนามิถูกเรียกว่า '''คลื่นยักษ์''' แต่ในช่วงปีหลัง คำนี้ค่อย ๆ เสื่อมความนิยมลง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในแวดวงวิทยาศาสตร์ เพราะคลื่นสึนามิไม่มีอะไรเกี่ยวข้องกับกระแสน้ำเลย คำว่า "คลื่นยักษ์" ที่ครั้งหนึ่งเคยนิยมใช้นี้ มาจากลักษณะปรากฏทั่วไปที่สุด ซึ่งคือ คลื่นทะเลหนุน (tidal bore) สูงผิดปกติ ทั้งคลื่นสึนามิและกระแสน้ำต่างก็ก่อให้เกิดคลื่นน้ำที่พัดพาเข้าสู่ฝั่ง แต่ในกรณีของคลื่นสึนามิ การเคลื่อนที่ของน้ำในแผ่นดินนั้นยิ่งใหญ่กว่าและกินเวลานานกว่ามาก จึงให้ความรู้สึกของกระแสน้ำสูงอย่างน่าเหลือเชื่อ คำว่า "คลื่นสึนามิ" เองก็ไม่ถูกต้องนักเมื่อเทียบกับ "คลื่นยักษ์" เพราะคลื่นสึนามิไม่จำกัดอยู่เฉพาะกับท่าเรือ บรรดานักธรณีวิทยาและนักสมุทรศาสตร์ต่างไม่เห็นด้วยกับคำว่าคลื่นยักษ์ แต่เห็นว่าชื่อคลื่นตามลักษณะของคลื่นนั้นธรรมดาควรแทนชื่อด้วยศัพท์ทางธรณีวิทยาและสมุทรศาสตร์
== ลักษณะของคลื่น ==
[[ไฟล์:Tsunami comic book style.png|thumb|215px|ลักษณะการเกิดของสึนามิ]]
คลื่นสึนามิแตกต่างจาก[[คลื่นน้ำ]]ธรรมดามาก ตัวคลื่นนั้นสามารถเดินทางได้เป็นระยะทางไกล โดยไม่สูญเสีย[[พลังงาน]] และสามารถเข้าทำลายชายฝั่งที่อยู่ห่างไกลจากจุดกำเนิดหลายพันกิโลเมตรได้ โดยทั่วไปแล้วคลื่นสึนามิซึ่งเป็นคลื่นในน้ำ จะเดินทางได้ช้ากว่าการสั่นสะเทือนของ[[แผ่นดินไหว]]ที่เป็นคลื่นที่เดินทางในพื้นดิน ดังนั้น คลื่นอาจเข้ากระทบฝั่งภายหลังจากที่ผู้คนบริเวณนั้นรู้สึกว่าเกิดแผ่นดินไหวเป็นเวลาหลายชั่วโมง
คลื่นโดยทั่วไปจะมีคุณสมบัติสำคัญที่วัดได้อยู่สองประการคือ [[คาบ]] ซึ่งจะเป็นเวลาระหว่างลูกคลื่นสองลูก และ [[ความยาวคลื่น]] ซึ่งเป็นระยะห่างระหว่างลูกคลื่นสองลูก
ใน[[ทะเลเปิด]]คลื่นสึนามิมีคาบที่นานมาก โดยเริ่มจากไม่กี่นาทีไปจนเป็นชั่วโมง ในขณะเดียวกันก็มีความยาวคลื่นที่ยาวมาก โดยอาจยาวถึงหลายร้อยกิโลเมตร ในขณะที่คลื่นทั่วไปที่เกิดจาก ลมที่ชายฝั่งนั้นมีคาบประมาณ 10 วินาที และมีความยาวคลื่นประมาณ 150 เมตรเท่านั้น ความสูงของคลื่นในทะเลเปิดมักน้อยกว่าหนึ่งเมตร ซึ่งทำให้ไม่เป็นที่สังเกตของผู้คนบนเรือ คลื่นสึนามิจะเคลื่อนที่ด้วยความเร็วตั้งแต่ 500 ถึง 1,000 กิโลเมตรต่อชั่วโมง อย่างไรก็ตาม เมื่อเข้า
คลื่นสึนามิจะเคลื่อนตัวออกจากแหล่งกำเนิด ดังนั้น ชายฝั่งที่ถูกกำบังโดยแผ่นดินส่วนอื่นๆ มักปลอดภัยจากคลื่น อย่างไรก็ คลื่นจะมีพฤติกรรมเป็น "[[คลื่นน้ำตื้น]]" เมื่ออัตราส่วนระหว่างความลึกของน้ำและขนาดของคลื่นนั้นมีค่าต่ำ ดังนั้น เนื่องจากมีขนาดของคลื่นที่สูงมาก คลื่นสึนามิจึงมีคุณสมบัติเป็นคลื่นน้ำตื้นแม้อยู่ในทะเลลึกก็ตาม คลื่นน้ำตื้นนั้นมีความเร็วเท่ากับ[[ราก (คณิตศาสตร์)|รากที่สอง]]ของผลคูณระหว่างความเร่งจาก[[สนามแรงโน้มถ่วง]] (9.8 เมตร/วินาที<sup>2</sup>) และความลึกของน้ำ ตัวอย่างเช่น ใน[[มหาสมุทรแปซิฟิก]]ที่มีความลึกประมาณ 4,000 เมตร คลื่นจะเคลื่อนที่ด้วยความเร็วประมาณ 200 เมตรต่อวินาที หรือ 720 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ส่วนที่ชายฝั่งที่มีความลึก 40 เมตร คลื่นจะมีความเร็วช้าลงเหลือ 20 เมตรต่อวินาที หรือ 72 กิโลเมตรต่อชั่วโมง
== สาเหตุการเกิด ==
คลื่นสึนามิเกิดขึ้นจากการกระทบกระเทือนที่ทำให้น้ำปริมาณมากเกิดการเคลื่อนตัว เช่น แผ่นดินไหว แผ่นดินถล่ม หรืออุกกาบาตพุ่งชน
