ผลต่างระหว่างรุ่นของ "บรรดาศักดิ์ไทย"

ใน[[ฐานันดรศักดิ์ไทย]] '''บรรดาศักดิ์''' คือ ระดับชั้นหรือยศของข้าราชการไทยในสมัยโบราณ เทียบกับคำภาษาอังกฤษคือ Title

บรรดาศักดิ์ของขุนนางไทยมีความแตกต่างกับตะวันตกเนื่องจากระบบที่แตกต่างกัน ขุนนางตะวันตกเป็นขุนนางสืบตระกูล และไม่ใช่ข้าราชการ แม้ว่าขุนนางบางคนรับราชการ แต่ขุนนางไทยเป็นข้าราชการ และตำแหน่งขุนนางผูกพันกับระบบราชการ ส่วนขุนนางตะวันตกนั้น ตำแหน่งขุนนาง ผูกพันกับการถือครองที่ดิน ที่ได้รับพระราชทานไว้แต่เดิม และส่วยสาอากร หรือผลประโยชน์ที่เกิดจากที่ดินนั้น ขุนนางตะวันตก จึงมีส่วนคล้ายกับเจ้าต่างกรม ของไทย ในส่วนของผลประโยชน์ในตำแหน่ง เช่น ส่วย กำลังคน เป็นต้น แต่เจ้าต่างกรมของไทย ก็ไม่ได้สืบตระกูล

บรรดาศักดิ์ของ[[ขุนนางไทย]]แบ่งออกได้เป็น 8 ระดับ<ref>[[พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554]] , หน้า 651</ref>คือ

# เจ้าพระยามหาอุปราชชาติวรวงษ์องคภักดีบดินทร สุรินทรเดโชไชยมหัยสุริยภักดีแสนอญาธิราช ขุนนางอาวุโสหน้าพระที่นั่ง (ตอนหลังให้เลิกเนื่องจากมีพระมหาอุปราชาศักดินา 100000 ทำหน้าที่แทน)

# ออกพญาธารมาธิบดีสรีวิริยพงษวงษภักดีบดินทรเดโชไชยมะไหยสุริยาธิบดีรัตนมลเทียรบาล เสนาบดีกรมวัง (ที่ จตุสดมภ์ - ภายหลังได้แก้จาก พระยา เป็นเจ้าพระยา)

# ออกพญาศรีธรรมราชเดชะชาติอำมาตยานุชิตพิพิทรัตนราชโกษาธิบดีอะภัยรีพิริยะกรมภาหุ ตราบัวแก้ว เสนาบดีกรมพระคลัง (ที่ จตุสดมภ์ - ภายหลังได้แก้จาก พระยา เป็นเจ้าพระยา แล้ว ภายหลังได้ยกให้เป็นที่ระดับเดียวกับอัครมหาเสนาบดี เพราะต้องรับผิดชอบด้านการคลังและการต่างประเทศ รวมมทั้งหัวเมืองชายทะเลฝ่ายตะวันออก)

# ออกญาพลเทพราชเสนาบดีศรีไชยนพรัตนเกษตราธิบดี เสนาบดีกรมนา (ที่ จตุสดมภ์ - ภายหลังได้แก้จาก พระยา เป็นเจ้าพระยา)

# พระมหาราชครูพระราชประโรหิตาจารย์ราชสุภาวดีศรีบรมหงษ์องคบุริโสดมพรหมญาณวิบุลสิลสุจริต วิวิทธเวทยพรหมพุทธาจารย์ ปุโรหิต

# พระมหาราชครูพระครูมหิธรธรรมราชสุภาวดีศรีวิสุทธิคุณวิบูลธรรมวิสุทธิพรมจาริยาธิบดีศรีพุทธาจารย พราหมณ์

# ออกพญาศรีราชเดโชไชยอะไภรีพิรียปรากรมภาหุ เดโช เจ้ากรมอาสาหกเหล่าขวา

# ออกพญาศรีราชเดชไชยท้ายน้ำอะไภยรีพิรียปรากรมภาหุ ท้ายน้ำ เจ้ากรมอาสาหกเหล่าซ้าย

# ออกญาเกษตรสงครามรามราชแสนญาธิบดีศรีสัชนาลัยอภัยรีพิรียบรากรมภาหุ เจ้าเมือง[[สวรรคโลก]]

# ออกญาศรีธรรมศุภราชชาติบดินทรสุรินทฤๅไชยอภัยพิรียภาหุ เจ้าเมือง[[สุโขทัย]]

# ออกญารามรณรงค์สงครามรามภักดีอภัยพิรียภาหะ เจ้าเมือง[[กำแพงเพชร]]

# ออกญาเพชรรัตนสงครามรามภักดีอภัยพิรียภาหะ เจ้าเมือง[[เพชรบูรณ์]]

# ออกญากำแหงสงครามรามภักดีอภัยพิรียบรากรมภาหุ เจ้าเมือง[[นครราชสีมา]] (ภายหลังได้รับการยกเป็นหัวเมืองชั้นเอกเพราะศึกเจ้าอนุเวียงจันท์)

