ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ประเทศเม็กซิโก"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Aeonone1112 (คุย | ส่วนร่วม)
จำนวนประชากร
แอซเท็กไม่ใช่อัซเตก
บรรทัด 69:
== ที่มาของชื่อประเทศ ==
[[ไฟล์:CodexMendoza01.jpg|thumb|upright|230px|รูปของเม็กซิโก-เตนอชตีตลันจาก[[Mendoza codex]]]]
หลังจากได้รับเอกราชจากประเทศสเปน ก็มีการตกลงว่าจะตั้งชื่อประเทศใหม่แห่งนี้ตามชื่อเมืองหลวงคือ [[เม็กซิโกซิตี|กรุงเม็กซิโกซิตี]] ซึ่งมีชื่อดั้งเดิมในสมัยก่อตั้งว่า "[[เตนอชตีตลัน|เม็กซิโก-เตนอชตีตลัน]]" (Mexico-Tenochtitlan) มีที่มาจากชื่อของชนเผ่า[[เม็กซิกา]] (Mexica) ซึ่งเป็นชนกลุ่มหลักในอารยธรรมอัซเตกแอซเท็กอีกทอดหนึ่ง ส่วนต้นกำเนิดของชื่อเม็กซิกานั้นยังไม่ทราบชัดเจน มีการตีความไปหลาย ๆ ทาง มีข้อสันนิษฐานว่า มาจากคำใน[[ภาษานาอวตล์]]ว่า "[[เมชตลี]]" (''Mextli'') หรือ "เมชิตลี" (''Mēxihtli'') ซึ่งเป็นชื่อลับของเทพเจ้า[[วิตซีโลโปชตลี]] (Huitzilopochtli) เทพเจ้าแห่งสงครามและผู้คุ้มครองชาวอัซเตกแอซเท็ก (หรือชาวเม็กซิกา) ในกรณีนี้ ''Mēxihco'' [เมชิโก] จึงอาจจะแปลว่า "สถานที่ซึ่งเมชตลีทรงสถิตอยู่"<ref>Manuel Aguilar-Moreno. 2006. Libro de bolsillo para los hechos aztecas de la visa, Inc: New York, USA., p. 19. {{es icon}}</ref>
 
อีกข้อสันนิษฐานหนึ่งกล่าวว่า ''Mēxihco'' ประกอบขึ้นจากคำว่า ''mētztli'' ("พระจันทร์"), ''xictli'' ("สะดือ", "ศูนย์กลาง" หรือ "ลูกชาย") และคำปัจจัย -co (สถานที่) ซึ่งโดยรวมแล้วแปลได้ว่า "สถานที่ใจกลางพระจันทร์" หรือ "สถานที่ใจกลางทะเลสาบพระจันทร์" ทะเลสาบพระจันทร์นี้หมายถึง[[ทะเลสาบเตซโกโก]] (Lake Texcoco) ระบบทะเลสาบที่เชื่อมถึงกัน (โดยมีทะเลสาบเตซโกโกตั้งอยู่ตอนกลาง) ในบริเวณนี้มีรูปร่างเหมือนกระต่าย ซึ่งเป็นรูปเดียวกับที่ชาวอัซเตกแอซเท็กเห็นจากพระจันทร์ และกรุงเตนอชตีตลันนั้นก็ตั้งอยู่บนเกาะใจกลาง (หรือสะดือ) ของทะเลสาบ (หรือกระต่าย/พระจันทร์) เหล่านี้พอดี<ref name="edomex"> {{es_icon}}</ref> นอกจากนี้ยังมีข้อสมมุติฐานที่กล่าวว่าชื่อนี้มาจากคำว่า "เมกตลี" (''Mēctli'') ซึ่งเป็นชื่อของเทพธิดาประจำดอกโคม ({{lang|en|maguey}}) อีกด้วย<ref name="edomex"/>
 