เมื่อแผ่นดินใต้ทะเลเกิดการเปลี่ยนรูปร่างอย่างกะทันหัน จะทำให้น้ำทะเลเกิดเคลื่อนตัวเพื่อปรับระดับให้เข้าสู่จุดสมดุลและจะก่อให้เกิดคลื่นสึนามิ การเปลี่ยนรูปร่างของพื้นทะเลมักเกิดขึ้นเมื่อเกิดแผ่นดินไหวเนื่องจากการขยับตัวของ[[เปลือกโลก]] ซึ่งจะเกิดบริเวณที่ขอบของเปลือกโลกหลายแผ่นเชื่อมต่อกันที่เรียกว่า [[รอยเลื่อน]] (fault) เช่น บริเวณขอบของมหาสมุทรแปซิฟิก นอกจากแผ่นดินไหวแล้ว ดินถล่มใต้น้ำที่มักเกิดร่วมกับแผ่นดินไหวสามารถทำให้เกิดคลื่นสึนามิได้เช่นกัน{{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
นอกจากการกระทบกระเทือนที่เกิดใต้น้ำแล้ว การที่พื้นดินขนาดใหญ่ถล่มลงทะเล หรือการตกกระทบพื้นน้ำของวัตถุ ก็สามารถทำให้เกิดคลื่นได้ คลื่นสึนามิที่เกิดในรูปแบบนี้จะลดขนาดลงอย่างรวดเร็วและไม่มีผลกระทบต่อชายฝั่งที่อยู่ห่างไกลมากนัก อย่างไรก็ตาม ถ้าแผ่นดินมีขนาดใหญ่มากพอ อาจทำให้เกิด [[เมกะสึนามิ]] ซึ่งอาจมีความสูงร่วมร้อยเมตรได้{{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
== เมกะสึนามิ และ คลื่นเซช ==
มีหลักฐานว่าเมกะสึนามิที่มีความสูงมากกว่า 100 เมตรนั้นเกิดขึ้นได้ เหตุการณ์นี้จะเกิดขึ้นจากเนื้อที่ขนาดใหญ่บางส่วนของเกาะพังทลายลงสู่ทะเล หรืออุกกาบาตตกลงสู่ทะเล เมกะสึนามิจะสามารถทำอันตรายอย่างใหญ่หลวงต่อพื้นที่ชายฝั่งที่อยู่ห่างไกลออกไปได้
ปรากฏการณ์ที่เกี่ยวข้องกับสึนามิคือ [[คลื่นเซช]] (seiche) แผ่นดินไหวที่รุนแรงมักทำให้เกิดทั้งคลื่นสึนามิและคลื่นเซช มีหลักฐานว่าคลื่นเซชอาจเกิดจากคลื่นสึนามิได้เช่นกัน
คลื่นสึนามิที่สูงที่สุดที่เคยมีการบันทึกไว้มีความสูงกว่า 500 เมตร โดยเกิดจากแผ่นดินถล่มที่[[รัฐอลาสกา|รัฐอลาสกา]]ในปี [[พ.ศ. 2501]] (ค.ศ. 1958) อย่างไรก็ตาม เมื่อคลื่นไปถึงทะเลเปิดมันได้สลายตัวไปอย่างรวดเร็ว ความสูงของคลื่นสึนามินั้นถูกกำหนดโดยลักษณะของพื้นที่มากกว่าพลังงานที่เกิดจากแผ่นดินถล่ม
ส่วนค่าของความดันน้ำแบบ static หาได้จากสมการ
[[Bernoilli equation#Incompressible flow equation|<math>\,\! P = \rho gh</math>]]{{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
เมื่อ<br />
P = [[ความดัน]] มีหน่วยเป็น [[นิวตัน]]/ตารางเมตร,<br />
<math>\rho</math> = [[ความหนาแน่น]]ของน้ำทะเลมีค่า = 1.1 x 10<sup>3</sup> kg/m<sup>3</sup><br />
g = ค่า[[ความเร่ง]]เนื่องจาก[[ความโน้มถ่วง]]ซึ่งมีค่า = 9.8 m/s<sup>2</sup><br />
h = ความสูงของน้ำ
น้ำที่มีความลึกประมาณ 10 เมตร ดังนั้น ความดันของน้ำจะมีค่าเท่ากับ<br />
<math>\,\! P = \rho gh= (1.1 * 10^3 \frac{kg}{m^3}) (9.8 \frac{m}{s^2}) (10 m) =1.07*10^5 \frac{N}{m^2}</math> <br />
หรือประมาณ 11 ตันต่อตารางเมตร{{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
== สัญญาณเกิดเหตุและระบบเตือนภัย ==
[[ไฟล์:Kamakura tsunami.jpg|thumb|200px|สัญญาณเตือนคลื่นสึนามิที่เมืองกามากุระ ประเทศ[[ญี่ปุ่น]]]]
[[ไฟล์:Tsunami wall.jpg|thumb|กำแพงกั้นสึนามิ ในญี่ปุ่น]]
ขณะที่จุดต่ำสุดของคลื่นเคลื่อนเข้าสู่ฝั่ง ระดับน้ำทะเลจะลดลงและทำให้ขอบทะเลร่นถอยออกจากชายฝั่ง ถ้าชายฝั่งนั้นมีความลาดชันน้อย ระยะการร่นถอยนี้อาจมากถึง 800 เมตร ผู้ที่ไม่ทราบถึงอันตรายที่จะเกิดขึ้นอาจยังคงรออยู่ที่ชายฝั่งด้วยความสนใจ นอกจากนี้บริเวณที่ต่ำ อาจเกิดน้ำท่วมได้ก่อนที่ยอดคลื่นจะเข้าปะทะฝั่ง น้ำที่ท่วมนี้อาจลดลงได้ก่อนที่ยอดคลื่นถัดไปจะเคลื่อนที่ตามเข้ามา ดังนั้นการทราบข้อมูลเกี่ยวกับคลื่นสึนามิจึงเป็นสิ่งที่สำคัญที่จะทำให้ตระหนักถึงอันตราย ตัวอย่างเช่น ในกรณีที่ระดับน้ำในครั้งแรกลดลงไปนั้น อาจมีคลื่นลูกใหญ่ตามมาอีกได้