# ออกญาไชยยาธิบดีศรีรณรงค์ฤๅไชยอภัยพิรียบรากรมภาหุ เจ้าเมือง[[ตะนาวศรี]]

# ออกญาสุรินทร์ภักดีศรีณรงค์จางวางอภัยพิรียบรากรมภาหุ เจ้าเมือง[[สุรินทร์]]

# ออกญาศรีสุริยะราชาไชยอภัยพิรียภาหะ เจ้าเมืองเมือง[[อำเภอพิชัย|พิชัย]]

# ออกญาเทพาธิบดีศรีรณรงค์ฤๅไชยอภัยพิรียภาหะ เจ้าเมืองเมือง[[พิจิตร]]

# ออกญาไกรเพชรรัตนสงครามรามภักดีพิรียภาหะ เจ้าเมืองเมือง[[นครสวรรค์]]

# ออกญาแก้วเการพยพิไชยภักดีบดินทรเดโชไชยอภัยพิรียะภาหะ เจ้าเมืองเมือง[[พัทลุง]]

# ออกพระไชยธิบดีรณรงค์ฤๅไชยอภัยพิรียะภาหะ เจ้าเมืองเมือง[[จันทบุรี|จันทบูรณ์]]

# ออกพระวิชิตภักดีศรีพิไชยสงคราม เจ้าเมืองเมือง[[อำเภอไชยา|ไชยา]]

# ออกพระศรีภูริยปรีชาราชเสนาบดีศรีสารลักษณ เจ้ากรมอาลักษณ์

# พระราชครูพระครูพิเชดษรราชธิบดีศรีษรคม พราหมน์

# พระราชครูพระครูพิรามราชสุภาวดีตรีเวทจุทามะณีศรีบรมหงษ์ ปุโรหิต

# พระอุไทยธรรม เจ้ากรมภูษามาลา

# พระเพทราชาธิบดีศรีสุริยาภิชาติสุริยวงษ์องคสมุหะ สมุหะพระคชบาลจางวางขวา

# พระสุรินทราราชาธิบดีศรีสุริยศักดิ์ สมุหะพระคชบาลจางวางซ้าย

# พระเพชรพิไชย จางวาง กรมล้อมพระราชวัง

# พระราชภักดีศรีรัตนราชสมบัติพิริยภาหะ เจ้ากรมพระคลังมหาสมบัติ

# พระรามคำแหง เจ้ากรมอาสาขวา

# พระพิชัยรณฤทธิ เจ้ากรมเขนทองขวา

# พระวิชิตรณรงค์ เจ้ากรมเขนทองซ้าย

# พระราชฤทธานนพหลภักดี ปลัดเมือง[[พิษณุโลก]]

# พระศรีราชสงคราม ปลัดเมือง[[นครศรีธรรมราช]]

# ออกพระสุระบดินทร์สุรินฤ่ไชย เจ้าเมือง[[ชัยนาท]]

# ออกเมืองพรมบุรีย์ เจ้าเมือง[[อำเภอพรหมบุรี|พรหมบุรี]]

# ออกพระญี่สารสงคราม เจ้าเมือง[[สิงห์บุรี]]

# ออกพระนครพราหมณ์ เจ้าเมือง[[ลพบุรี]]

# ออกพระพิไชยรณรงค์ เจ้าเมือง[[สระบุรี]]

# ออกพระพิไชยสุนทร เจ้าเมือง[[อุทัยธานี]]

# ออกพระศรีสิทธิกัน เจ้าเมือง[[อำเภอมโนรมย์|มโนรมย์]]

# ออกพระวิเศษไชยชาญ เจ้าเมือง[[อำเภอวิเศษชัยชาญ|วิเศษไชยชาญ]]

# ออกพระพิไชยภักดีสรีมไหยสวรรค เจ้าเมือง[[กาญจนบุรี]]

# ออกพระสุนธรสงครามรามพิไชย เจ้าเมือง[[สุพรรณบุรี]]

# ออกพระศรีสวัสดิ์บุรีย์ เจ้าเมือง[[อำเภอศรีสวัสดิ์|ศรีสวัสดิ์]]

# ออกพระสุนธรบุรียศรีพิไชยสงคราม เจ้าเมือง[[อำเภอนครไชยศรี|นครไชยศรี]]

# ออกพระอมรินฤๅไชย เจ้าเมือง[[ราชบุรี]]

# ออกพระพิบูลย์สงคราม เจ้าเมือง[[นครนายก]]

# ออกพระอุไทยธานี เจ้าเมือง[[ปราจีนบุรี]]

# ออกพระพิไชยภักดีสรีวิสุทธิสงคราม เจ้าเมือง[[อำเภอกุยบุรี|กุย]]

# ออกพระราชภักดีศรีสงคราม เจ้าเมือง[[ระยอง]]

# พระวิเศศฤๅไชย เจ้าเมือง[[ฉะเชิงเทรา]]

# พระสมุทรสาคร เจ้าเมือง[[จังหวัดสมุทรสาคร|ท่าจีน]]

# พระชนยบุรีย เจ้าเมือง[[ชลบุรี]]

# พระบางลมุง เจ้าเมือง[[อำเภอบางละมุง|บางละมุง]]

# พระศรีสมรรัตนราชภักดีศรีบวรพัช เจ้าเมือง[[ท่าโรง]]

# พระนครไชยสินนรินท เจ้าเมือง[[บัวชุม]]

# พระไชยบาดาล เจ้าเมือง[[อำเภอชัยบาดาล|ไชยบาดาล]]

* กฎหมายตรา 3 ดวง ฉบับพิมพ์มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง แก้ไขปรับปรุงใหม่ (1 ชุด มี 3 เล่ม), สถาบันปรีดี พนมยงค์, 2548