ชื่อของเมืองเมชิโกได้รับการถอดเสียงใน[[ภาษาสเปน]]เป็น {{lang|es|''México''}} พร้อมกับเสียงของตัว x ในภาษาสเปนยุคกลางซึ่งในขณะนั้นแทน[[เสียงเสียดแทรก หลังปุ่มเหงือก ไม่ก้อง]] {{IPA|/ʃ/}} แต่ต่อมาในช่วง[[คริสต์ศตวรรษที่ 16]] เสียงนี้รวมทั้ง[[เสียงเสียดแทรก หลังปุ่มเหงือก ก้อง]] {{IPA|/ʒ/}} ซึ่งแทนด้วยตัว j ได้เกิดการวิวัฒนาการกลายเป็น[[เสียงเสียดแทรก เพดานอ่อน ไม่ก้อง]] {{IPA|/x/}}<ref> {{cite web|title=Diccionario Panhispánico de Dudas: la letra "x"|publisher=Real Academia Española|url=http://buscon.rae.es/dpdI/SrvltGUIBusDPD?lema=x}} {{es icon}}</ref> การเปลี่ยนแปลงเสียงตัวอักษรดังกล่าวนี้ได้ทำให้มีการสะกดชื่อประเทศนี้เป็น ''Méjico'' ในสิ่งพิมพ์ภาษาสเปนจำนวนมากโดยเฉพาะใน[[ประเทศสเปน]] แต่ในประเทศเม็กซิโกและประเทศอื่น ๆ ที่ใช้ภาษาสเปนยังคงใช้การสะกดแบบเดิมคือ ''México'' จนกระทั่งไม่กี่ปีมานี้ [[ราชบัณฑิตยสถานสเปน]] ซึ่งเป็นหน่วยงานควบคุมการใช้[[ภาษาสเปน]]ในประเทศสเปนได้ตัดสินว่า การสะกดทั้งสองแบบเป็นที่ยอมรับได้ในภาษาสเปน แต่การสะกดที่เป็นแบบแผนกว่าก็คือ ''México''<ref> {{cite web|title=Diccionario Panhispánico de Dudas: México|publisher=Real Academia Española|url=http://buscon.rae.es/dpdI/SrvltGUIBusDPD?lema=M%E9xico}} {{es icon}}</ref> ปัจจุบันสิ่งพิมพ์ส่วนใหญ่ในประเทศที่ใช้ภาษาสเปนทั้งหมดก็ถือตามกฎใหม่นี้ แม้ว่าจะยังมีการใช้รูป ''Méjico'' อยู่บ้างก็ตาม<ref> {{cite web|title=Mexico|work=Online Dictionary|publisher=Merriam-Webster|url=http://www.m-w.com/dictionary/Mexico}} {{en icon}}</ref> สำหรับในภาษาอังกฤษ ตัว x ในคำว่า Mexico ไม่ได้แทนทั้งเสียงดั้งเดิมหรือเสียงปัจจุบันตามที่ปรากฏในภาษาสเปน แต่จะแทนเสียงควบกล้ำ {{IPA|/ks/}}
บรรทัด 93:
=== สมัยก่อนอาณานิคม ===
[[ไฟล์:Uxmal-mexico.jpg|thumb|left|250px|สถาปัตยกรรมมายาที่[[อุกซ์มัล|เมืองโบราณอุกซ์มัล (Uxmal)]]]]
เมื่อเกือบสามพันปีก่อน ดินแดนประเทศเม็กซิโกเป็นแหล่งอารยธรรมของชาวพื้นเมืองอเมริกันที่ยิ่งใหญ่หลายกลุ่ม เช่น [[โอลเมก]] เป็นกลุ่มที่มีวัฒนธรรมสมัยแรกเริ่มสุด ประมาณ 2,300 ปีก่อนคริสตกาล อยู่ทางภาคกลางของค่อนไปทางใต้ของเม็กซิโกปัจจุบัน [[มายา]] มีอำนาจอยู่ประมาณระหว่างปี [[ค.ศ. 200]] ถึง [[ค.ศ. 900]] ตั้งถิ่นฐานอยู่บน[[คาบสมุทรยูกาตัน]]ใน[[นครรัฐ]]ที่ปกครองโดยกษัตริย์ มายามีอายุร่วมสมัยเดียวกับอารยธรรม[[เตโอตีอัวกัน]] หลังจากเมืองเตโอตีอัวกันเสื่อมอำนาจทางการเมืองลงไป พวก[[โตลเตก]]ก็ขึ้นมามีอำนาจแทนในราวปี [[ค.ศ. 700]] อิทธิพลของอารยธรรมโตลเตกพบได้ตั้งแต่ภาคใต้ของ[[สหรัฐอเมริกา]]ลงไปจนถึง[[ประเทศคอสตาริกา|คอสตาริกา]]ในปัจจุบัน ผู้ปกครองโตลเตกที่มีชื่อเสียงคือ [[เกตซัลโกอัตล์]] ภายหลังอารยธรรมโตลเตกก็ล่มสลายลงไปและสืบทอดต่อมาโดยพวก[[อัซเตกแอซเท็ก]]ที่เรียก[[จักรวรรดิ]]ของตนเองว่า "เม็กซิกา"
 