ประเทศและบริเวณที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดสึนามิได้มีการติดตั้ง[[ระบบเตือนภัยคลื่นสึนามิ|ระบบเตือนภัย]]เพื่อพยากรณ์ และตรวจจับการเกิดขึ้นของคลื่นยักษ์นี้
แม้การป้องกันไม่ให้คลื่นสึนามิเกิดขึ้นจะยังทำไม่ได้ ในบางประเทศได้มีการสร้างเครื่องป้องกันและลดความเสียหายในกรณีที่คลื่นสึนามิจะเข้ากระทบฝั่ง ยกตัวอย่างเช่น [[ประเทศญี่ปุ่น]]ได้มีการสร้างกำแพงป้องกันสึนามิที่มีความสูงกว่า 4.5 เมตร ด้านหน้าของชายฝั่งบริเวณที่มีประชากรหนาแน่น บางที่ได้มีการสร้างกำแพงกันน้ำท่วมและทางระบายน้ำเพื่อปรับเปลี่ยนทิศทางของคลื่น และลดแรงกระแทกของคลื่น ถึงแม้ว่า ในกรณีของคลื่นสึนามิที่เข้ากระทบ[[เกาะฮอกไกโด]]ที่มักมีความสูงมากกว่าเครื่องกีดขวางที่ได้สร้างขึ้น กำแพงเหล่านี้อาจช่วยลดความเร็วหรือความสูงของคลื่นแต่ไม่สามารถที่จะป้องกันการสูญเสียชีวิตและทรัพย์สินได้
สำหรับประเทศไทย เมื่อวันที่ [[26 ธันวาคม]] [[พ.ศ. 2547]] (ค.ศ. 2004) หลังจากที่คลื่นสึนามิที่เกิดจาก[[แผ่นดินไหวมหาสมุทรอินเดีย พ.ศ. 2547|แผ่นดินไหวใต้น้ำ]]เข้ากระทบชายฝั่งทางใต้ [[กรมอุตุนิยมวิทยา]]ได้ออก[[มาตรการป้องกันภัยจากคลื่นสึนามิของกรมอุตุนิยมวิทยา|มาตรการป้องกันภัยจากคลื่นสึนามิ]] เพื่อเตือนประชาชนให้ป้องกันตัวโดยไม่ต้องรอประกาศจากทางราชการ
== ประวัติเกี่ยวกับสึนามิที่เคยเกิดขึ้นในอดีต ==
แม้ว่าสึนามิจะเกิดขึ้นบ่อยที่สุดใน[[มหาสมุทรแปซิฟิก]] แต่ก็เป็นที่รู้จักกันดีว่าปรากฏการณ์สึนามิได้เกิดขึ้นในพื้นที่ส่วนอื่นๆของโลกด้วยเช่นกัน และมีข้อมูลเก่าแก่มากมายหลายชิ้นที่พูดถึง "สึนามิ" ที่มีอำนาจทำลายล้างสูงนี้ ซึ่งเรียงตามลำดับการเกิดขึ้นก่อนหลังได้ดังต่อไปนี้{{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
=== 6,100 ปีก่อนคริสต์ศักราช ===
สึนามิที่เกิดขึ้นในช่วง 6,100 ปีก่อนคริสต์ศักราช เป็นคลื่นสึนามิใต้น้ำที่เกิดขึ้นใน[[มหาสมุทรแอตแลนติกเหนือ]] อันเป็นผลจากการเลื่อนตัวของชั้นหินที่เรียกว่า "[[:en:Storegga Slide|Storegga Slide]]" ซึ่งทำให้เกิดการเคลื่อนตัวของแผ่นดินใต้น้ำครั้งใหญ่ติดต่อกันเป็นระลอก ๆ ยาวนานเป็นเวลาหลายหมื่นปี{{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
=== เกาะซานโตรินี่ ===
ในปี 1650 ก่อน ค.ศ. คลื่นสึนามิจากภูเขาไฟระเบิดใน[[เกาะซานโตรินี่]] (Santorini) ในช่วงระหว่างปี 1650 ก่อน ค.ศ. ถึง 1600 ก่อน ค.ศ. (เวลาที่แน่นอนยังถกเถียงกันอยู่) ภูเขาไฟในเกาะซานโตรินี่ของกรีซระเบิดขึ้น ทำให้เกิดคลื่นใต้น้ำ "สึนามิ" ที่มีความสูงตั้งแต่ 100 เมตรถึง 150 เมตร ซึ่งถาโถมเข้าถล่มชายฝั่งทางด้านเหนือของ[[เกาะครีต]] (Crete) ซึ่งอยู่ห่างออกไป 70 กิโลเมตร (45 ไมล์) พร้อมกวาดทำลายต้นไม้ทุกต้นที่ขึ้นอยู่ในแนว[[ป่ามิโนอัน]] ซึ่งเป็นพื้นที่ป่าเขียวชอุ่มรอบชายฝั่งทางเหนือของครีตจนหายวับไปหมดในชั่วพริบตา คาดกันว่าคลื่นใต้น้ำ "ซานโตรินี่" คือแหล่งข้อมูลที่ทำให้[[เพลโต]] (Plato) เกิดแรงบันดาลใจในการเขียนวรรณกรรมเป็นนวนิยายดังเรื่อง[[แอตแลนติส]] (Atlantis) และนักวิทยาศาสตร์หลายคนเชื่อว่า คลื่นสึนามิ "ซานโตรินี่" ที่เกิดขึ้นครั้งนี้คือแหล่งที่มาสำคัญที่นำไปสู่การบันทึกถึงเรื่องราวเกี่ยวกับ[[เหตุการณ์น้ำท่วมโลก]] (Great Flood) ที่ปรากฏอยู่ในคัมภีร์ทั้งของชาวยิว คริสเตียน และชาวอิสลาม
=== เมืองลิสบอน ประเทศโปรตุเกส ===
คลื่นใต้น้ำที่เกิดขึ้นจาก[[แผ่นดินไหวที่ลิสบอน พ.ศ. 2298|แผ่นดินไหวที่เมืองลิสบอน]] [[ประเทศโปรตุเกส]] ในปี [[พ.ศ. 2298]] (ค.ศ. 1755) ชาวโปรตุเกสจำนวนหลายหมื่นคนรอดชีวิตจากเหตุการณ์แผ่นดินไหวครั้งใหญ่ที่[[ลิสบอน]]ในปี [[พ.ศ. 2298]] (ค.ศ. 1755) แต่กลับต้องเสียชีวิตไปทันที ด้วยคลื่นสึนามิที่โถมเข้าทำลายหลังเกิดแผ่นดินไหวได้เพียงไม่กี่นาที เนื่องจากคนจำนวนมากหนีภัยแผ่นดินไหวออกไปยังแนวชายฝั่งทะเล ด้วยเชื่อว่าเป็นสถานที่ที่มีความปลอดภัย พ้นอันตรายจากไฟไหม้ และการร่วงหล่นของเศษสิ่งของต่าง ๆ ได้ เมื่อเกิด[[อ๊าฟเตอร์ช็อก]] ก่อนหน้าที่กำแพงน้ำที่สูงใหญ่ จะถาโถมเข้าถล่มท่าเรือบนชายฝั่งนั้น น้ำทะเลได้เหือดแห้งลดระดับลงไปมากจนซากเรือสินค้าเก่า ๆ ที่ปรักหักพังและหลงลืมกันไปแล้ว โผล่ขึ้นมาให้เห็นอย่างชัดเจน
แผ่นดินไหว สึนามิ และไฟไหม้ที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง ได้สังหารชาวเมืองลิสบอนไปมากกว่า 2 ใน 3 ของจำนวนชาวเมืองทั้งหมดประมาณ 275,000 คน บันทึกประวัติศาสตร์เกี่ยวกับการสำรวจทางทะเลของ [[วาสโก ดา กามา]] และ [[คริสโตเฟอร์ โคลัมบัส]] ที่เก็บไว้ก็สูญหายไป ตึกรามอาคารต่าง ๆ จำนวนนับไม่ถ้วนถูกทำลาย (รวมถึงตัวอย่างส่วนใหญ่ของสถาปัตยกรรมแบบ Manueline ของโปรตุเกส) การพังพินาศของลิสบอนยังส่งผลให้ความทะเยอทะยานด้าน[[การล่าอาณานิคม]]ของจักรวรรดิโปรตุเกสสะดุดลงด้วย ชาวยุโรปใน[[คริสต์ศตวรรษที่ 18]] พยายามที่จะเข้าใจภัยพิบัติที่เกิดขึ้นภายใต้กรอบของศาสนา และระบบความเชื่อในหลักแห่งเหตุผล นักปรัชญาใน[[ยุคส่องสว่าง]] (the Enlightenment) โดยเฉพาะอย่างยิ่ง [[วอลแตร์]] ได้บันทึกเรื่องถึงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น แนวความคิดหลักปรัชญาของการทำให้บริสุทธิ์ยิ่งขึ้น ดังเช่นที่อธิบายโดยนักปรัชญา [[อิมมานูเอล คานท์]] (Immanuel Kant) ในหนังสือ ''The Observation on the Feeling of the Beautiful and Sublime'' นั้นก็ได้แรงบันดาลใจบางส่วนมาจากความพยายามที่จะเข้าใจถึงความร้ายกาจของเหตุการณ์แผ่นดินไหว และคลื่นใต้น้ำสึนามิ ที่ลิสบอนครั้งนี้
สัตว์จำนวนมากรู้โดยสัญชาตญาณถึงอันตรายที่จะเกิดขึ้น และได้หนีภัยขึ้นไปยังพื้นที่สูง ก่อนหน้าที่น้ำทะเลจะซัดเข้าฝั่ง แผ่นดินไหวที่ลิสบอนเป็นกรณีแรกที่มีการบันทึกไว้เป็นเอกสารหลักฐาน เกี่ยวกับปรากฏการณ์ดังกล่าวในทวีปยุโรป ปรากฏการณ์ในลักษณะนี้ ได้รับการบันทึกไว้เช่นกันในศรีลังกาในปี พ.ศ. 2547 เมื่อเกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหวในมหาสมุทรอินเดีย นักวิทยาศาสตร์บางรายสงสัยว่าสัตว์ต่าง ๆ อาจมีความสามารถในการรับสัญญาณ[[คลื่นเรย์ลี]]ความถี่ต่ำ (subsonic Rayleigh waves) ได้จากการไหวของแผ่นดินในช่วงเวลาไม่กี่นาที หรือไม่กี่ชั่วโมง ก่อนที่คลื่นใต้น้ำจะพัดกระหน่ำเข้าสู่ชายฝั่ง
=== เกาะกรากะตัว ===