กษัตริย์ที่มีชื่อเสียงของอัซเตกได้แก่แอซเท็กได้แก่ [[พระเจ้ามอกเตซูมาที่ 2]] เมื่อถึงปี [[ค.ศ. 1519]] [[เตนอชตีตลัน]] เมืองหลวงของจักรวรรดิอัซเตกแอซเท็ก (เม็กซิกา) เป็นเมืองที่ใหญ่ที่สุดในโลก มีประชากรถึงประมาณ 350,000 คน ซึ่ง[[ลอนดอน|กรุงลอนดอน]]ในขณะนั้นมีประชากรเพียง 80,000 คนเท่านั้น เตนอชตีตลันเป็นที่ตั้งของ[[เม็กซิโก|กรุงเม็กซิโกซิตี]]ในปัจจุบัน
 
=== สมัยอาณานิคม ===
[[ไฟล์:Aztecempirelocation.png|270px|thumb|right|จักรวรรดิอัซเตกแอซเท็ก]]
[[นักสำรวจ]][[ชาวสเปน]]มาถึงเม็กซิโกในช่วงต้น[[คริสต์ศตวรรษที่ 16]] โดย[[ฟรันซิสโก เอร์นันเดซ เด กอร์โดบา]]ได้สำรวจชายฝั่งทางใต้ของเม็กซิโกในปี [[ค.ศ. 1517]] ตามมาด้วยการสำรวจของ[[ควน เด กรีคัลบา]]ในปี [[ค.ศ. 1518]] [[กองกิสตาดอร์|ผู้พิชิตดินแดน]]ในสมัยแรกคนสำคัญคือ [[เอร์นัน กอร์เตส]] ซึ่งเข้ามาถึงในปี [[ค.ศ. 1519]] จากทางเมืองชายฝั่งที่เขาตั้งชื่อให้ว่า "[[เวรากรูซ|บียารีกาเดลาเบรากรุซ]]"
 
ด้วยความเชื่อว่ากอร์เตสเป็น[[เกตซัลโกอัตล์]] (กษัตริย์เทพเจ้าในตำนานอัซเตกแอซเท็ก ซึ่งมีคำทำนายไว้ว่าพระองค์จะทรงกลับมาในปีเดียวกับที่กอร์เตสมาถึงพอดี) ชาวอัซเตกแอซเท็กจึงไม่ได้ต่อต้านเขาและยังต้อนรับเป็นอย่างดี แต่อีกสองปีต่อมา ([[ค.ศ. 1521]]) กรุงเตนอชตีตลันก็ถูกพิชิตโดยกองทัพผสมระหว่างสเปนกับ[[ตลัชกัลเตก]]ซึ่ง เป็นศัตรูสำคัญของอัซเตกแอซเท็ก การที่สเปนยึดเมืองหลวงของจักรวรรดิอัซเตกแอซเท็กได้นั้นเป็นจุดเริ่มต้นยุค อาณานิคมที่นานเกือบ 300 ปีของเม็กซิโกในฐานะ[[เขตอุปราชแห่งนิวสเปน]] อย่างไรก็ตาม กว่าสเปนจะยึดดินแดนเม็กซิโกได้ทั้งหมดนั้นก็ยังต้องใช้เวลาอีก 2 ศตวรรษหลังจากการตีกรุงเตนอชตีตลันได้ เนื่องจากต้องสู้รบกับชนพื้นเมืองกลุ่มอื่น ๆ ที่ยังคงก่อการจลาจลและโจมตีดินแดนของสเปนอยู่
 
=== เอกราชและสงคราม ===