ภูเขาไฟบน[[กรากะตัว|เกาะกรากะตัว]] ใน[[ประเทศอินโดนีเซีย]] เกิดการระเบิดอย่างรุนแรงเมื่อปี [[พ.ศ. 2426]] (ค.ศ. 1883) หินเหลวละลายใต้ปล่องภูเขาไฟถูกพ่นออกมาจำนวนมาก เกิดโพรงขนาดใหญ่ขึ้นใต้ดิน ทำให้พื้นแผ่นดินที่อยู่เบื้องบนและพื้นทะเลยุบตัวลง ส่งผลให้เกิดระลอกคลื่นสึนามิขนาดใหญ่ขึ้น บางลูกมีความสูงกว่า 40 เมตรจากระดับน้ำทะเล ระลอกคลื่นสึนามิที่เกิดขึ้นจากการระเบิดของภูเขาไฟกรากะตัวในอินโดนีเซียครั้งนี้เคลื่อนตัวถาโถมเข้าสู่บริเวณชายฝั่ง[[มหาสมุทรอินเดีย]], [[มหาสมุทรแปซิฟิก]], ชายฝั่งตะวันตกของอเมริกา, อเมริกาใต้, และบริเวณที่ห่างไกลออกไปอีกใน[[ช่องแคบอังกฤษ]] ส่วนพื้นที่ชายฝั่งใกล้เคียงในเกาะชวาและสุมาตรา กระแสน้ำทะเลไหลบ่าท่วมทะลักเข้าไปถึงพื้นแผ่นดินภายในซึ่งอยู่ห่างจากชายฝั่งทะเลเข้าไปเป็นระยะทางหลายไมล์ สร้างความสูญเสียอย่างใหญ่หลวงแก่สิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ภัยพิบัติครั้งนี้ และทำให้ไม่มีการเข้าไปตั้งถิ่นฐานอาศัยอยู่ในพื้นที่ดังกล่าวอีกเลย ปัจจุบันพื้นที่บริเวณนี้ได้กลายเป็นเขตป่าทึบมีชื่อว่า [[เขตอนุรักษ์ธรรมชาติอูจังกูลอน]] (Ujung Kulon nature reserve)
=== สึนามิแปซิฟิก ===
พ.ศ. 2489 (ค.ศ. 1946) - สึนามิแปซิฟิก (Pacific Tsunami) [[แผ่นดินไหวในหมู่เกาะอาลิวเชียน]] ในปี [[พ.ศ. 2489]] (ค.ศ. 1946) ก่อให้เกิดคลื่นสึนามิที่ถาโถมเข้าสู่ฮาวายและอะแลสกา ทำให้มีผู้เสียชีวิตจำนวน 165 คน มหันตภัยสึนามิที่เกิดขึ้นในครั้งนั้นส่งผลให้เกิดการก่อสร้างระบบเตือนภัยสึนามิสำหรับบรรดาประเทศที่ตั้งอยู่ตามบริเวณชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิกขึ้นในปี [[พ.ศ. 2492]] (ค.ศ. 1949)
=== สึนามิชิลี ===
พ.ศ. 2503 (ค.ศ. 1960) - สึนามิชิลี (Chilean tsunami) [[แผ่นดินไหวครั้งใหญ่ชิลี]] (The Great Chilean Earthquake)แมกนิจูด 9.5 ซึ่งเป็นระดับที่รุนแรงที่สุดเท่าที่เคยมีการบันทึกไว้ เกิดขึ้นบริเวณนอกชายฝั่งตอนกลางทางใต้ของ[[ประเทศชิลี]] ก่อให้เกิดคลื่นสึนามิที่สร้างความวิบัติหายนะอย่างรุนแรงที่สุดในคริสต์ศตวรรษที่ 20{{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}} คลื่นสึนามิเคลื่อนตัวเข้าสู่ชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิกทั้งหมด ขนาดคลื่นมีความสูงถึง 25 เมตร เมื่อคลื่นสึนามิเคลื่อนตัวเข้าถล่มโอกินาวา ประเทศญี่ปุ่น หลังจากเกิดแผ่นดินไหวนานเกือบ 22 ชั่วโมงนั้น ขนาดความสูงของคลื่นที่มีการบันทึกไว้ระบุว่าสูงถึง 10 ฟุตเหนือระดับกระแสน้ำ ประมาณการณ์ว่าจำนวนผู้เสียชีวิตจากเหตุการณ์แผ่นดินไหวและคลื่นสึนามิที่เกิดขึ้นตามมามีจำนวนระหว่าง 490 - 2,290 ราย{{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
=== สึนามิกู๊ดฟรายเดย์ ===
พ.ศ. 2507 (ค.ศ. 1964) - สึนามิกู๊ดฟรายเดย์ (Good Friday Tsunami) แผ่นดินไหวกู๊ดฟรายเดย์ขนาด 9.2 ที่เกิดขึ้นในปี [[พ.ศ. 2507]] (ค.ศ. 1964) ก่อให้เกิดคลื่นสินามิถาโถมเข้าถล่มชายฝั่งอะลาสก้า, บริติช โคลัมเบีย, แคลิฟอร์เนียและชายฝั่งเมืองแปซิฟิกนอร์ธเวสต์ใน[[สหรัฐอเมริกา]] ทำให้ประชาชนเสียชีวิต 122 คน คลื่นสึนามิมีความสูงถึง 6 เมตร ในเมือง Crescent City ซึ่งอยู่ห่างไกลออกไปในแคลิฟอร์เนียมีผู้เสียชีวิต 11 คน{{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
=== สึนามิจากแผ่นดินไหวในมหาสมุทรอินเดีย ===
[[ไฟล์:2004 Indonesia Tsunami 100px.gif|framed|100px|ภาพแสดงสึนามิเมื่อปลายปี พ.ศ. 2547]]
พ.ศ. 2547 (ค.ศ. 2004) - สึนามิจากแผ่นดินไหวในมหาสมุทรอินเดีย [[คลื่นสึนามิในประเทศไทย|คลื่นสึนามิครั้งแรกในประเทศไทย]]เกิดจาก[[แผ่นดินไหวในมหาสมุทรอินเดีย พ.ศ. 2547|แผ่นดินไหวในมหาสมุทรอินเดีย]] เมื่อวันที่ [[26 ธันวาคม]] [[พ.ศ. 2547]] ระลอกคลื่นยักษ์ดังกล่าวทำให้มีผู้เสียชีวิตล่าสุดจำนวนกว่า 165,000 ราย{{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}} (มากกว่า 105,000 รายเสียชีวิตในอินโดนีเซีย{{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}) คลื่นสึนามิได้ถาโถมเข้าถล่มและคร่าชีวิตผู้คนจำนวนมากที่อาศัยอยู่ในพื้นที่หรือบริเวณที่ใกล้กับจุดเกิดแผ่นดินไหว เช่น [[ประเทศอินโดนีเซีย|อินโดนีเซีย]], [[ประเทศไทย|ไทย]], และพื้นที่บริเวณชายฝั่งทางตะวันตกเฉียงเหนือของ[[ประเทศมาเลเซีย|มาเลเซีย]] ไปจนถึงพื้นที่ที่อยู่ห่างไกลออกไปหลายพันกิโลเมตรใน[[ประเทศบังกลาเทศ|บังกลาเทศ]], [[ประเทศอินเดีย|อินเดีย]], [[ประเทศศรีลังกา|ศรีลังกา]], [[หมู่เกาะมัลดีลฟ์]], และแม้กระทั่ง[[ประเทศโซมาเลีย|โซมาเลีย]], [[เคนยา]], และ[[แทนซาเนีย]] ซึ่งตั้งอยู่ในแถบ[[ทวีปแอฟริกา|แอฟริกา]]ตะวันออก{{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
ประเทศในแถบมหาสมุทรอินเดียเหล่านี้ ยังไม่มีระบบเตือนภัยคลื่นสึนามิที่สมบูรณ์พอดังเช่นประเทศในภูมิภาคมหาสมุทรแปซิฟิก ส่วนหนึ่งเนื่องจากไม่มีภัยพิบัติที่เกิดจากคลื่นยักษ์ในภูมิภาคมานานแล้ว นับตั้งแต่เกิดคลื่นสึนามิจากการระเบิดของภูเขาไฟกรากะตัวในปี [[พ.ศ. 2426]] (ค.ศ. 1883) ซึ่งทำให้มีผู้เสียชีวิต 36,000 คน {{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}} ภัยพิบัติสึนามิในมหาสมุทรอินเดียล่าสุดนี้ส่งผลให้[[ยูเนสโก]]และองค์การระหว่างประเทศหลายแห่งออกมาเคลื่อนไหว เรียกร้องให้มีการจัดตั้งระบบเตือนภัยสึนามิโลกขึ้น{{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
=== สึนามิในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ===
สึนามิในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
* วันเวลา - สถานที่เกิด
* [[26 สิงหาคม]] [[พ.ศ. 2426]] (ค.ศ. 1883) - ภูเขาไฟกรากะตัวระเบิด
* [[16 สิงหาคม]] [[พ.ศ. 2519]] (ค.ศ. 1976) - รอบอ่าวโมโร (เมืองโคตาบาโต) ประเทศฟิลิปปินส์
* [[26 ธันวาคม]] [[พ.ศ. 2547]] (ค.ศ. 2004) - หมู่เกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนีเซีย
* [[25 ตุลาคม]] [[พ.ศ. 2553]] (ค.ศ. 2010) - หมู่เกาะเมินตาวัย ประเทศอินโดนีเซีย
* [[11 เมษายน]] [[พ.ศ. 2555]] (ค.ศ. 2012) - หมู่เกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนีเซีย ขนาด 8.9 และ 8.3 ประเทศไทยสามารถรับรู้แรงสั่นสะเทือนได้ เกิดคลื่นสึนามิขนาดเล็ก และไม่ส่งผลกระทบต่อประเทศไทย
=== สึนามิในเอเชียใต้ ===
สึนามิในเอเชียใต้<ref>Amateur Seismic Center, India</ref>
* วันเวลา - สถานที่เกิด
* [[พ.ศ. 2067]] (ค.ศ. 1524) - ใกล้เมือง Dabhol รัฐมหารัชตะ ประเทศอินเดีย
* [[2 เมษายน]] [[พ.ศ. 2305]] (ค.ศ. 1762) - ชายฝั่งอาระคัน ประเทศพม่า
* [[16 มิถุนายน]] [[พ.ศ. 2362]] (ค.ศ. 1819 - Rann of Kachchh รัฐกุจาราช ประเทศอินเดีย
* [[31 ตุลาคม]] [[พ.ศ. 2390]] (ค.ศ. 1847) - หมู่เกาะนิโคบาร์ใหญ่
* [[31 ธันวาคม]] [[พ.ศ. 2424]] (ค.ศ. 1881) - หมู่เกาะคาร์นิโคบาร์
* [[26 สิงหาคม]] [[พ.ศ. 2426]] (ค.ศ. 1883) - ภูเขาไฟกรากะตัวระเบิด
* [[28 พฤศจิกายน]] [[พ.ศ. 2488]] (ค.ศ. 1945) - ชายฝั่ง Mekran บาลูจิสถาน
...
=== สึนามิในอเมริกาและแคริบเบียน ===
* [[11 ตุลาคม]] [[พ.ศ. 2461]] (ค.ศ. 1918) - เปอร์โตริโก {{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
* [[18 พฤศจิกายน]] [[พ.ศ. 2472]] (ค.ศ. 1929) - นิวฟาวนด์แลนด์ {{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
* [[4 สิงหาคม]] [[พ.ศ. 2489]] (ค.ศ. 1946) - สาธารณรัฐโดมินิกัน {{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
* [[18 สิงหาคม]] [[พ.ศ. 2489]] (ค.ศ. 1946) - สาธารณรัฐโดมินิกัน {{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
* [[14 พฤศจิกายน]] [[พ.ศ. 2383]] (ค.ศ. 1840) - เกรท สเวลล์ใน[[แม่น้ำเดลาแวร์]] {{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
* [[17 พฤศจิกายน]] [[พ.ศ. 2415]] (ค.ศ. 1872) - [[รัฐเมน]] {{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
* [[9 มกราคม]] [[พ.ศ. 2469]] (ค.ศ. 1926) - รัฐเมน {{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
* [[19 พฤษภาคม]] [[พ.ศ. 2507]] (ค.ศ. 1964)
=== สึนามิอื่นๆ ที่เคยเกิดขึ้นในอดีต ===
สึนามิที่เกิดขึ้นในอดีตที่ผ่านมาของโลกยังมีอีกมากมาย ที่สำคัญๆ ประกอบด้วย
* ครั้งที่ 1 [[20 มกราคม]] [[พ.ศ. 2150]] (ค.ศ. 1607) : ประชาชนจำนวนหลายพันคนที่อาศัยอยู่ตามชายฝั่งช่องแคบอังกฤษ (Bristol Channel) จมน้ำเสียชีวิต ขณะที่บ้านเรือนที่อยู่อาศัยและหมู่บ้านหลายแห่งถูกน้ำพัดกวาดหายลงไปในทะเลจากกระแสน้ำที่เอ่อท่วมอย่าวรวดเร็วซึ่งอาจเป็นคลื่นสึนามิ สาเหตุที่ทำให้เกิดน้ำท่วมในครั้งนั้นยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ แต่ก็มีความเป็นไปได้ว่าอาจจะเกิดจากสาเหตุ 2 ประการที่เกิดขึ้นในช่วงเวลาเดียวกันโดยมิได้คาดหมายมาก่อน คือ สภาพดินฟ้าอากาศที่วิปริตอย่างรุนแรงและช่วงกระแสน้ำทะเลที่หนุนขึ้นสูงสุด {{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
* ครั้งที่ 2 มหันตภัยสึนามิครั้งเลวร้ายที่สุดอีกครั้งหนึ่ง ถาโถมเข้าถล่มหมู่บ้านหลายหมู่บ้านที่ตั้งอยู่ตามชายฝั่งเกาะซานริกู (Sanriku) ประเทศญี่ปุ่นในปี [[พ.ศ. 2439]] (ค.ศ. 1896) คลื่นที่มีความสูงกว่าตึก 7 ชั้น (ประมาณ 20 เมตร) พร้อมกับกวาดกลืนชีวิตผู้คนจำนวน 26,000 คนลงสู่ท้องทะเล {{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
* ครั้งที่ 3 [[พ.ศ. 2472]] (ค.ศ. 1929) : เกิดแผ่นดินเลื่อนตัวใต้ทะเลที่หมู่เกาะ Aleutian คลื่นสึนามิที่เกิดขึ้นถาโถมเข้าสู่เกาะฮาวายกลืนชีวิตผู้คนไป 159 ราย (ขณะที่อีก 5 ราย เสียชีวิตในอะลาสก้า) {{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
* ครั้งที่ 4 [[พ.ศ. 2501]] (ค.ศ. 1958) : สึนามิที่เกิดขึ้นในอ่าว Lituya Bay รัฐอะลาสก้า เป็นสึนามิขนาดมหึมาขนาดเมก้าสึนามิ เกิดจากน้ำแข็งถล่ม เป็นสึนามิเฉพาะท้องถิ่น เนื่องจากพื้นที่ได้รับผลกระทบจำกัดวงอยู่เฉพาะในอ่าว แต่ได้รับการบันทึกไว้ว่าเป็นคลื่นสึนามิที่สูงที่สุดเป็นประวัติการณ์ โดยมีความสูงมากกว่า 500 เมตร ( 1,500 ฟุต) เหนือระดับน้ำทะเล คลื่นที่เกิดไม่สามารถเคลื่อนตัวออกไปไกลจากแนวฟยอร์ด (fjord) ที่ล้อมรอบอยู่ได้ แต่ก็ทำให้มีผู้เสียชีวิต 2 รายจากเรือที่เข้าไปทำการประมงอยู่ในบริเวณนั้น และพลานุภาพของมันก็ทำให้พื้นดินบริเวณนั้นถูกกลืนหาย
ไปเกือบหมด และมีแผ่นดินบางส่วนจมลงไปใต้น้ำ {{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
* ครั้งที่ 5 [[พ.ศ. 2519]] (ค.ศ. 1976) : [[16 สิงหาคม]] (เที่ยงคืน) เกิดคลื่นสึนามิเข้าถล่มภูมิภาครอบ[[อ่าวโมโร]] ([[เมืองโคตาบาโต]]) [[ประเทศฟิลิปปินส์]] ส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตมากกว่า 5,000 ราย {{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
* ครั้งที่ 6 [[พ.ศ. 2526]] (ค.ศ. 1983) : ประชาชนจำนวน 104 รายในภาคตะวันตกของประเทศญี่ปุ่นเสียชีวิตจากคลื่นสึนามิที่โถมเข้าถล่มหลังจากเกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหวในพื้นที่ใกล้เคียง {{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
* ครั้งที่ 7 [[17 กรกฎาคม]] [[พ.ศ. 2541]] (ค.ศ. 1998) : [[สึนามิปาปัวนิวกินี]]คร่าชีวิตผู้ชนจำนวนประมาณ 2,200 ราย หลังจากที่เกิดแผ่นดินไหวขนาด 7.1ในบริเวณ 15 กิโลเมตร นอกชายฝั่งปาปัวนิวกินี และจากห่างจากเวลานั้นเพียงแค่ 10 นาที คลื่นยักษ์สูง 12 เมตรก็เคลื่อนเข้าถล่มชายฝั่ง ในขณะที่ระดับความรุนแรงของแผ่นดินไหวยังไม่สามารถที่จะก่อให้เกิดคลื่นยักษ์ขนาดใหญ่ดังกล่าวได้โดยตรงแต่การที่เกิดคลื่นยักษ์ได้นั้น เชื่อกันว่า เนื่องจากแผ่นดินไหวส่งผลให้แผ่นดินใต้ทะเลเกิดการเลื่อนตัว และเหตุการณ์หลังนี้ทำให้เกิดสึนามิขึ้น สองหมู่บ้านของปาปัวนิวกินีคือ อารอป และวาราปู ถูกทำลายเรียบเป็นหน้ากลอง {{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
=== การทำนายว่าจะเกิดเป็นคลื่นสึนามิ ===
มีความเป็นไปได้ว่าเป็นคลื่นสึนามิในบริเวณ <ref>[http://erh.noaa.gov/er/phi/reports/tsunami.htm NOAA National Weather Service Forecast Office]</ref>
* [[9 มิถุนายน]] [[พ.ศ. 2456]] (ค.ศ. 1913) - ลองพอร์ท [[รัฐนิวเจอร์ซีย์]]
* [[6 สิงหาคม]] [[พ.ศ. 2466]] (ค.ศ. 1923) - ร็อกอะเวย์ปาร์ก, ควีน, [[รัฐนิวยอร์ก]]
* [[8 สิงหาคม]] [[พ.ศ. 2467]] (ค.ศ. 1924) - โคนี่ ไอร์แลนด์, รัฐนิวยอร์ก
* [[19 สิงหาคม]] [[พ.ศ. 2474]] (ค.ศ. 1931) - เมือง[[แอตแลนติกซิตี]] รัฐนิวเจอร์ซีย์
* [[21 กันยายน]] [[พ.ศ. 2481]] (ค.ศ. 1938) - [[เฮอร์ริเคน]], ชายฝั่งนิวเจอร์ซีย์
* [[3 กรกฎาคม|3]]-[[4 กรกฎาคม]] [[พ.ศ. 2535]] (ค.ศ. 1992) - [[หาดเดย์โทนา]] [[รัฐฟลอริดา]]
* การโจมตีของสะเก็ดดาว - บริเวณทอมส์ แคนยอน รัฐนิวเจอร์ซีย์ และปาก[[อ่าวเชสะพีก]] (Chesapeake Bay) ในเขต[[รัฐเวอร์จิเนีย]]และ [[รัฐแมริแลนด์]]
== ดูเพิ่ม ==
* [[คลื่นยักษ์]]
* [[รายชื่อของประวัติศาสตร์คลื่นสึนามิ]]
* [[แผ่นดินไหวในมหาสมุทรอินเดีย พ.ศ. 2547]]
* [[แผ่นดินไหวและคลื่นสึนามิในเซ็นได พ.ศ. 2554]]
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง}}
3.ดาณุภา ไชยพรธรรม, 2552. สึนามิ - แผ่นดินไหว มหันตภัยใกล้ตัว : Tsunami - Earthquake Nature's Time Bomb, พิมพ์ครั้งที่1. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มายิก.
== แหล่งข้อมูลอื่น ==
* [http://news.mthai.com/general-news/161336.html ข่าวสึนามิ] จากเอ็มไทย
{{วิกิตำรา|คลื่นสึนามิ}}
{{วิกิข่าว|หมวดหมู่:คลื่นสึนามิ}}
{{คอมมอนส์|Tsunami}}
* [http://www.geophys.washington.edu/tsunami/general/physics/runup.html Computer-generated animation of a tsunami]
* [http://www.geophys.washington.edu/tsunami/general/physics/characteristics.html Animation of 1960 tsunami originating outside coast of Chile]
* [http://wcatwc.gov/ NOAA NWS West Coast & Alaska Tsunami Warning Center]
* [http://geot.civil.metro-u.ac.jp/archives/eq/93hokkaido/index-j.html Extensive collection of photographs of the aftermath of the earthquake that caused the Okushiri tsunami]
* [http://www.tsunami.org/ Pacific Tsunami Museum]
* [http://www.prh.noaa.gov/pr/ptwc/ Pacific Tsunami Warning Center]
* [http://www.pmel.noaa.gov/tsunami-hazard/ Tsunami Hazard Mitigation Program]
* [http://walrus.wr.usgs.gov/tsunami/ Tsunamis and Earthquakes]
* [http://tsunami.gov/ Tsunami.gov (US NOAA)]
* [http://www.sthjournal.org/ Science of Tsunami Hazards journal]
* [http://web.archive.org/20041230015334/jlgolson.blogspot.com/2004/12/tsunami-video.html Amateur videos from the Christmas 2004 tsunami in southeast Asia]
[[หมวดหมู่:ภาษาญี่ปุ่น]]
| |||